Redystrybucja – tytuł patronujący Poznań Art Week 2018 – to pojęcie, które w kontekście sztuki współczesnej znajduje wiele odniesień. Można je odnosić zarówno do pytania o mechanizmy kształtowania się wzorców kulturowych w kulturze zachodniej i światowej oraz o kierunki ich recepcji poza miejscami powstania. Można także rozpatrywać je w kontekstach różnorakich re-praktyk charakteryzujących dzisiejsze strategie artystyczne (np. zapożyczenia stylistyczne i obrazowe).
Innym ciekawym kontekstem jest również refleksja nad redystrybucją w sztuce i kulturze postrzeganą z perspektywy teorii sprawiedliwości społecznej. Amerykańska profesor filozofii i teorii politycznej Nancy Fraser i niemiecki filozof oraz socjolog Axel Honneth, we wspólnie napisanej książce zatytułowanej Redystrybucja czy uznanie? Debata polityczno-filozoficzna poruszyli niezwykle ważne zagadnienie dotyczące relacji pomiędzy ekonomią i kulturą we współczesnych społeczeństwach kapitalistycznych – między działającymi w nich mechanizmami ekonomicznymi, a procesami konstruowania tożsamości. Przenosząc niektóre z postawione przez autorów pytań na grunt produkcji artystycznej można by zadać kluczowe dla współczesnej kultury pytanie o to jaka jest relacja pomiędzy redystrybucją infrastruktury sztuki (środków finansowych, zaplecza instytucjonalnego) oraz społecznym uznaniem na tym polu.
Czy wszystkie wartościowe pod względem treściowym przekazy mają szansę trwale zapisać się w historii sztuki i kultury? Co decyduje o rozpoznaniu artystycznego mistrzostwa? Co czyni artystę popularnym? Czy powojenna przemiana na polu estetyki rzeczywiście sprawia, że wszystko może być sztuką, a każdy człowiek artystą? Jakie znaczenie dla konstytuowania się dzieł sztuki ma ich dystrybucja, a jaki redystrybucja? Czy szeroka redystrybucja jest równoznaczna ze społecznym uznaniem wartości dzieła sztuki? Czy wreszcie samo to dzieło może zmienić swój status i wyraz w procesie redystrybucji i czy taka ewentualna przemiana jest sprawiedliwa dla twórcy? Na te i inne pytania stara się odpowiadać wystawa główna zorganizowana w ramach Poznań Art Week 2018.
Już w roku 1992 profesor prawa Charles Tyler w książce zatytułowanej The Politics of Recognition scharakteryzował proces uzyskiwania społecznego uznania, który pojawił się w nowoczesnych społeczeństwach liberalnych – pozbawionych tradycyjnych hierarchii i posiadających rozchwiany system wartości. Niegdyś tożsamość jednostki jednoznacznie łączyła się z jej pozycją społeczną, podczas gdy dziś jest uwarunkowana kontekstowo. „Z jednej strony pojawiło się̨ uniwersalne pojęcie równej godności istot ludzkich, które zastąpiło tradycyjne pojęcie honoru ściśle wiążące się z hierarchicznym porządkiem społecznym. Z drugiej strony, za sprawą J.J. Rousseau, narodził się ideał autentyczności, który zainicjował zwrot subiektywistyczny w nowoczesnej kulturze. Autentyczność u Rousseau oznaczała bowiem istnienie jakiejś unikalnej wewnętrznej natury, lub też głosu wewnętrznego, którym należy być wiernym, aby odkryć swoją prawdziwą tożsamość. Taylor nazywa to stanowisko‘ekspresyjnym indywidualizmem i określa je jako jedno z dwóch źródeł nowoczesnej podmiotowości. Drugim źródłem jest przekonanie o równej i uniwersalnej godności ludzi” (M. Bobako, Wstęp do książki Nancy Fraser i Axela Honnetha. Redystrybucja czy uznanie? Debata polityczno-filozoficzna, Wrocław 2005).
Czy jednak tak pojmowana autentyczność jest możliwa do pogodzenia z ‘godnością’ na polu produkcji artystycznej? Jak obie te kategorie mają się do społecznego uznania związanego z mechanizmami dystrybucji i redystrybucji przekazów? Ważniejsze niż udzielenie generalizujących, a tym samym upraszczających odpowiedzi, na wyżej postawione pytania wydaje się praktyczne przyjrzenie się konkretnym praktykom i sytuacjom, w przypadku których zostaje zakwestionowany – zamierzenie lub nie – status dzieła sztuki prezentowanego publiczności.
Z punktu widzenia wystawy najważniejszym kontekstem Redystrybucji jest jednak jej pojmowanie jako formy kreacji – nadawanie nowego sensu przejętym z innych obszarów motywom. Kreacja widziana przez pryzmat redystrybucji staje się polem potencjalnej zmiany funkcjonowania w kulturze i społeczeństwie. Perspektywa ta łączy samą twórczość artystyczną z organizacją życia kulturalnego.
Artyści: Joseph Beuys, Richard Demarco, Marcel Duchamp, Sławek Elsner, Amelie Fortin, Akis Giousmis, Hyslom (Itaru Kato, Fuminori Hoshino, Yuu Yoshida), Barbara Kozłowska & Zbigniew Makarewicz, Shaurya Kumar, Marti Manen, Andrzej Matuszewski, Grzegorz Myćka, Bianka Rolando, Szymon Szymankiewicz, Włodzimierz Umaniec, Barbara Urbańska, Ai Weiwei lub artyści z Jindzhen (za Ai Weiwei’em)
Poznań Art Week 2018: Redystrybucje
Od 25 maja do 30 czerwca 2018 roku
Wernisaż: 25 maja 2018 roku, godz. 18.00
Dom Książki w Poznaniu
Galeria Duża Scena UAP
