Odzyskane to próba przełożenia na język sztuki sposobu obrazowania typowego dla tematycznej kolekcji lub prywatnego atlasu. Instalacja w przestrzeni Galerii Sztuki Wozownia składać się będzie z kilku części-rozdziałów, w których zarówno fotografie, rysunki, colage’s, jak i dźwięki oraz wypowiadane fragmenty tekstów z przeszłości przywołują wspomnienia lub inicjują nowe fantazmatyczne narracje.
Ludomir Franczak jest kolekcjonerem przedmiotów, obrazów i historii. Zazwyczaj są to odzyskane lub znalezione fragmenty historii. Te szczątki obrazów i narracji zasiedlają kolejne projekty, by z czasem rozpocząć własne życie poprzez publikacje artystyczne oraz dalsze przetworzenia zawodnej pamięci i zaburzone przekazy. Odzyskane to połączone ze sobą, często przypadkowe obrazy, które w tej osobliwej kolekcji nagle nabierają nowych znaczeń a ich ułożenie w warstwy i hybrydyczne bloki w dziwny sposób układają się w całość.
Niczym teoria spiskowa – poszczególne wątki splatają się ze sobą, inne samoczynnie obumierają, a te, które zostały przez artystę odnalezione jedynie we fragmentach nieoczekiwanie znajdują zakończenie w innym miejscu, lub prowadzą do kolejnego ślepego zaułka. Historie, które wydają się zwykłymi zdarzeniami zamieniają się w legendę i na odwrót – to, co wielkie i wyjątkowe staje się banalne i niewarte wspomnienia i odwrotnie.
Ludomir Franczak & Małgorzata Jankowska
Projekt Odzyskane Ludomira Franczaka powstał ze szczątków obrazów oraz fragmentów i resztek prawdziwych i wymyślonych historii. Sięgając do wydarzeń II wojny światowej i czasów powojennych, artysta odkrywa przed nami świat ludzi zamieszkujących Stolp (powojenny Słupsk) by za pomocą odzyskanych z miejskiego archiwum biografii Niemców oraz przypadkowych znalezisk dokonać prywatnej rekontekstualizacji historii. Przyjmując Welschowską metodę transwersalności, Franczak porusza się w poprzek faktycznych wydarzeń, co pozwala mu wzniecać niezwykłe połączenia i inicjować nieoczekiwane przesunięcia pomiędzy ludźmi, czasem i historią. Zawłaszczone tożsamości dawnych mieszkańców Słupska i ich fantazmatyczne losy krzyżują się z fascynacjami i odkryciami artysty. Franczak misternie buduje własne królestwo ludzi-opowieści, w którym każda z przywołanych osób (ale też sam artysta) inicjują możliwe, lecz niepotwierdzone historycznie wątki, często zaskakująco splatając je ze sobą.
Integralną częścią wystawy Odzyskane w toruńskiej Galerii Sztuki Wozownia, jest książka – zbiór na nowo opowiedzianych przez artystę biografii, a jej układ odpowiada układowi wystawy. Wystawa powtarza książkowy sposób zestawienia ze sobą poszczególnych elementów: tekstu i materiału wizualnego oraz metodę konstruującą dynamiczny przepływ narracji. Podobnie jak tekst, wystawa rozpoczyna się od impulsu biograficznego, wypełniając przestrzeń galerii czytanymi fragmentami życiorysów mieszkańców Stolp. Materiał wizualny z kolei prowadzi nas przez fantazmatyczne wydarzenia zbudowane na zasadzie niewielkich kolekcji (ławic – określenie przywołane przez artystę) złożonych z fotografii, collage’s i przedmiotów.
Ułożone w zupełnie nowym porządku i kontekście obrazy, czasami na zasadzie przypadkowo odkrywanych przez artystę podobieństw formalnych, tworzą niepokojący, dynamiczny rytm wizerunków. Wydzielone zbiory-kolekcje posiadają przerwy, widoczne ubytki i przeskoki fragmentów historii funkcjonując na zasadzie missing link, czy dziur w pamięci. Puste miejsca to ślady, jakie pozostawia artysta, przypominając nie tylko o własnej obecności, ale przede wszystkim o ruinie, jaką pozostawiła tragiczna historia II wojny światowej i udział w niej zwykłych ludzi, pozostawiając nam równocześnie możliwość poruszania się w niej własną drogą.
Rozprzestrzenione w tekście, i w przestrzeni galerii narracje ujawniają jeszcze jeden ciekawy wątek, jakim jest sama procedura gromadzenia przez artystę materiałów. Odnajdujemy w nim echo warburgiańskiej skłonność do ponad-czasowego (i ponad-kulturowego) tropienia ciągłości motywów i ich interpretacji. Poszukując obiektów-wydarzeń, Franczak zwraca się do przeszłości, ale i do tego, co intrygujące współcześnie. Odkrywa swoje trofea/obiekty w archiwach, gromadzi podczas podróży, odnajduje ich resztki (śmieci) w komisach, na bazarach, w katalogach i muzeach, wierząc, że na granicy pomiędzy wielką historią a indywidualnym doświadczeniem dzieją się rzeczy najciekawsze .
Małgorzata Jankowska
Ludomir Franczak, artysta plastyk, performer poruszający się w obszarze multimediów, malarstwa, grafiki, instalacji, designu, teatru. Absolwent WSP UMK w Toruniu (dyplom z Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki/ 2002; studia w Zakładzie Grafiki WSP, 2002/03). Swoje projekty prezentuje w galeriach, muzeach, przestrzeni publicznej i teatralnej w Polsce i za granicą. Współpracuje z muzykami (Marcin Dymiter, Robert Curgenven, Pogodno), artystami wizualnymi (Magdalena Franczak, Karin Danielsson, Leo Palmestal).
Jest stypendystą Fundacji Wyszehradzkiej (VARP), zdobywcą nagrody za najlepszy film eksperymentalny na festiwalu Euroshorts 2007 i laureatem festiwalu Spotkania 2011 Fundacji Łódzkich Spotkań Teatralnych. Zajmuje się problemem pamięci i tożsamości. Za pomocą działań intermedialnych buduje złożone projekty wykorzystując zarówno sztuki wizualne, jak historię i literaturę.
Kuratorka: Małgorzata Jankowska
Ludomir Franczak, Odzyskane
Wernisaż: 14 czerwca 2013 roku, godzi. 18.00
Wystawa potrwa do 11 sierpnia 2013 roku
Galeria Sztuki Wozowia
ul. Rabiańska 20
Toruń
