Jeśli kto urodził się w Zapuście, na nizinach podsandomierskich, dla niepoznaki nazwanych płaskowyżem, to oznaczać musi, że przyszedł na świat z potrzebą dążenia w górę; tak, by jak najszybciej zapomnieć o swym niefortunnie niskim, ceperskim pochodzeniu. Zainteresowanie Reny Trzetrzewińskiej widokami tatrzańskimi zaczęło się więc jeszcze przed plenerami studenckimi na Harendzie i przeszło niepostrzeżenie w fascynację górami, tygodniami i miesiącami oglądanymi z pustego wówczas Małego Cichego czy wyniesionej nad nim Tarasówki.
Stamtąd bowiem oglądać można świat od jego początku, od Osobitej, aż po jego koniec, czyli po Hawrań i Murań. Świat co dzień inny, a to bliski na wyciągnięcie ręki (z widocznymi do najdrobniejszego szczegółu Gankiem czy Kosistą [!]), bądź odległy, zamglony, lub wreszcie chowany za zasłonami deszczu po halnym, zapowiadanym spektaklami chmur nieprawdopodobnych kolorów i kształtów.
Jacek Gaj, 2008
Irena (Rena) Trzetrzewińska – urodzona w 1934 w Zapuście-Czyżowie koło Sandomierza w rodzinie ziemiańskiej, zamożnej i gotowej służyć wolnej Polsce. Już w roku 1919 dziadek Ireny Józef Targowski pojechał na Daleki Wschód jako minister pełnomocny i wysoki komisarz RP, stając się pierwszym przedstawicielem Polski w Japonii i Chinach. W misji towarzyszył mu, jako chargé d’affaires, o wiele młodszy Karol Frycz, jego krewny – malarz, scenograf, autor projektów wnętrz, a także polichromii w jednej z kaplic sandomierskiego kościoła Świętego Jakuba (gdzie jednemu z aniołów dał rysy matki Reny). W dodatku uzdolniona ciotka Ireny studiowała w Wiedniu, może za przykładem Frycza, w Kunstgewerbeschule.
Czyżów odwiedzali Wyczółkowski, Skoczylas, Gombrowicz, poeci, pisarze, muzycy czy ludzie teatru i nie można wykluczyć, że atmosfera tamtego miejsca w tamte dni, naznaczone obecnością tak znakomitych artystów, ukształtowała przyszłą malarkę.
W latach 1953–1961 studiowała Trzetrzewińska w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, zdobywając dyplomy u Tadeusza Łakomskiego (1959), z grafiki u Konrada Strzednickiego (1961) oraz z plakatu u Macieja Makarewicza. Brała udział w ponad dziewięćdziesięciu wystawach zbiorowych w kraju i za granicą (m.in. Romantyzm i romantyczność w sztuce polskiej XIX i XX wieku, 1975; Świadectwo wspólnoty, 1986; Dotyk, 1991; Wiatr halny. Krajowidoki i wrażenia z Tatr w malarstwie polskim XIX i XX wieku, 2006–2007). Otrzymała wiele nagród i wyróżnień, w tym na Salonie Młodych (1965), na wystawie Wyspiańskiemu w hołdzie (1979) i na Salonie Malarstwa i Rzeźby (1997).
Jej prace znajdują się w zbiorach między innymi Muzeum Archidiecezjalnego w Warszawie, Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Okręgowego w Radomiu, Muzeum Tatrzańskiego im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem oraz w kolekcjach w kraju i za granicą.
Anna Król
małe ciche. Irena Trzetrzewińska. malarstwo
Scenariusz i aranżacja wystawy: Anna Król
Od 8 lipca do 4 września 2016 roku
Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha
