Jako dziecko Maciej był dumny z rodowego herbu i przodka, który zwyciężył pod Grunwaldem. Kiedy miał siedemnaście lat, usłyszał od matki: „Wyjeżdżamy. Jestem Żydówką”. Był grudzień 1968 roku, a on poznał właśnie pierwszą z wielu tajemnic swojej rodziny. Pięćdziesiąt lat później, w grudniu 2018 roku, Wydawnictwo Karakter planuje premierę Domu z dwiema wieżami Macieja Zaremby Bielawskiego.
Dom z dwiema wieżami to fascynująca próba rekonstrukcji rodzinnej historii, która dotąd pełna była przemilczeń. To rzecz o rodzicach – ojcu, reformatorze polskiej psychiatrii, piłsudczyku, jeńcu oflagu, matce – oddanej pracy lekarce pochodzącej z zasymilowanej rodziny żydowskiej. O dziadkach, o pewnym upadłym dworku, kolei transsyberyjskiej i uliczkach przedwojennych Krzeszowic i Tarnowa. A także o getcie ławkowym i o tym, że niedługo przed drugą wojną światową polscy studenci medycyny nie dopuszczali do pracy w prosektorium żydowskich kolegów, bo polskie zwłoki miały być tylko dla Polaków.
W opowieści Macieja Zaremby Bielawskiego historia, nawet ta znana, nie jest wcale oczywista i odsłania gorzkie paradoksy. Autor opisuje splot żydowskich i szlacheckich losów, przygląda się różnym obliczom etosu rycerskiego, zastanawia się nad źródłami polskiej ideologii narodowej i antysemityzmu. Jego wielostronna – szlachecka i żydowska, polska i szwedzka – perspektywa sprawia, że jest to refleksja świeża, wnikliwa, a zarazem pełna zaangażowania.
Niewiele jest książek, które w tak poruszający sposób obejmują cały ogrom ludzkiego doświadczenia – od pierwszych erotycznych inicjacji, poprzez młodzieńcze transgresje, decydujące życiowe decyzje, po mierzenie się z rodzinnymi traumami, lękiem i wypartą historią. W brawurowo napisanym Domu z dwiema wieżami mieści się wszystko: powaga i groza, humor i autoironia, powściągliwość i liryzm. I ocalająca moc literatury.
Maciej Zaremba Bielawski urodził się w 1951 roku. W 1969 roku wyemigrował z matką i braćmi do Szwecji. Studiował historię idei. Dziś jest wybitnym publicystą i reporterem największego szwedzkiego dziennika „Dagens Nyheter”. Opublikował wiele książek, w Polsce ukazały się dotąd: Polski hydraulik, Higieniści. Z dziejów eugeniki, Leśna mafia. Szwedzki thriller ekologiczny. Jest laureatem licznych nagród, m.in. Nagrody Akademii Szwedzkiej (w 2005 i 2008 roku), Wielkiej Szwedzkiej Nagrody Literackiej (w 2006 roku) i innych. W 2009 roku otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu w Lund.
Maciej Zaremba Bielawski, Dom z dwiema wieżami
przeł. Mariusz Kalinowski
Premiera: 5 grudnia 2018
Wydawnictwo Karakter
