9 listopada 1989 roku upadł mur berliński, dramatyczny symbol żelaznej kurtyny, który dzielił Europę na dwa bloki przez blisko czterdzieści lat. Dzisiaj – dwadzieścia siedem lat później – dwunastu holenderskich fotografów przypomina swoje fotografie wykonane w Europie Środkowej i Wschodniej od roku 1979 do czasu przewrotu około 1989. Premiera wystawy miała miejsce w Galerii Noorderlicht w Gronningen w 2014 roku.
Winston Churchill w swoim słynnym przemówieniu w Fulton (USA) w 1946 roku wprowadził pojęcie żelaznej kurtyny jako wyimaginowanego pogranicza komunistycznego bloku wschodniego i kapitalistycznego Zachodu: „Od Szczecina nad Bałtykiem do Triestu nad Adriatykiem żelazna kurtyna zstąpiła na całym kontynencie”. Po przemianach w Polsce i upadku muru berlińskiego system komunistyczny w Europie szybko dobiegł końca, a różnice między obydwoma światami zaczęły się zacierać.
Dziś, ponad ćwierć wieku od tamtych wydarzeń, wystawa Po drugiej stronie / The Other side łączy wybitnych holenderskich fotografów dokumentujących okres przed i podczas różnych przełomowych momentów w byłych krajach komunistycznych. Artyści – świadkowie tak ważnych momentów historycznych, jak powstanie w 1980 roku w Gdańsku polskiego związku zawodowego „Solidarność”, wspomniany już upadek muru berlińskiego i rewolucja rumuńska 1989 – zapisali je na równi z ujęciami codziennego życia. Obok bohaterów znaczących wydarzeń (m.in. Michaiła Gorbaczowa) na fotografiach zobaczymy zwyczajnych ludzi pracujących i odpoczywających, handlarzy i wczasowiczów pośród architektury minionego systemu. Całość stanowi odkrywczy, zaskakujący i wieloaspektowy krajobraz bloku wschodniego w czasie ostatniej dekady transformacji.
Fotograficznym pracom analogowym, utrzymanym w czerni i bieli oraz w kolorze, towarzyszą komentarze autorów dotyczące momentów powstania zdjęć. Wystawa The Other Side poza historycznymi odniesieniami jest także szerokim przeglądem holenderskiego fotoreportażu lat 80. i początku 90. XX wieku. Wszyscy fotografowie nadal intensywnie pracują twórczo, a razem tworzą fundament nowej generacji europejskiej fotografii dokumentalnej i reporterskiej.
Wystawa jest jednym z wydarzeń kulturalnych wspieranych przez Ambasadę Królestwa Niderlandów w Warszawie w ramach Prezydencji Królestwa Niderlandów w Unii Europejskiej 2016. W ramach działań towarzyszących organizatorzy zapraszają na:
- wykład otwarty Ad Nuisa – 21 kwietnia, godz. 14.00, Audytorium ASP (Targ Węglowy),
- warsztaty dla studentów ASP – 22 kwietnia, Mała Zbrojownia ASP (Plac Wałowy).
Kuratorzy: Ad Nuis, Bert Verhoeff, Bert Spierz, Olaf Veenstra
Współpraca kuratorska: Małgorzata Taraszkiewicz-Zwolicka
Fotografowie: Ad van Denderen, Bertien van Manen, Vincent Mentzel, Leo Erken, Bert Verhoeff, Sabine Joosten, Piet den Blanken, Bert Spiertz, Hans van den Boogaard, Hans van der Meer, Ton Broekhuis, Ad Nuis
The Other Side / Po drugiej stronie. 12 holenderskich fotografów za żelazną kurtyną 1979–1989
Wernisaż: 21 kwietnia 2016 roku, godz. 19.00
Wystawa czynna do 26 czerwca 2016 roku
Muzeum Narodowe w Gdańsku / Gdańska Galeria Fotografii (Zielona Brama)
