Kilkanaście plakatów powstałych w czasie wojny polsko-bolszewickiej w 1920 roku pokaże Muzeum Narodowe we Wrocławiu z okazji setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Druki ulotne z tego okresu są niezwykle rzadkie, ponieważ w okresie PRL były celowo niszczone.
Prof. Marian Morelowski (1884–1963) – wybitny historyk sztuki, profesor z barwnym życiorysem i wielkimi za-sługami na polu organizacji dydaktyki akademickiej i badań z zakresu historii sztuki na uniwersytetach w Wilnie, Lublinie i we Wrocławiu. Brał udział w poszukiwaniu i odzyskiwaniu dóbr kultury polskiej zagrabionych w czasie wojen i zaborów.
Przebywając podczas I wojny światowej jako jeniec cywilny na terenie Rosji, wyszukiwał tam obiekty o polskiej proweniencji. W trakcie tych poszukiwań odnaleziono m.in. 900 skrzyń z wyposażeniem warszawskiego Zamku Królewskiego i Łazienek i 11 000 dzwonów zrabowanych z kościołów na ziemiach Rzeczypospolitej. W latach 1921–1926 Morelowski jako delegat rządu Rzeczypospolitej Polskiej tropił polskie dobra kultury, doprowadzając do odzyskania wielu bezcennych zabytków rozproszonych po całej Rosji. Były wśród nich m.in. arrasy z królewskiej kolekcji Zygmunta Augusta – mówi Beata Stragierowicz, kuratorka wystawy.
Profesor Morelowski był właścicielem dużej kolekcji dzieł sztuki, które gromadził w swym wileńskim mieszkaniu. Przed II wojną światową w jego posiadaniu było kilka bardzo wartościowych zespołów obiektów z wielu dziedzin: malarstwa, grafiki, rysunku, rzeźby i rzemiosła artystycznego. Poza tym zbierał również sztukę ludową, broń białą i palną oraz fachową literaturę związaną ze sztuką. Część zbiorów udało się profesorowi ocalić i przywieźć do Wrocławia. Trzy cenne kabinety zakupiło Muzeum Narodowe we Wrocławiu. Dziś są one ozdobą kolekcji mebli.
Wystawa plakatów patriotycznych z kolekcji prof. Mariana Morelowskiego jest dla nas pretekstem nie tylko do prezentacji ciekawego zespołu patriotycznych dzieł o charakterze propagandowym, ale także daje sposobność zwrócenia uwagi na niezwykłą postać ich właściciela – wileńskiego, lubelskiego i wreszcie wrocławskiego profesora historii sztuki Mariana Morelowskiego. To nietuzinkowa i pełna sprzeczności osobowość, o jakże skomplikowanym życiorysie, a przy tym wielki patriota, wybitny naukowiec oraz rozkochany w pięknie dzieła sztuki i rzemiosła artystycznego kolekcjoner. Jego zasługi dla polskiej kultury i nauki winny być powszechnie znane, a pamięć o nim stać się naszą powinnością. Nie tylko w tym wyjątkowym roku – roku stulecia odzyskania niepodległości przez Polskę – mówi Piotr Oszczanowski, dyrektor Muzeum Narodowego we Wrocławiu.
Prezentowane na wystawie plakaty odegrały w swoim czasie ważną rolę w mobilizowaniu społeczeństwa polskiego do obrony odrodzonej Rzeczypospolitej w 1920 roku. Polacy niemal w ostatnim momencie odparli bolszewików i odwrócili realną groźbę sowieckiego podboju ojczyzny, która niespełna dwa lata wcześniej odzyskała upragnioną niepodległość. Świetny manewr Piłsudskiego, jego obecność na linii frontu oraz entuzjazm żołnierzy przesądziły o zwycięstwie.
Kuratorka: Beata Stragierowicz
Plakaty patriotyczne z daru prof. Mariana Morelowskiego
Od 10 listopada do 30 grudnia 2018 roku
Muzeum Narodowe we Wrocławiu
Wstęp na wystawę jest bezpłatny
