Napięcia intelektualne to rzeźba typu site-specific. Kreowana jest specjalnie do wnętrza budynku BUW. Będzie kolejną pracą Ludwiki Ogorzelec z cyklu Krystalizacja przestrzeni, zapoczątkowanego w 1990 roku. Naprężone, przecinające przestrzeń i siebie nawzajem linie przezroczystego celofanu dzielą przestrzeń na mniejsze fragmenty, nadając jej nowe znaczenie estetyczno-emocjonalne poprzez wykreowaną energię oddziaływującą na psychikę człowieka.
Zasadniczym tworzywem jest tu sama przestrzeń – linie celofanu (materii lekkiej, elastycznej) użyte są dla zarysowania jej trójwymiarowego wizualnego konturu. Kontur ten dzięki równowadze naprężeń ostatecznie objawia się w formie dynamicznej struktury wychwytującej światło.
Działanie rzeźby skierowane jest do czytelników Biblioteki. Przychodzący w to miejsce człowiek (student czy naukowiec korzystający z księgozbioru) zaskoczony jest innym obrazem i nową energią wnętrza, do którego wcześniej już się przyzwyczaił i przestał je widzieć. Mimo że jego praca nad podjętym tematem kontynuowana jest jak przedtem, czuje się on już inaczej – jego wysiłek intelektualny wzmocniony jest o kreatywną emocję emitowaną przez ukosy napiętych nad jego głową linii.
Ta kreatywna zmiana wnętrza biblioteki sprawia, że staje się ona w pełniejszy sposób instytucją kultury stymulującą rozwój całej osobowości człowieka.
Ludwika Ogorzelec o projekcie (w wywiadzie z Elżbietą Łubowicz pt. Napięcia intelektualne. Próbuję dotknąć wrażliwości pierwszej):
Projekt ten miał swój początek już w 2010 roku. Kiedy szukałam przestrzeni dla mojej rzeźby w Warszawie, kurator Józef Piwkowski przyprowadził mnie do Biblioteki Uniwersyteckiej. Wnętrze Biblioteki oczarowało mnie swoim dostojeństwem, estetyką, a zwłaszcza atmosferą skupienia i intelektualnego napięcia. Będąc w holu głównym, kolumnowym – który wydał mi się być katedrą mądrości – zobaczyłam w wyobraźni naprężone linie ludzkich myśli, idei płynących z księgozbiorów do umysłów czytelników, przeistaczających się w nowe struktury intelektualne. Ucieszyłam się, że moja interwencja twórcza w tę przestrzeń nie tyle będzie unaoczniać to co niewidzialne, ale kreatywnie wzmocni te napięcia… A może także wyprowadzi niektórych obecnych w bibliotece na drogę, którą wspólnie z intelektem spacerowała będzie estetyka. Adresując do nich swoją propozycję emocjonalno-wizualną, widzę ich jednocześnie jako odbiorców i jako część całości mojego projektu.
Na pytanie Elżbiety Łubowicz, czy Krystalizacja przestrzeni to tylko poetycka metafora, czy to, co robisz, ma rzeczywiście bliski związek ze strukturą kryształu Ludwika Ogorzelec odpowiedziała:
Krystalizacja przestrzeni – cykl-akcja – podobnie jak w krystalizacji chemicznej, jest specyficznym procesem podziału całości na części, materii na bryły-kryształy. W wypadku mojego aktu twórczego są to kryształy subiektywne, poetyckie, mimo że mają fizyczną trójwymiarowość. Dzieląc przestrzeń linią, tworzę kontury bryły, która w swojej formie ma wiele wspólnego z geometrią kryształu. Zauważają to naukowcy, specjaliści od fizyki ciała stałego, z którymi nieraz na ten temat rozmawiam. Nieżyjący już profesor Jerzy Przystawa w swojej książce pozestawiał moduły fizyczne z fragmentami moich rzeźb. Kiedyś w trakcie jednego z moich wernisaży powiedział: My fizycy dociekamy, eksperymentujemy, obliczamy, a ona (pokazując na mnie) niesiona intuicją ot tak sobie – tu strzela palcami – trafia w sedno naszych dociekań.
Linia, przecinająca się ze sobą samą w odpowiednich porządkach, wydzielając bryły przestrzeni z całości, jest tylko konturem, istotnym, ale drugorzędnym. Ta bryła – kryształ przestrzeni – napięcia i energia w nim zgromadzone, są istotą mojego aktu – procesu krystalizacji przestrzeni.
Cykl Krystalizacja przestrzeni jest też rodzajem akcji twórczej, w której to ja sama ciągnę tę przezroczystą linię przez świat od miejsca w przestrzeni, danego mi do skrystalizowania, do następnego, i do jeszcze innego… I tak już przez 23 lata kontynuuję ten ewoluujący projekt. Każda ukończona praca jest sumą doświadczeń i jakby przystankiem dla kolejnego eksperymentowania – eksperymentowania z przestrzenią, z jej specyfiką i kontekstem kulturowym w danym miejscu w świecie.
Organizatorami wystawy są: Fundacja Nowa Przestrzeń Sztuki, Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie
Kurator wystawy: Elżbieta Łubowicz
Ludwika Ogorzelec – Napięcia intelektualne (z cyklu Krystalizacja przestrzeni)
Wernisaż: 7 listopada 2013 roku, godz. 21.00
Rzeźba będzie istniała do 15 stycznia 2014 roku
Biblioteka Uniwersytecka
ul. Dobra 56/66
Warszawa
