Projekt Buddyzm to sześć wystaw, kilkanaście wykładów, sesja naukowa, pokazy filmów, spotkania i oprowadzania kuratorskie. To spotkanie z jak najszerzej interpretowanym tematem buddyzmu w Krajach Dalekiego Wschodu, jego historyczną i kulturową rolą oraz wpływem na kulturę Zachodu. Tradycyjna sztuka japońska i tybetańska, współczesne interpretacje buddyzmu w formie japońskiego komiksu – mangi, czy w końcu najnowsze instalacje dwóch wybitnych japońskich artystek to tylko zapowiedź czekających ma widzów wydarzeń w najbliższych miesiącach w Muzeum Manggha.
BUDDA 2.0 Manga. Komiks. Ilustracja
Buddyzm japoński traktuje w sposób otwarty problem przedstawień, pozwalając na swobodną interpretację wątków i tematów religijnych – stąd projekt ukazania buddyjskiego panteonu we współczesnej konwencji komiksowej. Wolno niemal wszystko: bóstwa przybierają postać kotów i pokonują radioaktywne demony, Budda nosi przeciwsłoneczne okulary, a bogini Kannon jest matką pracującą, która w jednej z tysiąca rąk trzyma laptopa, a w innej – pieluchy.
Wystawa składa się z siedemdziesięciu prac japońskich artystów tworzących komiksy manga, z legendarnym Osamu Tezuką na czele. Powstała w Japonii jako projekt charytatywny dla wsparcia regionów dotkniętych trzęsieniem ziemi i tsunami w 2011 roku; będzie to jej pierwsza zagraniczna odsłona.
Poznanie. Zapominanie. Przebudzenie. Japońska sztuka buddyjska z kolekcji polskich
Trudno znaleźć w kulturze japońskiej taką jej dziedzinę, na którą buddyzm nie wywarłby przemożnego wpływu. Sposób myślenia, język, literatura, sztuka materialna i użytkowa, wszędzie tam buddyzm aktywnie kształtował środki wyrazu i wrażliwość twórców, stając się ostatecznie systemem kulturowych odniesień, mniej lub bardziej świadomie przejmowanym przez wszystkich uczestników tej cywilizacji. I choć z perspektywy dziejów kultury japońskiej buddyzm nie zyskał nigdy tak wyłącznej w niej dominacji, jaką miało chrześcijaństwo w kulturze europejskiej, to dostarcza on klucza sensów umożliwiającego wejście w obszar oświecany Wschodzącym Słońcem.
Wystawa Poznanie. Zapominanie. Przebudzenie. Japońska sztuka buddyjska z kolekcji polskich, przygotowana przez Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha” w ramach projektu Buddyzm, po raz pierwszy w Polsce prezentuje fenomen japońskiej sztuki buddyjskiej. Ta ikonograficzna ekspozycja przybliża przedmioty kultu, dzieła sztuki innej kultury, przedstawiając inny rodzaj języka plastycznego. Języka trudnego – aby się do niego zbliżyć, Roland Barthes sugeruje eksperyment: zburzenie naszej rzeczywistości i odkrycie nowego języka, innej składni. Być może na tej właśnie wystawie – Poznanie. Zapominanie. Przebudzenie – tak się stanie.
Musunde Hiraite. Złóż dłonie. Otwórz dłonie
Kiedy dotykam papier, trzymam go w dłoni, a następnie odkładam, w tych prostych gestach moje palce, dłonie i ramiona poruszają się w dość skomplikowany sposób. Czuję wówczas, jak energia wpływa do mnie i wypływa łagodnie ze mnie. Wspominam też piosenkę dla dzieci zatytułowaną Musunde. Hiraite – mówi Tomoko Ishida.
