Wystawa Spotkania prezentuje dokonania dwóch niezależnych artystów – graficzki Agnieszki Rożnowskiej i designera Pawła Jasiewicza. Oboje są zarówno twórcami, jak i dydaktykami związanymi z warszawską Akademią Sztuk Pięknych, dlatego ich SPOTKANIE z Japonią miało niezwykle głęboki charakter. Interesowały ich nie tylko aspekty wizualne, ale też procesy twórcze i sposoby przygotowania materiałów czy ich obróbki.
Oboje zetknęli się z wyrafinowaną i bogatą kulturą, oboje odnaleźli w niej rozwinięcie swoich zainteresowań i tematów przewijających się przez ich twórczość, oboje podczas pobytu stworzyli szereg dzieł i ich koncepcji, które zebrane zostały na wystawie w krakowskim Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha. Miejsce to wydało się najlepszym z możliwych – założyciel Feliks Jasieński, podobnie jak Rożnowska i Jasiewicz, uległ czarowi i fascynacji tą samą kulturą i sztuką.
W 2015 roku artyści spędzili siedemdziesiąt dni w kraju, w którym w niezwykły sposób spotykają się tradycja i współczesność. Obecne jest tam niezwykle precyzyjne kultywowanie, tego co jest dorobkiem przodków oraz zdecydowane zaawansowanie technologiczne, kierujące kraj w dalekie lata przyszłości. Szczególnie urzekł ich szacunek dla człowieka, dla natury i dla przestrzeni. Artyści nie przemierzyli całej Japonii w poszukiwaniu turystycznych hitów, ale osiedli w niewielkich osadach górskich ASO – Ubuyama-mura i Minami Oguni (dystrykt w prefekturze Kumamoto, środkowa część wyspy Kiusiu). Tam żyli w zgodzie z lokalnymi rytuałami, wśród zieleni lasów, otoczeni czystą wodą, pejzażami górskimi i polami ryżowymi. Żyli też w zgodzie z mieszkańcami – zarówno zwykłymi ludźmi w różnym wieku, jak i rzemieślnikami. Jedni i drudzy odcisnęli niezwykłe piętno na ich pracach. SPOTKANIA pogłębiły ich wiedzę na temat życia w tej odległej kulturze, ale też na temat mistrzowskiego opanowania przez Japończyków technik, tak ważnych dla ich własnej twórczości.
Rożnowska – najczęściej pracując w technikach na papierze, nie mogła nie ulec fascynacji washi – starej i perfekcyjnej japońskiej technice wyrabiania papieru, która obecnie figuruje na liście dziedzictwa kultury niematerialnej UNESCO. Tych technik jest bardzo dużo, różnią się właściwie w zależności od mistrza przygotowującego oraz wykorzystanych przez niego surowców. Wszystkie dają niezwykle wytrzymały papier. Raz jest bliski cieniutkiej kalce, to znów niezwykle mięsisty, haptyczny i chłonny, jeszcze inny pracuje zupełnie jak tkanina. Graficzka badała jego właściwości, stosując zarówno do technik mokrych, jak i suchych. Eksperymentowała też z najnowocześniejszymi technikami cięcia. Ważny był dla niej też kontekst pejzażu i socjologii. Od lat ważnym motywem jej twórczości jest motyw przemijania – osoby starsze w jednych społeczeństwach pomijane, eliminowane i zapominane, w Japonii ku jej zaskoczeniu – są niezwykle obecne, aktywne, a przede wszystkim darzone ogromnym szacunkiem. Związana na co dzień z nowatorskim programem Katedry Mody ASP (opracowała dla tej jednostki specjalny kurs technik rysunkowych) uległa też urokowi tradycyjnych strojów tamtejszego regionu – nie tylko samym kimonom (krojowi, kształtom, deseniom), ale przede wszystkim rytuałowi towarzyszącemu jego składaniu, przechowaniu i sposobowi nakładania. Strój to dla Rożnowskiej element ściśle powiązany z człowiekiem, ślad jego bytowania, stąd łączy się z motywem przemijania i kontekstem życia człowieka jaki tworzy pejzaż. Wszystkie te elementy są niezwykle czytelne w pracach z ASO – fotobiektach Dikambo, monotypiach grafikach Keiro no hi czy rysunkach Linear book.
Jasiewicz – na co dzień odkrywający przed studentami Wydziału Wzornictwa ASP walory, funkcje i właściwości drewna, naturalnie swoje zainteresowania skierował na ten materiał. Cedr i bambus – tak wszechobecne w Japonii, a tak egzotyczne w Polsce, stały się punktem wyjścia do badania samych surowców, jak i sposobów ich obróbki czy technik zdobienia. Jasiewicza urzekła zwłaszcza niezwykła lekkość, kolor, jak właściwości antyseptyczne cedru Oguni. Bardzo dużo czasu spędził podglądając i analizując proces jego pozyskiwania i przygotowania. Wraz z lokalnymi stolarzami i rzemieślnikami starał się poznać każdy etap i aspekt tych procesów. Pracował też nad stworzeniem z niego obiektów będących refleksją na temat tego co, co zobaczył w ASO. We współpracy z lokalnymi twórcami (Jasiewicz uwielbia taki rodzaj tworzenia) powstały lekkie i subtelne zabawki – żurawie Sagi i karpie KOI, lampy Hani z niezwykle giętkiego cedru przypominającego papier, wazony oraz prace nawiązujące do wszechobecnego motywu wody, która otaczała projektanta. Na wystawie zaprezentowany zostanie nawet niezwykły dziennik-szkicownik zrealizowany nie w notesie czy szkicowniku, ale na drewnianych deseczkach oraz wiszące obiekty nawiązujące do sztuki składania papieru (origami), ale naturalnie zrealizowane w drewnie. Pojawi się też robot-komoda – obiekt łączący tradycję i przyszłość. Jego kształt nawiązuje do tradycyjnego sposobu przechowywania drobnych rzeczy w malutkich szufladkach, połączonych w małe, pięknie zdobione komody, a idea do niezwykle dynamicznego rozwoju robotyki w kraju kwitnącej wiśni.
Żyjąc w równowadze z otaczającą nas naturą, wśród lasów cedrowych i bambusowych, onsenów i źródeł z czystą, krystaliczną wodą realizowaliśmy projekty powstałe w oparciu o obserwację tego mikro-makro świata. Poznaliśmy Japonię, która nie przypomina historii z książek opowiadających o niezliczonych rzeszach samobójców, zimnych i niedostępnych ludziach oraz wielu innych „dziwach”. Być może mieliśmy szczęście znaleźć się w wyjątkowym miejscu wśród wyjątkowych ludzi? Chcielibyśmy opowiedzieć o naszych doświadczeniach zebranych podczas tego pobytu i zaprezentować realizacje, które powstały w czasie projektu ASO Artist in Residency – deklarują artyści.
Agnieszka Rożnowska i Paweł Jasiewicz, Spotkania
Od 19 lipca do 19 sierpnia 2018 roku
Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w Krakowie
