Twórczość Soshany można określić jako zapis podróży, w której pozostawała nieustannie od czasu przymusowego opuszczenia rodzinnego Wiednia. Wydaje się, że moment ten zaważył na jej dalszym życiu: w jej świadomości w miejscu ojczyzny otworzyła się pusta przestrzeń, którą odtąd próbowała wypełnić.
Poczucie przynależności do konkretnego punktu na mapie zastąpiła wolność i umiejętność zamieszkiwania świata jako całości. Znalazło to odzwierciedlenie w wielu jej obrazach, powstałych pod wpływem inspiracji kulturą krajów, które odwiedzała.
To ciągłe, niemal kompulsywne przemieszczanie się stało się nie tylko siłą napędową twórczości Soshany – ono w swoisty sposób ukształtowało jej kosmopolityczną tożsamość. Zdaniem artystki, zetknięcie z ludźmi żyjącymi w odmiennej kulturze wymaga upodobnienia się do nich, przyjęcia ich zwyczajów i rytuałów, wymaga próby zrozumienia ich sposobu myślenia. Taki proces nieuchronnie pozostawia w nas ślad, zmieniając w pewnym aspekcie to, kim jesteśmy.
Twórczość Soshany, choć inspirowana podróżami, jest czymś więcej niż serią malarskich impresji na na ich temat. W warstwie emocjonalnej jej obrazy zdają się składać na opowieść o samotności, o niepokoju, o poczuciu wyobcowania, o chaosie wojny, o zniszczeniu, o bolesnej przeszłości. Samotna, wydłużona, niemal odcieleśniona postać wędrowca pojawia się u Soshany wielokrotnie, przemierzając zarówno opustoszałe ulice wielkich miast, niezidentyfikowane przestrzenie pokryte lodem, jak i egzotyczne meksykańskie scenerie. Z pozoru sielankowe pejzaże kryją w sobie powykrzywiane twarze, złowrogie maski, czaszki i demony. Czają się one wśród zrujnowanych budynków, w amazońskiej dżungli i we śnie.
Na płótnie podróże Soshany okazują się być przede wszystkim wyprawą w głąb siebie, eksploracją i ekspresją skrywanych uczuć, lęków i wspomnień. Jej obrazy ilustrują napięcie, jakie istnieje pomiędzy niewątpliwym przywilejem bycia obywatelem świata, kosmopolitą i człowiekiem wolnym od społecznych zobowiązań, a doświadczeniem osamotnienia, wykorzenienia i braku przynależności, jakie się z tym wiążą. To czyni z Soshany artystkę uniwersalną, mówiącą językiem współczesnego człowieka.
Soshana urodziła się 1 września 1927 roku we Wiedniu jako Susanne Schüller, w rodzinie żydowskiej klasy średniej. Zachęcana i wspierana przez matkę, Soshana bardzo wcześnie zaczęła rysować i malować. W wieku 11 lat Soshana była świadkiem Anschlussu Austrii w 1938r. Rodzina podjęła decyzję o ucieczce z Austrii. W 1939 roku przez Szwajcarię i Paryż udało im się przedostać do Londynu. W 1941 roku Soshana wraz z rodziną opuściła Europę na pokładzie ostatniego cywilnego statku płynącego do Ameryki.
W wieku 11 lat Soshana była świadkiem Anschlussu Austrii w 1938r.:
Widziałam triumfalny wjazd Hitlera do Wiednia. Pamiętam dobrze, jak wyjrzałam przez okno (…) i zobaczyłam go w otwartym samochodzie, witanego przez rozentuzjazmowany tłum. Zrobiło mi się zimno i ogarnęło mnie przerażenie.
Rodzina podjęła decyzję o ucieczce z Austrii. W 1939 roku przez Szwajcarię i Paryż udało im się przedostać do Londynu. W 1941 roku Soshana wraz z rodziną opuściła Europę na pokładzie ostatniego cywilnego statku płynącego do Ameryki.
W Nowym Jorku Soshana uczyła się malarstwa pod kierunkiem Beysa Afroyima. W wieku 17 lat, wbrew woli rodziców, wybrała się w towarzystwie starszego od niej o ponad 30 lat Beysa w podróż przez Amerykę. W 1945 roku wzięli ślub, a rok później przyszedł na świat ich jedyny syn, Amos. W 1948 roku na Kubie odbyła się pierwsza wystawa prac Soshany.
Soshana i Beys rozwiedli się w 1950 roku. Wkrótce potem malarka przeprowadziła się do Paryża, który w latach 50. XX wieku był niekwestionowaną stolicą sztuki, mekką artystów, wymarzonym środowiskiem dla młodej utalentowanej artystki, poszukującej swojej drogi. Do grona przyjaciół Soshany należeli Constantin Brâncuși, Marc Chagall, Yves Klein, Jean-Paul Sartre, czy Pablo Picasso.
Lata 50. i 60. XX wieku to dla Soshany czas podróży po całym świecie. Odwiedziła m.in. Chiny, Indie, Nepal, Tajlandię, Kambodżę, Japonię, Karaiby, Afganistan, Iran oraz kraje Afryki. Była zafascynowana buddyzmem i hinduizmem. W 1974 roku Soshana osiadła ponownie w Nowym Jorku. Choć spędziła tam 11 lat, a jej wystawy indywidualne odniosły sukces, artystka nie czuła się dobrze w nowojorskiej metropolii. W wieku 58 lat powróciła do swojego rodzinnego Wiednia, gdzie mieszka i tworzy do dziś.
Soshana – kolekcjonerka światów
Wystawę można oglądać od 17 września do 31 grudnia 2013 roku
Żydowskie Muzeum Galicja w Krakowie
