Mało pozostało w Krakowie takich rodzin, które w kolejnym już pokoleniu kontynuują zwyczaj budowy przed okresem Bożego Narodzenia szopki krakowskiej. Gdy dołączymy do tego piękny zwyczaj jasełkowania, to wyłania się kompletny obraz rodziny Malików, którzy zapisali i ciągle zapisują w historii kultury Krakowa wspaniałą szopkarską kartę. Tym, co łączy pokolenia rodziny Malików, jest ich zwierzynieckie pochodzenie i, nade wszystko, szopka krakowska.
W swoich konstrukcjach Malikowie wielokrotnie umieszczali motywy zwierzynieckie – tuż obok pasterzy i nowo narodzonego Zbawiciela pojawiał się legendarny Lajkonik, a w ostatnich latach nawiązywano do takich wydarzeń jak 100. rocznica przyłączenia Zwierzyńca do Krakowa, 100-lecie KS Cracovia, czy 90. urodziny lokalnego Zwierzynieckiego Klubu Sportowego. Wystawę otwiera blok informacji poświęcony nestorowi rodu, Walentemu Malikowi, murarskiemu majstrowi, z czasem motorniczemu krakowskich tramwajów. Walenty jako pierwszy w rodzinie zajął się tworzeniem szopek, założył też zespół jasełkowy. Sporo uwagi poświęcono Włodzimierzowi Malikowi, synowi Walentego, który rodzinne pasje szopkarskie i przedstawienia jasełkowe rozwinął, przekazując misję ich kontynuacji swoim dzieciom i wnukom. On także swoje zawodowe życie związał z krakowskimi tramwajami. Wystawa pokazuje także to, czym zajmuje się obecnie najmłodsze pokolenie Malików.
Opowieść o tej rodzinie szopkarzy przedstawiona jest na tle zmieniającego się Zwierzyńca. Czas otwarcia wystawy o rodzinie Malików w Domu Zwierzynieckim zbiegnie się z jubileuszowym 70. Konkursem Szopki Krakowskiej i Pokonkursową Wystawą Szopek. Jak powszechnie wiadomo, Zwierzyniec – obok Krowodrzy czy Grzegórzek – uważany jest za centrum rozwoju krakowskiej szopki. Warto więc przy tej okazji zwrócić większą uwagę na historię rodziny ze Zwierzyńca, która i ze zwyczajem tworzenia szopki, i konkursem organizowanym u stóp pomnika Adama Mickiewicza na krakowskim Rynku związana jest od dawien dawna.
Malikowie to jedna z najbardziej znanych rodzin pochodzących ze Zwierzyńca. Od pięciu pokoleń jej członkowie kultywują tradycję budowy szopki krakowskiej. Malikowie to także rodzinne tradycje zespołowego jasełkowania. Historię tej niezwykłej rodziny, wystawą Zwierzynieckie rody: Malikowie, przypomina Muzeum Historyczne Miasta Krakowa. Wystawę będzie można oglądać już od 13 października.
Szopkarską historię rodziny Malików rozpoczął Walenty, który na początku XX w., a więc w czasach kiedy Półwsie Zwierzynieckie i Zwierzyniec negocjowały swoje przyłączenie do Krakowa, stał się jedną z najważniejszych postaci krakowskich artystów szopkarzy. Na wystawie będzie można zobaczyć m.in jego szopkę pochodzącą z 1923 roku. Tradycje Walentego przejął jego syn Włodzimierz, który rozwinął własny styl w krakowskiej szopce, a także kontynuował pracę z rodzinnym zespołem jasełkowym. Wielką pasją Włodzimierza Malika była muzyka organowa. Prowadził chóry parafialne oraz profesjonalny chór w Miejskim Przedsiębiorstwie Komunikacyjnym. Podobnie jak ojciec Walenty, Włodzimierz całe swoje zawodowe życie związał z krakowskimi tramwajami.
Wystawa w Domu Zwierzynieckim przybliża nie tylko udział Malików w konkursach szopki krakowskiej. Zwiedzający zajrzą do domu rodzinnego Włodzimierza i Wiktorii Malików, gdzie poznają kulisy powstawania szopki, poczują klimat, który utrzymywał się w ich domu w czasie Bożego Narodzenia. Nastrój świąteczny, obecność szopki krakowskiej w domu rodzinnym pobudzał wyobraźnię dzieci Włodzimierza i Wiktorii Malików. Według ich wspomnień, przenosili się do wnętrza szopki, dziewczynki mieszkały w wieżach z witrażami, a wszyscy wspólnie brali udział w jasełkowych przedstawieniach tworzonych przez ojca.
Na wystawie będzie można zobaczyć jasełkową szopkę Włodzimierza Malika z lat 50. XX w. Oprócz tego pokaźny wybór szopkarskiej twórczości Malików. Nie zabraknie osobistych przedmiotów Walentego i Włodzimierza, notatek, fotografii, dyplomów z konkursów szopki krakowskiej i plakatów z jasełkowych przedstawień od okresu międzywojennego. Wystawa pokazuje też dawny Zwierzyniec, który w czasach Walentego i Włodzimierza Malików był Zwierzyńcem liturgicznym, żyjącym zgodnie z kościelnym, parafialnym kalendarzem.
Artystyczny klimat domu rodzinnego Włodzimierza i Wiktorii odcisnął się mocno na ich dzieciach. Cała piątka: Bronisława, Jan, Teresa, Maria i Stanisław – zaliczani są dzisiaj do elit kulturalno-naukowych Krakowa. Kolejne pokolenie Malików to historycy sztuki, historycy, muzycy, czy fotograficy. Wnuki to w większości absolwenci wyższych szkół artystycznych.
Wystawie towarzyszyć będą zajęcia edukacyjne dla dzieci, ale nie tylko. Będzie można w ich trakcie poznać m.in. tajniki powstawania szopki krakowskiej czy zgłębić jasełkowe tradycje.
Zwierzynieckie rody: Malikowie
Od 13 października 2012 r. do 24 marca 2013 r.
Dom Zwierzyniecki, ul. Królowej Jadwigi 41
Kraków
