Karl Dedecius, jeden z ostatnich przedstawicieli pokolenia polsko-niemieckiego pojednania, zmarł 26 lutego w swoim domu we Frankfurcie nad Menem. Pracował nad kolejną publikacją, tym razem albumem poświęconym jego życiu i działalności. Miał 94 lata.
W 1980 r. Karl Dedecius założył Deutsches Polen-Institut (Niemiecki Instytut Spraw Polskich) w Darmstadt, którym kierował do 1997 r. Instytut ze względu na swoją misję i wszechstronną działalność szybko zyskał renomę w Polsce i w Niemczech. Dedecius przetłumaczył ponad 3000 wierszy, opublikował kilkadziesiąt tomów polskiej liryki w wydawnictwach niemieckich, napisał szereg artykułów na temat literatury, historii kultury i humanistyki polskiej. Przez dziesięciolecia przyjaźnił się z polskimi autorami i ludźmi kultury, organizował wystawy, spotkania literackie, odczyty i konferencje poświęcone sprawom polskim. Zapraszał autorów, tłumaczy i wydawców do udziału w programach stypendialnych i podróżach studyjnych po Niemczech. W secesyjnych willach na darmsztadzkim Wzgórzu Matyldy (Mathildenhöhe), gdzie do niedawna znajdowała się siedziba Instytutu, stworzył niepowtarzalną atmosferę, służącą „pragmatycznej polonistyce”, a w szerszym znaczeniu – pojednaniu i przybliżeniu kultury sąsiada. Jego epokowym dziełem, które ukazało się w Niemczech w latach 1982–2000, jest 50-tomowa Biblioteka Polska (Polnische Bibliothek), swoisty kanon literatury polskiej według wyboru Dedeciusa, który dzięki wsparciu Fundacji Roberta Boscha znalazł się w niemal każdej niemieckiej bibliotece publicznej i uniwersyteckiej.
Karl Dedecius urodził się w 1921 r. w rodzinie niemieckiej w Łodzi, gdzie uczęszczał do polskiego gimnazjum im. Stefana Żeromskiego. Po wojnie, podczas której trafił pod Stalingrad, i wieloletniej niewoli w ZSRR znalazł się w 1952 r. w Niemczech, najpierw w Weimarze (NRD), a następnie w Niemczech Zachodnich. Pracując w towarzystwie ubezpieczeniowym, każdą wolną chwilę Dedecius poświęcał tłumaczeniu wierszy polskich liryków. Jego talent i wytrwałość zostały uwieńczone sukcesem – w 1959 r. ukazała się pierwsza antologia wierszy autorów pokolenia wojny Lektion der Stille (Lekcja ciszy), która była rozchwytywana i doczekała ponad stu recenzji w prasie i na falach radiowych. Już w latach 60. zawarł wiele przyjaźni „na całe życie” w polskimi pisarzami i pisarkami: Wisławą Szymborską, Tadeuszem Różewiczem, Zbigniewem Herbertem, Stanisławem Jerzym Lecem, Adamem Zagajewskim i in. Jego tłumaczenia na niemiecki przyczyniły się w znacznym stopniu do rozsławienia polskiej poezji w Niemczech i na świecie, w tym Czesława Miłosza i Wisławy Szymborskiej, późniejszych laureatów nagrody Nobla.
Za pracę jako tłumacz, autor i pośrednik między kulturami Dedecius otrzymał wiele odznaczeń. Od roku 2003 Niemiecki Instytut Spraw Polskich i Fundacja Roberta Boscha przyznają niemieckim i polskim tłumaczom Nagrodę im. Karla Dedeciusa.
(źródło: Deutsches Polen-Institut)
Karl Dedecius
1921–2016
