Wystawa jest dopełnieniem retrospektywy Galeria Krzywe Koło w Muzeum Narodowym w Warszawie z 1990 roku, stanowiącej niezwykle ważny moment dla recepcji sztuki nowoczesnej w Polsce. Galeria powstała przy Klubie Krzywego Koła w Staromiejskim Domu Kultury w Warszawie w okresie odwilży 1956 roku.
Dzięki inicjatywie Mariana Bogusza i Grupy 55 został definitywnie zakończony w sztuce polskiej okres dominacji ideologii socrealizmu. Twórcy zyskali możliwość nawiązania dialogu ze sztuką światową. Abstrakcja stała się muzyką nowych czasów, w których ponownie zdano sobie sprawę, ze wizja artysty nie musi wynikać z narzucanych odgórnie treści, ale z odczucia barwy i formy, struktury kompozycji, ekspresji czy gestu. Obok walczącego o wolność słowa stanęła sztuka niezależna. Prezentacjom awangardowych osiągnięć twórczych z całej Polski towarzyszyła fascynacja dziełem Władysława Strzemińskiego i stworzoną przez niego, jedną z pierwszych na świecie, Międzynarodową Kolekcją Sztuki Nowoczesnej, zdeponowaną w 1931 roku w muzeum w Łodzi.
Galeria rozpoczęła działalność upowszechnieniową i kolekcjonerska, w nawiązaniu do awangardowych tradycji wolności w sztuce. Kolekcje międzynarodowych osiągnięć artystów XX wieku zebrane w Galerii, poprzez dary, zapoczątkowały istnienie galerii sztuki współczesnej w muzeach polskich.
Wystawa warszawska ograniczyła się tylko do prezentacji malarstwa i rzeźby: I Kolekcji Galerii Krzywe Koło (35 obrazów), złożonej w Muzeum Narodowym w Warszawie i II Kolekcji w Muzeum Okręgowym w Koszalinie, przechowywanej obecnie w Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku. Obok dzieł m.in. Mariana Bogusza, Tadeusza Dominika, Stefana Gierowskiego, Jerzego Nowosielskiego, Henryka Stażewskiego, Jerzego Tchórzewskiego, Rajmunda Ziemskiego znalazły się tam dzieła artystów czeskich: Josefa Istlera, Mikulasa Medka i Alěsa Vesely’ego.
Wystawa w Radomiu obejmuje nieeksponowaną dotychczas III Kolekcję, ofiarowaną 28 grudnia 1963 roku, składająca się z 29 dzieł na papierze oraz skierowaną do przyjaciół Galerii, istniejącą w sferze prywatnej, nieograniczoną przestrzennie kolekcję sztuki, składająca się z dzieł oryginalnych, dołączanych do wydawnictw Galerii, którą to kolekcję każdy uczestnik spotkań w Krzywym Kole mógł eksponować we własnym mieszkaniu.
Prace złożone w muzeach ugrzęzły w magazynach. Bardzo rzadko i tylko niektóre dzieła, wyrwane z kontekstu, pokazywano na wystawach czasowych. Jedynym w pełni upublicznionym zbiorem, na który składały się setki dzieł kilkudziesięciu wybitnych artystów, stała się Międzynarodowa Kolekcja Sztuki Nowoczesnej umieszczona w przestrzeniach prywatnych. Oddziaływanie tego ogromnego, istniejącego materialnie zbioru, zastąpiło w popularyzacji sztuki współczesnej zbiory muzealne.
Dzięki niepodlegającym państwowej administracji prywatnym miejscom istnienia sztuki, jej społeczne oddziaływanie nie mogło zostać ograniczone przez żadne nakazy partyjnych ideologów. Właśnie ta Kolekcja, na równi z niemożliwymi do opanowania przez cenzurę, przekazywanymi z rąk do rąk tekstami dysydentów, wpłynęła na wysoki poziom świadomości środowiska twórczego, stając się niezwykle ważną manifestacją niezależnej sztuki.
Wśród autorów dzieł znajdują się artyści obcy i polscy, m.in. Zdzisław Beksiński, Marian Bogusz, Włodzimierz Borowski, Tadeusz Brzozowski, Tadeusz Dominik, Stanisław Fijałkowski, Stefan Gierowski, Zbigniew Gostomski, Tadeusz Kantor, Bronisław Kierzkowski, Alfred Lenica, Jerzy Lewczyński, Maria Ewa Łunkiewicz, Zbigniew Makowski, Adam Marczyński, Jadwiga Maziarska, Jerzy Nowosielski, Erna Rosenstein, Teresa Rudowicz, Henryk Stażewski, Alina Szapocznikow, Alina Ślesińska, Jana Tarasin, Jerzy Tchórzewski, Magdalena Więcek, Rajmund Ziemski.
Tekst: Janusz Zagrodzki – kurator wystawy
Galeria Krzywe Koło (1956–1965). Prace na papierze
Od 6 listopada do 30 grudnia 2015 roku
Wernisaż: 6 listopada 2015 roku, godzina 18.00
Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej Elektrownia w Radomiu
