Zbiory malarstwa polskiego od XVI wieku do początku II wojny światowej stanowią chlubę Lwowskiej Narodowej Galerii Sztuki. Dział polski, liczący ponad 2000 płócien, należy w niej do najważniejszych i jest najbardziej wartościową kolekcją malarstwa polskiego poza granicami Polski.
Wystawa prezentuje 58 eksponatów autorstwa 45 najznamienitszych malarzy polskich, m.in.: Józefa Brandta, Olgi Boznańskiej, Jacka Malczewskiego, Józefa Mehoffera, Artura Grottgera, Juliusza i Wojciecha Kossaków, Jana Matejki, Henryka Siemiradzkiego, Jana Stanisławskiego, Szymona Czechowicza, Alojzego Rejchana, Stanisława Kamockiego. Wśród czternastu obrazów o tematyce religijnej są dzieła odległe w czasie i bardzo odmienne stylistycznie. Chronologicznie najstarszy eksponat to sięgający lat 60–tych XVIII wieku obraz Pokłon trzech króli, namalowany przez barokowego artystę Szymona Czechowicza, zapewne na zlecenie hetmana Wacława Rzewuskiego, z przeznaczeniem do kaplicy w zamku w Podhorcach.
Nastrojowe i poetyckie, z ducha impresjonistyczne jest przedstawienie Witolda Pruszkowskiego, namalowane w ostatniej dekadzie XIX wieku — Matka Boska. Kontrowersyjne ze względu na autoportretowe ujęcie postaci Chrystusa, pełne zagadkowych symboli i aluzji, z wyraźnymi wpływami symbolizmu, ale niezwykle trafnie oddające nastrój chwili i portret psychologiczny postaci, są dwa arcydzieła Jacka Malczewskiego, przedstawiające sceny biblijne: Chrystus i Samarytanka oraz Chrystus przed Piłatem.
Opus Profanum obejmuje 44 obiekty — najliczniejsze jest tu malarstwo przełomu XIX i XX wieku, którego rozwój dokonywał się w kraju pozbawionym od ponad 100 lat samodzielnego bytu, co wpływało na oblicze tej sztuki, jej zakres tematyczny, nastrój, rolę i przesłanie. Jan Matejko reprezentowany jest jednym sugestywnym obrazem patriotycznym z czasów potopu szwedzkiego; Józef Brandt, wspaniałym dziełem Chwytanie konia na arkan, przedstawiającym niezwykle efektowną, ekspresyjną scenę rodzajową. Warto w tej części wystawy zwrócić uwagę na dwa obrazy: nastrojowe dzieło Artura Grottgera — Rekonesans, znanego z romantyczno–mistycznych cykli poświęconych powstaniu styczniowemu oraz Na zesłanie w Sybir Witolda Pruszkowskiego — praca, której realność przedstawienia w dramatycznej scenie rodzajowej, połączona z melancholijnością, surowością krajobrazu tworzy niezwykłą nastrojowość.
Kurator wystawy i autor katalogu: Igor Chomyn
Współpraca ze strony polskiej: Marzena Lachowska
Wystawa prezentowana jest w ramach XVII Festiwalu Kultury Chrześcijańskiej.
Opus Sacrum. Opus Profanum – arcydzieła malarstwa polskiego ze zbiorów Lwowskiej Narodowej Galerii Sztuki
4 listopada 2013 r. – 12 stycznia 2014 r.
Centralne Muzeum Włókiennictwa, ul. Piotrkowska 282
Łódź
