Wystawa poświęcona wsi Czyżyny to kolejna ekspozycja z cyklu Zapomniane dziedzictwo Nowej Huty. Dla poprzednich wystaw końcową datą graniczną był rok 1949, kiedy to na tutejszych polach zaczęto wznosić kombinat i nowe miasto, natomiast tym razem nieco odświeżono dotychczasową formułę. Po pierwsze, przesunięto horyzont czasowy aż do dnia dzisiejszego, co umożliwi pokazanie także pewnych procesów urbanizacyjnych, które zachodziły na terenie Nowej Huty przez ostatnie pół wieku. Czyżyny są szczególnie wdzięcznym obiektem do tego typu prezentacji, gdyż istniejące tu lotnisko hamowało rozwój jakiejkolwiek zabudowy aż do połowy lat 60. XX w. Dopiero potem zaczęły powstawać osiedla, uczelnie i hipermarkety.
Działo się to jednak w sposób tak bezplanowy, że przez lata mieszkańcy Krakowa, jadąc z centrum do Nowej Huty, mieli wrażenie, że definitywnie opuszczają miasto, by po kilku kilometrach pól, pastwisk i sadów dotrzeć dopiero do pierwszych zabudowańobecnego Ronda Czyżyńskiego. Ów chaotyczny sposób zabudowy terenów dawnego lotniska oraz pól ornych i łąk należących do wsi Czyżyny w dużej mierze utrwalił stereotyp Nowej Huty jako oddzielnego miasta. I choć już w 1951 r. dzielnica ta została włączona do Krakowa, to nadal postrzegana jest jako osobny organizm miejski. Prezentowana ekspozycja nie ma charakteru chronologicznego czy tematycznego, lecz ujęta jest w „kapsuły” dotyczące konkretnego miejsca na terenie dzielnicy.
Kartograficzny charakter wystawy o Czyżynach chce oddać rzeczywiste rozmieszczenie obiektów na tym terenie. Ekspozycja ma niejako być wielką mapą 3D, stąd dla lepszej orientacji przy każdym dziale umieszczone zostały mapy z dwóch różnych okresów, by łatwiej było prześledzić różnice w zabudowie w poszczególnych latach. Całość uzupełniają multimedia pokazujące reportaże z zasobów Nowohuckiej Kroniki Filmowej.
Wystawa jest też okazją do przypomnienia dwóch nieistniejących już obiektów, które były przykładami myśli inżynierskiej dawnych czasów. Pierwszy z nich, a właściwie pierwsze, bo wzmiankowane są w liczbie mnogiej już w 1348 r., to kamienne mosty nad bagnami w Czyżynach. Nie mamy wyobrażenia, jak wyglądały, ale wielokrotnie pojawiają się w dokumentach aż do XVIII w.
Drugim obiektem jest stacja kolejowa Czyżyny, niegdyś znajdująca się przy rozwidleniu torów, które w tym miejscu skręcały – jedne w stronę Kocmyrzowa, drugie – do Mogiły. Możliwość dowiezienia po tych torach towarów do baz sprawiła, że Nową Hutę zaczęto budować niejako od brzegów, zaczynając z jednej strony od Mogiły, a z drugiej – od os. Teatralnego. Na wystawie można zobaczyć zdjęcia i plany tej stacji oraz fotografie zachowanych do dziś nasypów, czy tzw. krzyża św. Andrzeja, który ustawiony był niegdyś przed przejazdem przez tory.
Zapomniane dziedzictwo Nowej Huty: Czyżyny
Od 6 kwietnia do 2 lipca 2017 roku
Wernisaż: 5 kwietnia, godz. 14.00
Oddział Dzieje Nowej Huty
Muzeum Historyczne Miasta Krakowa
