Wystawa organizowana na cześć 100-lecia odzyskania Niepodległości. Jej głównym założeniem jest skonfrontowanie przedstawień wydarzeń historycznych i politycznych – z przemianami polskiej sztuki na progu Niepodległości.
W zbiorowej pamięci Polaków obraz dramatycznych wydarzeń, w wyniku których Polska odzyskała niepodległość, jest niewyraźny, zatarty, w najlepszym razie zbudowany z wyobrażeń powstałych w kręgu sztuki legionowej, wokół postaci „ojców niepodległości” – Józefa Piłsudskiego, Ignacego Jana Paderewskiego, Romana Dmowskiego – oraz ze starych fotografii i kronik filmowych. Naszą intencją jest przybliżenie obrazu tego chaotycznego, nieoczywistego i bolesnego okresu poprzez powstałe w tamtym czasie (i nieco później) dzieła sztuki.
Zaprezentujemy widzom sztukę na ziemiach polskich tuż przed odzyskaniem niepodległości – poprzez dzieła Jacka Malczewskiego, Zofii Stryjeńskiej, Tadeusza Makowskiego, Witolda Wojtkiewicza i dziesiątków innych artystów zamieszkałych na ziemiach polskich i poza nimi. Ukazana zostanie walka o niepodległość Polski, jej głowni aktorzy, uwiecznieni na obrazach i w portretach Wojciecha Kossaka, Stanisława Fabjańskiego, Władysława Wankie, Leopolda Gottlieba, Leona Wyczółkowskiego – a także udział polskich artystów w działaniach wojennych i oddany przez nich obraz wojny i walki o niepodległość.
Osobną część wystawy poświęcimy wojnie polsko-bolszewickiej i jej obrazowi w sztuce i grafice propagandowej. Silnie zarysowane na wystawie będą wątki legionowe, postać J. Piłsudskiego, a także motywy batalistyczne – na zamknięcie zaś powstanie Sejmu w 1919 roku. Przedstawionym kilkuset obrazom, rzeźbom, grafikom sekundować będą wybrane fotografie i prezentacje multimedialne.
Wątkom niepodległościowym i patriotycznym towarzyszyć będzie prezentacja nowych, dynamicznie rozwijających się tendencji artystycznych, które również będą w przyszłości kształtowały nowoczesne oblicze odrodzonej Rzeczypospolitej.
Na wystawie znajdą się też prace artystów współczesnych, stanowiące rodzaj interwencji w zespoły dzieł dawniejszych – fragmenty Wesela Andrzeja Wajdy, rejestracja spektaklu Tadeusza Kantora Wielopole, Wielopole oraz realizacje Piotra Uklańskiego i Przemka Trusta Truścińskiego.
Zostanie wydany katalog zawierający wszystkie wystawione prace oraz teksty wprowadzające do prezentowanej problematyki.
Kurator wystawy: dr Piotr Rypson
Krzycząc: Polska! Niepodległa 1918
26 października 2018 do 17 marca 2019
Muzeum Narodowe w Warszawie
