Wystawa o Rakowicach jest kolejną odsłoną z cyklu wystaw zatytułowanych Zwierzyniec zaprasza…, które prezentowane są w Domu Zwierzynieckim. Do tej pory pokazywane były wsie i dawne przedmieścia, które weszły w skład tzw. Wielkiego Krakowa. Znalazły się w jego granicach w wyniku rozszerzenia, które nastąpiło w latach 1910–1915 z inicjatywy prezydenta Juliusza Leo. Dziś są dzielnicami miasta, często o bardzo rozszerzonych granicach w porównaniu do pierwotnego stanu. Inaczej przedstawia się sytuacja Rakowic.
Mimo, że Rakowice leżą bardzo blisko centrum Krakowa, to w granicach miasta znalazły się dopiero w 1941 roku; nie zostały jednak wówczas jego osobną dzielnicą. Dawna wieś Rakowice została podzielona między dzielnicę III Prądnik Czerwony i XIV Czyżyny. Pierwszy raz źródła wspominają Rakowice w 1244 roku. Była to królewska wieś, w której znajdował się folwark i młyn. To między innymi z Rakowic pochodziły płody rolne, które trafiały na królewski stół. To tu w 1587 roku, w czasie oblężenia Krakowa przez arcyksięcia Maksymiliana Habsburga ważyły się losy tej części Europy, kiedy to przez kilka dni Habsburg obrał rakowicki dwór na swoją kwaterę. Pod koniec XIX wieku w Rakowicach powstały koszary kawaleryjskie, w których w międzywojniu stacjonował słynny 8 Pułk Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego. Przed I wojną światową, w Rakowicach powstało jedno z pierwszych lotnisk Europy i pierwsze lotnisko wolnej Polski. Do początku lat 60. XX., kiedy lotnisko przeniesiono do Balic, było oknem na świat dla Krakowa – błędnie nazywane lotniskiem Czyżyny. Na początku XX wieku swoją działalność na tym terenie rozpoczynają Księża Pijarzy.
Dziś teren dawnej wsi w dużej części zajmują osiedla, które powstawały od lat 60. XX w. Mieszka w nich w większości ludność napływowa. To wszystko powoduje, iż na pierwszy rzut oka mamy do czynienia z przypadkiem zatarcia lokalnej tożsamości, wymazania właściwych Rakowic z historii, świadomości, a także przestrzeni miasta. Jednak w trakcie prac nad wystawą udało się dotrzeć do ludzi, którzy pamiętają czasy, gdy nie było jeszcze bloków w tych okolicach; do ludzi, którzy nazywają się mianem „Rakowiczanów”.
Sama wystawa została podzielona zaś na trzy części. Zwiedzanie rozpoczyna się od informacji dotyczących nazwy i położenia Rakowic. Następnie przechodzi się do pierwszej części zatytułowanej Wieś, poświęconej dziejom Rakowic od czasów najdawniejszych do połowy XIX wieku. W tej części opisane jest również społeczeństwo Rakowic oraz informacje o folwarku i młynie. Dwie pozostałe części, czyli Przedmieście i Osiedle przenikają się ze względu na swoją tematykę.
Jedna z sal została poświęcona wojsku w Rakowicach czyli ułanom, lotnikom i „Czerwonym Beretom”. Tu też znalazły swoje miejsce informacje o lotnisku, zarówno cywilnym jak i wojskowym. W kolejnej sali rozpoczyna się opowieść o XX Pijarach oraz zmianach jakie zaszły we wsi od połowy XIX wieku do II wojny światowej. Ostatnia cześć wystawy poświęcona jest współczesnym Rakowicom i powstałym na jego terenach osiedlom. Fragment wystawy został zaaranżowany na mieszkanie z lat 70–80. XX wieku. W tej części, poświęconej wspomnieniom, będzie można zobaczyć przedmioty, które przekazali na wystawę sami Rakowiczanie. Opowieść Zwierzyniec zaprasza – Rakowice spróbuje przywrócić zacierającą się obecnie lokalną tożsamość, a także – utrwalić w historii, świadomości oraz przestrzeni Krakowa właściwe Rakowice.
Wydarzenia towarzyszące wystawie Zwierzyniec zaprasza Rakowice:
- 5 października (czwartek), godz. 17.00 – Zwierzyniec dla dorosłych: Królewski folwark w Rakowicach. Wykład poprowadzi Mateusz Niemiec (wstęp wolny)
- 15 października (niedziela), godz. 14.00 – Rakowickie wędrówki – kuratorskie oprowadzanie po wystawie (w cenie biletu wstępu). Oprowadza Mateusz Niemiec
- 22 października (niedziela), godz. 14.00 – Rakowickie wędrówki – kuratorskie oprowadzanie po wystawie (w cenie biletu wstępu). Oprowadza Mateusz Niemiec
Zwierzyniec zaprasza – Rakowice
Kurator: Mateusz Niemiec
Od 22 września 2017 roku do 25 lutego 2018 roku
Dom Zwierzyniecki w Krakowie
