Jak zauważają niektórzy teoretycy zajmujący się relacją ciało – media, im więcej w teatrze dróg transmisji sfery physis aktora, tym bardziej wzrasta jej znaczenie [9]. Odgrywa ona także kluczową rolę w pracach Hueckel. Fotografując przedstawienie podchodzi z aparatem bardzo blisko bohaterów, ukazuje na zdjęciach zarówno ich samych, jak i projekcje z ich udziałem, a potem uchwycone przez siebie obrazy wyświetla ponownie w dużym formacie, umożliwiając nam tym samym konfrontację z cielesnością aktorów na rzadko spotykaną skalę.
Sztuki dramatyczne w Artaudowskim ujęciu powinny być „teatrem szalonych buntów / nędzy ludzkiego ciała / wobec problemów, których człowiek nie zgłębia” [10]. Wystawa Magdy Hueckel dialoguje z tą koncepcją, z jednej strony nawiązując do mocnych środków, jakimi operuje się obecnie na scenie, z drugiej – co chyba bardziej istotne – odnosząc się do warstw ludzkiej psychiki, które wolelibyśmy, aby pozostały niezgłębione. Hueckel / Teatr vol. II przypomina nam bowiem, że żadne spojrzenie nie jest niewinne, a nierzadkie głosy oburzenia piętnujące poczynania reżyserów, kreujących w swoich inscenizacjach sytuacje ekstremalne czy poddających aktorów radykalnym doświadczeniom, są de facto przejawem stosowania podwójnych standardów. Czemu sprzeciwiamy się przemocy w teatrze, a pozostajemy nieczuli i zobojętniali na widok cudzego cierpienia wszechobecny w przekazach medialnych [11]? Czyżby sztuka dotykała czułej struny, jakiej nie są w stanie poruszyć telewizyjne czy prasowe relacje? Może teatr zbliża nas do doświadczeń „boleśnie przyjemnych”, które obnażają niechcianą prawdę o tym, że patrząc na makabrę nie odwracamy wzroku, ale tak naprawdę chcemy widzieć ją jeszcze lepiej, wyraźniej, dokładniej?…
Tekst: Natalia Cieślak
_____
[1] Magda Hueckel współpracuje na stałe z warszawskimi scenami, takimi jak Nowy Teatr Krzysztofa Warlikowskiego, Teatr Wielki Opera Narodowa, Narodowy Teatr Stary, Teatr Powszechny, TR, Teatr Współczesny, Teatr Żydowski, Ateneum, a także Teatrem Jaracza w Łodzi i gdańskim Teatrem Wybrzeże.
[2] Podglądanie duchów, fotografowanie ciał. Z Magdą Hueckel rozmawiają Agata Adamiecka-Sitek i Iwona Kurz, [w:] Hueckel / Teatr, koncepcja i wybór zdjęć: W. Nowicki, M. Hueckel, red. A. Adamiecka-Sitek, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Warszawa 2015, s. 5.
[3] Tamże, s. 7.
[4] Cyt. za: Podglądanie duchów, fotografowanie ciał, dz. cyt., s. 14.
[5] A. Artaud, Teatr okrucieństwa, tłum. B. Banasiak, „Sztuka i Filozofia” 2001, nr 19, s. 82–91. Rozważania teoretyczne Artauda najpełniejszy wyraz znalazły w książce: Teatr i jego sobowtór, tłum. J. Błoński, Warszawa 1978.
[6] Określenie Artauda. Za: A. Artaud, Teatr okrucieństwa, dz. cyt., s. 83.
[7] Cyt. za: Podglądanie duchów, fotografowanie ciał, dz. cyt., s. 15.
[8] R. Shusterman, Somatoestetetyka a problem ciało / media, [w:] tegoż, O sztuce i o życiu. Od poetyki hip-hopu do filozofii somatycznej, tłum. W. Małecki, Wrocław 2007.
[9] Por. P. Tchurzewska, Teatr i media: wyzwania cielesności, [w:] Teatr wśród mediów, red. A. Duda, M. Wiśniewska, B. Oleszek, Toruń 2015.
[10] Cyt. za: A. Artaud, Teatr okrucieństwa, dz. cyt., s. 89.
[11] Por. S. Sontag, Widok cudzego cierpienia, tłum. S. Magala, Kraków 2010.
Hueckel / Teatr vol. II
Od 23 lutego do 27 marca 2018 roku
Galeria Wozownia w Toruniu