Muzeum Manggha po raz kolejny gości wybitną japońską artystkę Tomoko Ishidę. Po raz pierwszy prezentowała ona swoją instalację w 2005 roku, w ramach wystawy zbiorowej „Współogród” przedstawiającej prace współczesnych artystów polskich i japońskich. Tomoko Ishida, która jest żoną buddyjskiego mnicha i na co dzień mieszka w świątyni zen w północno-wschodniej Japonii, uprawia sztukę na wskroś przesiąkniętą myślą buddyjską. Tworzy unikatowe, efemeryczne instalacje ze skręconych wąskich pasków papieru zwanych koyori. Dla artystki liczy się nie tyle efekt, czy trwałość dzieła, ile sam proces jego powstawania. Z pozoru żmudny i monotonny, z czasem przekształca się w „zen” tworzenia, a pochodzący z różnych źródeł papier, który pod jej palcami zmienia się w dzieło sztuki uosabia czas, myśli i uczucia ludzi, którzy się z nim stykają.
Instalacje Tomoko Ishidy często wypełniają całe pomieszczenie, tworząc cienie, które stają się ich częścią. W ten sposób światło i cień dodatkowo rozszerzają moc skromnego materiału, którym autorka się posługuje. Artystka tak mówi o swojej pracy: „Większość ludzi tworzy sztukę po to, żeby żyć. Dla mnie jest to jedyny sposób, aby upewnić się że żyję.”
Bogactwo umysłu. Skarby sztuki Himalajów
Mieszkańcy Krakowa będą mieli rzadką okazję do obcowania z oryginalną sztuką Tybetu i Nepalu. W ramach wystawy Bogactwo umysłu. Skarby sztuki Himalajów zaprezentowanych zostanie ponad 100 unikalnych obiektów: posągów, tanek (malowideł na płótnie) oraz przedmiotów rytualnych, wypożyczonych od prywatnych kolekcjonerów, ośrodków medytacyjnych i fundacji. Zgromadzone na ekspozycji dzieła charakteryzuje zarówno kunsztowność wykonania, jak i zgodność z wymogami ikonograficznymi i ikonometrycznymi.
O prawdziwej wartości tych dzieł decyduje jednak głębokie znaczenie symboliczne, jakie mają one dla praktykujących buddyzm Diamentowej Drogi (Wadżrajany). Sztuka wywodząca się z tej wielowiekowej tradycji, która pozostaje żywa nie tylko na Wschodzie, ale rozwija się także na Zachodzie, jest bowiem ściśle związana z naukami o naturze umysłu i praktyką medytacyjną.
Wystawie będą towarzyszyć także wykłady o tematyce związanej z buddyzmem i inne wydarzenia, m.in. projekcja filmu Hannah. Nieznana historia buddyzmu (15 kwietnia, Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha). Ten wielokrotnie nagradzany film dokumentalny ukazuje sylwetkę Hannah Nydahl, zachodniej uczennicy XVI Karmapy i żony Lamy Olego Nydahla, która wraz z nim poświęciła swoje życie rozpowszechnianiu nauk buddyzmu Diamentowej Drogi na Zachodzie.
Wernisaż wszystkich wystaw odbędzie się 15 kwietnia o godz. 12.00.
BUDDA 2.0 Manga. Komiks. Ilustracja
Kuratorka: Anna Śmiałek
Aranżacja: Masakazu Miyanaga
Od 15 kwietnia do 26 sierpnia 2018 roku
Poznanie. Zapominanie. Przebudzenie. Japońska sztuka buddyjska z kolekcji polskich
Scenariusz i aranżacja: Anna Król
Od 15 kwietnia do 26 sierpnia 2018 roku
Musunde. Hiraite. Złóż dłonie. Otwórz dłonie
Idea i aranżacja: Tomoko Ishida
Koordynacja: Wioletta Laskowska-Smoczyńska
Od 15 kwietnia do 24 czerwca 2018 roku
Bogactwo umysłu. Skarby sztuki Himalajów
Kuratorzy: Eva i Manfred Seegers, Stefanie Karrasch
Organizatorzy: Fundacja Stupa House, Diamond Way Buddhism Foundation
Od 15 kwietnia do 27 maja 2018 roku
Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w Krakowie
