Wystawa jest próbą dookreślenia zjawisk w najnowszej sztuce polskiej, których cechą charakterystyczną jest zwrot w kierunku świeckiej duchowości oraz potrzeby konstruowania, komunikowania i badania indywidualnych światów wartości w kontakcie z Innymi, w przestrzeni sprywatyzowanej i niezależnej względem instytucjonalnych religii oraz ideologicznych sporów. Wybrani artyści, koncertując się na pracy z codziennością, szukając kontaktu z człowiekiem oraz naturą, ustalają swoje relacje ze światem i społeczeństwem.
Poszukiwania artystów zdają się być odpowiedzią na dominujący paradygmat rozwoju jednostki jako zatomizowanej, dążącej do maksymalizacji wymiernych korzyści w oparciu o neoliberalny model funkcjonowania.
Duchowość wyraża się między innymi poprzez dekonstrukcje obiegowych założeń dotyczących sensu aktywności twórczej, w pytaniach, nie zawsze wyrażanych wprost, o rolę artysty i wartość systemu sztuki. Polityczny charakter nowej duchowości wyraża się m.in. zainteresowaniem peryferiami, feminizmem, ekologią czy fascynacją myślą posthumanistyczną. Duchowość rozumiana jest również jako badanie własnych ograniczeń fizycznych i psychicznych, charakterystyczne jest otwarcie na działania zbiorowe, kreowanie sytuacji współbycia, communitas.
Duchowość jest więc kategorią egzystencjalną. Odnosi się do obszaru ludzkiej świadomości i jej uwikłania w świat, w sieci zależności, w dynamiczny mechanizm społeczeństwa, fizycznych oraz psychicznych form oraz norm/wartości oddziałujących na poczucie sensu życia, działania, tworzenia i współistnienia.
Nowy duch unika politycznego (oraz zideologizowanego) języka lub też wykorzystuje go w celu demaskowania wykluczających czy hierarchizujących tendencji (Michał Łagowski). Jest także stawianiem się w sytuacji niepewności, pozbawianiem się przyzwyczajeń i nawykowych reakcji (Justyna Górowska, Honorata Martin).
Artyści rezygnują z utopijnej wiary w samowystarczalność w tworzeniu sensów, podkreślają jej intersubiektywny charakter (Magdalena Starska). Kładą nacisk na bezpośredniość, są zaangażowani w codzienność (Agata Bielska, Ola Kozioł). Sztuka nowej duchowości jest procesem, dzieło sztuki zapisem doświadczenia.
Tekst: Przemysław Chodań
Wydarzenia towarzyszące:
- 21–23 października – akcja Agaty Bielskiej – artystka zaprasza do udziału w warsztatach fermentacyjno-przetwórczych, będących przygotowaniami instalacji Proste działanie. W trakcie trzydniowego spotkania będzie można poznać różne technik fermentacji, wymienić się kulturami żywych bakterii, nauczyć się kompostować.
- 23 października (wernisaż) – performance Oli Kozioł oraz IAMESH Secret Collective
- 5 listopada, godz. 18.00 – wykład dr hab. Dominiki Motak (Instytut Religioznawstwa UJ) pt. Oblicza nowej duchowości
- 20 listopada, godz. 18.00 – oprowadzanie kuratorskie (Przemysław Chodań)
Wystawa Nowy duch
W ramach programu Ciało i duch
Od 24 października do 22 listopada 2015 roku
Wernisaż: 23 października 2015, godz. 18.00
Kurator: Przemysław Chodać
Galeria Sztuki Współczesnej
Opole
