Ideą prezentacji jest ukazanie rysunku jako najbardziej naturalnego gestu i języka ekspresji twórczej, który zarówno odtwarza, jak i tworzy rzeczywistość. Na wystawie zostaną pokazane prace 9 artystów z Japonii i 9 z Polski. Większość realizacji powstanie specjalnie na tę okazję. Tytuł Two Sticks (Dwa kije) odnosi się do poszukiwania symetrii i różnic w rozumieniu pojęcia rysunku przez dwie tak odmienne tradycje, a także zwraca uwagę widza na rolę awangardy lat sześćdziesiątych – wciąż mocno oddziałującą na myślenie współczesnych twórców o rysunku.
Mury dawnego kościoła i klasztoru Bernardynów, w których mieści się dzisiaj Muzeum Architektury, gościły najświetniejsze, kolejne edycje Międzynarodowego Triennale Rysunku. W tym roku podczas wystawy Two Sticks będą miejscem spotkania Zachodu ze Wschodem. Rozłożenie wokół ogrodu i krużganków różnorodnych formalnie prac – w dużej mierze instalacji rysunkowych – tworzy rodzaj narracji prowadzącej widza przez wielowarstwowość znaczeń. Realizacje powstałe na Two Sticks staną się kolejną warstwą palimpsestu historii miejsca, wykorzystując jego genius loci i kontynuując proces nieustannego wymazywania i dopisywania, nieobcy zarówno kulturze, jak i naturze. Wystawie towarzyszyć będzie projekcja dwóch filmów – dokumentu o grupie Gutai oraz archiwaliów dotyczących działalności Wrocławskiej Awangardy. Jednym z najważniejszych artystów Triennale jest biorący udział w wystawie Sadaharu Horio, przedstawiciel grupy Gutai, który stworzy w Prezbiterium dużych rozmiarów instalację rysunkową.
Program zawiera również przegląd animacji rysunkowych, pochodzących z kolekcji hiszpańskiego Festiwalu Punto y Raya. Przez cztery dni będzie można oglądać filmy wybrane przez kuratora przeglądu Marka Bączyka.
Artyści: Ryoko Aoki, Masaya Chiba, Jan Chwałczyk, Wanda Gołkowska, Masanori Handa, Sadaharu Horio, Zon Ito, Zdzisław Jurkiewicz, Bartosz Kokosiński, Natalia LL, Jan Mioduszewski, Chihiro Mori, Mineki Murata, Kazuki Nakahara, Magdalena Starska, Hiraku Suzuki, Aleksandra Waliszewska, Jakub Woynarowski
Kuratorzy: Fumihhiko Sumitomo, Daniela Tagowska
Asystentka kuratora: Ayako Osanai
„Two Sticks” – symetria niemożliwa
Daniela Tagowska
Pojęcie Centrum w kulturze wschodu bardzo się różni od idei centrum w ujęciu zachodniej tradycji. Jak pisze Roland Barthes w Imperium Znaków, w koncentrycznym mieście zachodu serce miasta to miejsce spotkania „prawdy społecznej”, miejsce tłumne, gdzie krzyżują się promenady i agory. Tymczasem: „… [Tokio] przedstawia niezwykły paradoks: posiada oczywiście centrum, ale jest ono puste”. Na planie miasta wyraźnie odznacza się centralny, wielki krąg zieleni wokół Pałacu Cesarskiego. W obrębie tego okręgu znajduje się teren ścisłego, świętego centrum. Idąc dalej za Barthesem: „widzialna forma niewidzialnego ukrywa święte nic”. Plan sytuacyjny wystawy Two Sticks w Muzeum Architektury to ideogram tworu cywilizacyjnego zorientowanego wokół matecznika ogrodu, a prace artystów wyrażają zarówno treści kultury, jak i natury. Wokół ogrodu, napędzane jakby jego jednocześnie silną i spokojną energią, rysują się okręgi, linie, ślady – „objazdy i nawroty wokół pustego podmiotu”.
Rysunek to jednocześnie medium i narzędzie pozwalające na komunikację, to także język ciała. Podobnie jak głos czy ruch, rysunek służy porozumiewaniu się i wyrażaniu stanów umysłu. Idea egalitarności rysunku i jego „naturalności” jest realizowana poprzez zaprezentowanie różnego rodzaju języków rysunkowych, dostępnych każdemu twórcy i każdemu widzowi, gdzie ich pozycje są wymienne. W przynależności naturze człowiek współdzieli wraz z całą przyrodą ożywioną i nieożywioną tę szeroko rozumianą właściwość pozostawiania śladów. Zostawiamy ślady zewnętrzne, jednocześnie będąc zbudowanymi według matryc wewnętrznych – układów funkcjonowania organizmu, sekwencji genów, struktur molekuł. Tytuł wystawy odnosi się do dwóch powyżej prezentowanych tradycji, ale także do patyka jako najprostszego narzędzia rysunkowego. Liczba mnoga „two” kieruje ku odnajdowaniu szczególnych wartości w równoległości zjawisk, światów, antagonizmów i podobieństw. Ślad, artefakt rysunkowy można przyrównać do dźwięku. Wydobywa się z nas przy wielu okazjach, bez względu na posiadane predyspozycje czy umiejętności. O ile praktykowanie śpiewu nie musi zajmować każdego, także pod prysznicem można milczeć jak grób, o tyle głos jako narzędzie komunikatu nie pozostaje już kwestią wyboru. Podobnie jest z rysunkiem, unikając tworzenia i tak używamy rysunku. Ciała zostawiają ślady swojej obecności, podobnie jak dźwięk oddechu lub tłumionego bólu potrafi zdradzić czyjąś ukrytą obecność.
Two Sticks to patrzenie do tyłu i patrzenie do przodu. Linia to zbiór punktów, które czasem są przerywane, zamazywane. Mury dawnego kościoła i klasztoru bernardynów, zawierającego w sobie wiele warstw historycznych, łącznie z rekonstrukcjami powstałymi po czasie zniszczeń, jaki przyniósł okres II wojny światowej. Rysunek w tej przestrzeni wyraża historię miast, państw, ale także gatunków, kamieni, skał. Wystawa to zaproszenie dla biorących w niej udział artystów i widzów do dopisania swoim charakterem rysunkowego pisma znaków na kolejnej warstwie palimpsestu historii. Rysowanie to także wymazywanie, poprawianie, to stan wykluczający formę finalną – ciągła ewolucja zaczynająca się zawsze z własnego, niepowtarzalnego punktu widzenia autora, który jednocześnie sam ewoluuje poddany potężnym siłom natury, potędze wyobraźni, a przede wszystkim nieodpartej pokusie twórcy. Tenże imperatyw wewnętrzny nakazujący tworzyć, przenosząc ciężar z efektu na proces, stał się jednym z kluczy doboru artystów polskich i japońskich. Wybraliśmy dyskurs relacji odmienności i podobieństw, aby podkreślić uniwersalność historii naturalnej, której częścią jesteśmy, o czym łatwo zapomnieć, patrząc przez pryzmat historii kulturowej. Trzeba podkreślić, iż na obszarach peryferyjnych powstają zjawiska unikalne, endemiczne. Patrząc wstecz, patrzymy jednocześnie do przodu, w idei Think Tanku otwierając się na nowe sposoby wykorzystania prastarego języka środków rysunkowych.
