Architektura jako sfera zbiorowej wiedzy o przyrodzie i sposób doświadczania skali planety to myśl leżąca u podstaw projektu Amplifikacja natury. Wystawa według pomysłu grupy projektowej Centrala i kuratorki Anny Ptak zostanie zaprezentowana w Pawilonie Polskim na 16. Międzynarodowej Wystawie Architektury – La Biennale di Venezia.
Do współpracy przy projekcie zaproszono artystkę Izę Tarasewicz, która zinterpretowała efekty badań Centrali, tworząc instalację podkreślającą procesualny charakter projektu. Jej rzeźbiarska reprezentacja pojęcia amplifikacji natury unaoczni zmienność i skalę zjawisk naturalnych oraz procesów przyrodniczych, jakim podlegają konstrukcje architektoniczne, a które stanowią ich niedoceniany budulec. Wystawa zorganizowana przez Zachętę – Narodową Galerię Sztuki została otwarta w Wenecji 26 maja.
Projekt Amplifikacja natury opiera się na założeniu, że architektura jest częścią procesów zachodzących w skali planety. Według twórców wystawy – kuratorki Anny Ptak i architektów Małgorzaty Kuciewicz i Simone De Iacobisa z grupy Centrala – nie służy ona tylko ochronie przed naturą, ale jest integralnie związana z takimi zjawiskami jak grawitacja, krążenie wody czy cykl dnia i nocy. Inspiracją dla autorów były przykłady z historii polskiej architektury wykorzystujące siły natury: wpisany w skarpę wiślaną kompleks sportowy Warszawianka, zaprojektowany przez zespół Zakładów Artystyczno-Badawczych przy Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie pod kierownictwem Jerzego Sołtana (procesy geologiczne), dom Zofii i Oskara Hansenów w Szuminie (cykl dobowy) oraz wizjonerski, niezrealizowany projekt Nawodnego pawilonu obrotowego Jacka Damięckiego (wyporność wody). Rezultatem takiego podejścia do architektury są również dwa autorskie projekty Centrali: otwarty wertykalnie Dom Cabrio i Pawilon deszczy. Wystawa, którą Centrala przygotowała we współpracy z rzeźbiarką Izą Tarasewicz, jest traktowana przez autorów jako rodzaj diagramu – interpretując badania zespołu, ukazuje zależności, w jakie wprzęgnięta jest architektura. Instalacja wykorzystuje zjawisko wyporności i wodę jako nośnik informacji – środowisko dla dryfujących modeli architektonicznych. W ciągu pół roku trwania wystawy przestrzeń ekspozycyjna będzie się zmieniać pod wpływem wody, światła zależnego od pory dnia i roku, interakcji widzów, unaoczniając włączenie architektury w fizyczne procesy przemian.
Prezentacja w Pawilonie Polskim wpisuje się w temat przewodni 16 Międzynarodowej Wystawy Architektury – La Biennale di Venezia, której kuratorki Yvonne Farrell i Shelley McNamara nadały tytuł Freespace (Wolna przestrzeń). Wskazując różne aspekty tego zagadnienia oraz rolę architektury w choreografii życia codziennego, zaakcentowały także rolę darów natury: światła słońca i blasku księżyca, powietrza, grawitacji, materiałów – zasobów naturalnych i tych wytworzonych przez człowieka. Grupa Centrala i kuratorka Anna Ptak interpretują tytuł Freespace jako pewną darmową przestrzeń, rodzaj daru, jakim są siły podtrzymujące życie na planecie, bez których nie byłoby architektury.
Prezentacji w Pawilonie Polskim towarzyszy książka Amplifikacja natury. Wyobraźnia przestrzenna architektury w epoce antropocenu pod redakcją Anny Ptak, według projektu Krzysztofa Pydy.
Centrala – Małgorzata Kuciewicz, Simone De Iacobis – warszawskie studio architektoniczno-badawcze zostało założone w 2001 roku jako platforma wspólnych poszukiwań twórczych architektów, designerów i artystów przez Krzysztofa Banaszewskiego, Małgorzatę Kuciewicz, Jana Strumiłłę i Jakuba Szczęsnego. Od 2016 roku Centralę prowadzą Małgorzata Kuciewicz i Simone De Iacobis (w zespole od 2010), realizując program niezależnych badań, reinterpretacji i interwencji dążących do odnowy języka architektury. Autorzy dziesiątek wystaw, projektów przestrzeni publicznych i interwencji artystycznych w Polsce i zagranicą.
Iza Tarasewicz – artystka, rzeźbiarka, autorka instalacji przestrzennych, dźwiękowych i performansów. Jej sztuka balansuje między skrupulatnym dociekaniem dotyczącym materialnych i fizycznych podstaw życia, jedności organicznych i nieorganicznych bytów a podejściem witalistycznym, intuicyjnym i zakorzenionym w praktykach wiejskiej zaradności i rzemiosła.
Anna Ptak – kuratorka projektów artystyczno-badawczych, z wykształcenia antropolożka kultury, zainteresowana ekologicznymi i politycznymi uwikłaniami praktyk kulturotwórczych. Redaktorka książek, współkuratorka międzynarodowego programu rezydencji i kuratorka wystaw w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie.
Jacek Damięcki – polski architekt i wynalazca. Jego bezkompromisowe koncepcje przestrzenne i synkretyczne projekty wiążą elementy zaczerpnięte z doświadczeń wielu dyscyplin – sztuki, geometrii, sportu. Od lat sześćdziesiątych wykonuje projekty architektoniczne, wystawiennicze, makroinstalacje przestrzenne i malarskie.
16. Międzynarodowa Wystawa Architektury La Biennale di Venezia
Od 26 maja do 25 listopada 2018 roku
Wenecja
