W 4G prezentowane są grafiki Güntera Grassa do powieści Psie lata, która jest jedną z części tzw. trylogii gdańskiej – obok dzieł Blaszany bębenek oraz Kot i mysz. Na interdyscyplinarnej wystawie znajdą się także nagrania audio oraz pierwsze szkice powieści. Okazją do wystawy jest upamiętnienie 50. rocznicy wydania powieści Psie lata.
Gdańskiej odsłonie wystawy dedykowanej Psim latom towarzyszy wyjątkowa recenzja piórkiem, sporządzona przez profesora Stefana Chwina na okoliczność publikacji pierwszego wydania powieści.
Grafiki, stanowiące własność Miasta Gdańska, prezentowane są w Gdańskiej Galerii Güntera Grassa po raz pierwszy. Towarzyszą im rysunki artysty z lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych. Wraz z licznymi dokumentami w formie pism i obrazów, pochodzących z archiwum Akademii Sztuk w Berlinie, Niemieckiego Archiwum Tańca w Kolonii, Niemieckiego Muzeum Teatru oraz Austriackiego Muzeum Teatru, wystawa ukazuje estetyczną różnorodność i polityczną siłę rażenia Psich lat, a także spektrum projektów powstałych na kanwie tej powieści.
Pomysłodawcą wystawy Günter Grass | Psie lata / Hundejahre, organizowanej z okazji jubileuszu pięćdziesięciolecia wydania powieści, jest Dom Güntera Grassa w Lubece.
Viktoria Krason, Strach na wróble powstaje na obraz i podobieństwo człowieka. Sztuka i społeczeństwo w Psich latach Güntera Grassa:
Drugą, po Blaszanym bębenku w napięciu oczekiwaną powieścią, dzisiejszy laureat literackiej nagrody Nobla umocnił w 1963 roku swoją pozycję fascynującego językowo gawędziarza: Psie lata wychwalane są jako porywająca fantastyka oraz niemal niepohamowany grad pomysłów, który mógłby dostarczyć materiału na więcej niż jedną powieść (Enzensberger). Wiedziony rytmiczno-lirycznym duktem narracyjnym, stworzony z epizodycznych opowiadań, mistycznych wtrętów i fantastycznych wizji kolaż Grassa pogłębia zarysowany już w debiutanckiej powieści portret Wolnego Miasta Gdańska i zachodnioniemieckiego społeczeństwa powojennego.
Jeszcze wyraźniej niż w Blaszanym bębenku w centrum Psich lat znajduje się sztuka, jej możliwości i granice wobec głębokiego kryzysu ideałów humanistycznych, kształtująca zapadające w pamięć literackie obrazy i metafory powieści. Twórczość równie fikcyjnego, co kreatywnego bohatera, konstruktora strachów na wróble i choreografa baletowego Eddiego Amsela odnosi się do realnych twórców, jak Oskar Schlemmer i Harry Kramer, a ponadto znajduje odzwierciedlenie w graficznych pracach Güntera Grassa i literackich projektach powstałych w związku z książką: ukazana zostaje w licznych rysunkach, słuchowisku i sztuce teatralnej, w balecie i obejmującym ponad sto obrazów zbiorze akwafort, stworzonym przez Grassa w ubiegłym roku jako dodatek do jubileuszowego wydania tekstu. Wychodząc z nadal aktualnego i w odniesieniu do powieści niemal niezbadanego pola napięć między sztuką i społeczeństwem dedykujemy „Psim latom” wystawę czasową z okazji jubileuszu pięćdziesięciolecia.
Podobnie jak podzielona na trzy części powieść, wystawa ma przedstawiać koncepcję sztuki Amsela w trzech etapach: 1) Zbudowane przed wojną strachy na wróble, które wydawały się żywe i jeśli człowiek dostatecznie długo im się przyglądał, to były pełne życia i miały tę cechę, że mogły zakłócić z wiejska spokojny krok człowieka; 2) działalność artysty jako baletmistrza podczas II wojny światowej oraz 3) jego piekielną kopalnię strachów na wróble, która umiejscowiona w trzydziestu dwu komorach stropowych przedstawia nic innego, jak analizę ideologicznego i historycznego ukształtowania powojennych Niemiec.
Viktoria Krason
