W bieżącym roku Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu obchodzi swoje 95-lecie. Z tej okazji przygotowywana jest kolejna część publikacji pt. Poznańska Plastyczna. Historia Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Poznaniu w latach 1945-1981. Pięć lat wcześniej z okazji 90-rocznicy, wówczas jeszcze Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu, ukazało się opracowanie poświęcone dziejom Uczelni w okresie międzywojennym, które nosi tytuł: Poznańska Zdobnicza. Historia Państwowej Szkoły Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego w Poznaniu w latach 1919-1939 autorstwa Jarosława Mulczyńskiego.
(dr Jarosław Mulczyński)
Względy merytoryczne, jak również niemal dwukrotnie dłuższy dystans czasowy i liczniejsze przemiany w historii poznańskiej Uczelni powodują, iż – w odróżnieniu od pierwszej części – główną częścią planowanej publikacji będzie tekst w formie eseju. Towarzyszyć jemu będą sylwetki profesorów, wykładowców, instruktorów i nauczycieli zawodu, których około stu zatrudnionych było w okresie 1945-1981. Poza znanymi twórcami, jak m.in. Wacław Taranczewski, Stanisław Teisseyre, Piotr Potworowski, niektórzy z tej grupy są zapomniani lub ich biografie artystyczne nie zostały opracowane. Jednym z celów przyszłej publikacji jest właśnie przybliżenie tej aktywności grona pedagogicznego Uczelni. Wzorem wcześniejszej publikacji, również ta planowana zawierać będzie kalendarium wydarzeń, wspomnienia, pamiętniki i rozmowy wychowanków i wykładowców, nadto spis absolwentów, bibliografię i aneks z tekstami źródłowymi. Planowana publikacja będzie również bogato ilustrowana zdjęciami, dokumentami oraz pracami zarówno grona pedagogicznego i uczniów.
(dr Jarosław Mulczyński)
Opisywany okres działalności 1945-1981 obfitował w ważne wydarzenia. Do szczególnie trudnych należały początki działalności Uczelni, po zakończonej wojnie. Istotną decyzją było reaktywowanie przedwojennej Szkoły Zdobniczej, przemianowanej wkrótce na Państwowy Instytut Sztuk Plastycznych, a od 1946 r. Państwową Wyższą Szkołę Sztuk Plastycznych. Pierwszym kierownikiem Szkoły był Jan Wroniecki, a po nim wkrótce funkcję tę przejął Wacław Taranczewski. Głównym problemem był brak siedziby, gdyż przedwojenny budynek (w kompleksie pojezuickim przy ul. Gołębiej) został zniszczony. Dlatego pierwsze zajęcia odbywały się w mieszkaniu prywatnym przy ul. Hetmańskiej i w ośrodku plenerowym w Skokach koło Poznania.
Niebawem Szkoła otrzymała pomieszczenia w różnych częściach miasta: w gmachu PKO przy pl. Wolności (malarstwo, grafika), przy ul. Jackowskiego (rzeźba), następnie na Ratajach (architektura wnętrz) i przy ul. Mylnej (tkactwo). Sytuacja uległa poprawie w 1958 roku, kiedy Szkoła przejęła gmach przy Al. Marcinkowskiego, jeden z kilku, jaki obecnie zajmuje. W pierwszych latach po wojnie liczba pedagogów wynosiła około 15, liczba studentów – od około 160 do 190 i funkcjonowały dwa Wydziały: Malarstwa i Grafiki oraz Rzeźby i Sztuki Wnętrza. W 1950 roku w ramach reorganizacji szkolnictwa artystycznego zlikwidowano malarstwo i grafikę, a w miejsce Wydziału Rzeźby i Sztuki Wnętrza powstał Wydział Architektury Wnętrz ze studium rzeźby. Dopiero po okresie „odwilży” powołano Studium Rysunku i Malarstwa, a wydarzeniem był przyjazd z Anglii Piotra Potworowskiego, który objął Pracownię Rysunku i Malarstwa. W latach 60. przeprowadzono kolejne reformy, m.in. powołano nowy Wydział Malarstwa, Grafiki i Rzeźby, w którym zatrudniono m.in. miejscowych artystów – Zbigniewa Kaję, Antoniego Rzyskiego, Zygmunta Gromadzińskiego oraz Tadeusza Brzozowskiego z Zakopanego. W 1965 r. powołano na stanowisko rektora Stanisława Teisseyre’a, który zaangażował kolejnych twórców, m.in. Waldemara Świerzego, Zbigniewa Makowskiego, Lucjana Mianowskiego, Andrzeja Pietscha, Zbigniewa Lutomskiego, Magdalenę Więcek-Wnukową, Olgierda Truszyńskiego, Jana Berdyszaka, Stanisława Zamecznika. W nowej strukturze Uczelni powstały m.in. Katedra Malarstwa i Rysunku, dwie Katedry Malarstwa, Katedra Grafiki Warsztatowej i Użytkowej, dwie Katedry Rzeźby.
(dr Jarosław Mulczyński)
Wspomniana i prezentowana tu pierwsza część publikacji obejmuje okres najdawniejszy poznańskiej Uczelni, czyli od powołania w listopadzie 1919 roku Szkoły Sztuki Zdobniczej, jak się wówczas nazywała. Wtedy początkowo funkcjonowały 4 wydziały (malarstwa dekoracyjnego, rzeźby, grafiki i fotografii artystycznej), zatrudnionych było kilku pedagogów i kształciło się około 40 uczniów. A do końca lat 30. liczba Wydziałów prawie podwoiła się (doszły m.in. tekstylny, architektury wnętrz, ceramiki), przybyło też nauczycieli – ich stan wyniósł 22 i uczniów – prawie 150.
Dynamiczny rozwój Uczelni szczególnie widoczny jest w ostatnich kilkunastu latach. Wyznacza go podniesienie jej najpierw w 1996 roku do rangi Akademii Sztuk Pięknych i następnie w 2010 roku przemianowanie jej na Uniwersytet Artystyczny. Obecnie poznańska Uczelnia należy do największych w kraju: na 7 Wydziałach i 13 kierunkach zatrudnionych jest prawie 260 nauczycieli akademickich na stanowiskach wykładowców, asystentów, adiunktów i profesorów, którzy kształcą prawie 1500 studentów (w tym studentów zagranicznych). Kolejnym ważnym etapem jest dalsza rozbudowa Uniwersytetu Artystycznego, która rozpoczęła się w tym roku w kwartale Al. Marcinkowskiego i ul. 23 Lutego. Uczelnia otrzyma ponad 5800 m2 nowych przestrzeni dydaktycznych, wystawienniczych i warsztatowych.
dr Jarosław Mulczyński
5. Wystawa Dyplomów Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu
Wystawa odbędzie się w dniach od 23 do 29 czerwca 2014 roku
Międzynarodowe Targi Poznańskie, hala nr 6
Poznań
