Projekt Kontekst miejsca. Współczesna scena węgierska został przygotowany przez Fundację Dominik Art Projects i Galerię Bunkier Sztuki. To okazja do poznania wielowątkowości dokonań węgierskich twórców na przestrzeni ostatnich kilku dekad, a także do obserwacji oddziaływania mistrzów związanych ze środowiskiem neoawangardy na młode pokolenie artystów z Budapesztu.
Kontekst miejsca jest próbą przybliżenia odbiorcy specyfiki sztuki węgierskiej, która nieprzerwanie od czasów modernizmu, i charakterystycznych dla niego silnych wpływów racjonalizmu, jest rządzona przez konkretne reguły myślenia. Jednocześnie jednak nie jest pozbawiona wrażliwości na problemy i doświadczenia społeczno-polityczne. Celem projektu jest ukazanie szerokiego spektrum sceny węgierskiej poprzez wystawy Minimal Movements i Joy and Disaster oraz pokaz filmów z legendarnego Balázs Béla Stúdió.
Wystawa Minimal Movements to próba zobrazowania minimalnych przesunięć w przestrzeni oraz zdefiniowania ruchu, pojmowanego nie tylko w sensie fizycznym, ale i społecznym. Tym, co łączy twórczość prezentowanych artystów (Miklós Erdély, Tibor Gayor, Dóra Maurer, Vera Molnár) jest racjonalne podejście do sztuki, mające swoje korzenie w działalności artystycznej i teoretycznej László Moholy-Nagy’ego.
Tytuł wystawy został zapożyczony z cyklu prac Dóry Maurer Studies of Minimal Movements. Rejestrując proste i pozornie bezmyślne czynności artystka uwidacznia ich złożoność i racjonalne podłoże. Zagadnienie to przewrotnie zostaje podjęte także w pracach Miklósa Erdély’ego, jednego z najważniejszych artystów węgierskich, dla którego jednym ze zjawisk determinujących twórczość była utopijna rzeczywistość kadarowskiego społeczeństwa. Racjonalna analiza to ważny element działań artystycznych Tibora Gayora. Próbując odnaleźć granicę pomiędzy ruchem a jego brakiem, stawia pytanie, czy rozdzielenie tych dwóch zjawisk jest w ogóle możliwe. Odmienne spojrzenie prezentuje prekursorka digital art’u Vera Molnár w instalacji Hommage a Dürer, wykorzystując program komputerowy, sprowadza do prostych struktur dzieła Albrechta Dürera, dokonując równocześnie przesunięć w przestrzeni sztuki.
Joy and Disaster to drugi element projektu. Artyści, których prace prezentowane są na wystawie, w swojej twórczości odnoszą się do złożoności zagadnień społeczno-politycznych nurtujących młode pokolenie. Projekt uwidacznia różnorodne stanowiska twórców wobec wyzwań współczesności. To także próba zdefiniowania miejsca artysty w komercyjnym świecie, jego stosunku do polityki, ekonomii, czy konsumpcyjnego społeczeństwa. Elementem łączącym te postawy jest społeczny kontekst sztuki oraz silna wola twórcy do pozostawania w bliskiej relacji z otoczeniem.
Jest to szczególnie widoczne w pracach Szabolcs KissPála, którego twórczość koncentruje się na analizie symboli ekonomii, filozofii i historii. Bardzo często wykorzystuje do tego przedmioty codziennego użytku (European Mean Time i Surplus). Inną perspektywę obserwacji społecznej możemy zobaczyć w pracach Timei Oravecz, będących jej osobistą opowieścią o upadających wartościach społecznych i zapomnianych prostych przyjemnościach (Some Artists are Shamans). Ucieczka w alternatywny świat oraz zaduma nad obowiązującymi wartościami to obszar twórczy Tamása Kaszása, który wspólnie z Anikó Lóránt zrealizował instalację obrazującą nurtujące artystów wątpliwości.
Kontestacja kanonów kultury to główny element działalności duetu Little Warsaw (András Gálik i Bálint Havas), który zasłynął kontrowersyjną pracą Body of Nefertiti zrealizowaną na 50. Biennale w Wenecji, stawiając pytania o sposób percepcji i kultu obiektów artystycznych. Ironia i prowokacja to język Judit Fischer i Miklósa Mécsa (SZAF), ukazujący jak może zmienić się znaczenie przedmiotów i jakim podlegają przewartościowaniom, gdy są poddawane świadomym działaniom twórcy (Blesstonia i A Fairtrade Money: 20 British Pounds). Obok wyżej wymienionych artystów, na wystawie zobaczmy także intrygujące prace Ádáma Kokescha oraz instalację Find Your Place autorstwa Emese Benczúr, w której składa publiczności propozycję znalezienia swojego miejsca.
Wystawom towarzyszy pokaz wybranych filmów z Balázs Béla Stúdió (14 listopada 2011, godz. 18.00). Założone jako klub dyskusyjny w latach pięćdziesiątych, Balázs Béla Stúdió z czasem zaczęło promować kino niezależne i eksperymentalne, unikając przy tym ingerencji ze strony władz. Punktem zwrotnym w jego historii była inicjatywa Gábora Bódy’ego, który zaprosił do współpracy filmowców na co dzień związanych z innymi kierunkami sztuki. W konsekwencji Balázs Béla Stúdió przez kilka dekad było, obok łódzkiego Warsztatu Formy Filmowej, najważniejszym centrum filmu eksperymentalnego w naszej części Europy. Natomiast prezentowane w Bunkrze Sztuki filmy Miklósa Erdély’ego, Gábora Body’ego, Dóry Maurer i András Szirtesa zrealizowane w latach siedemdziesiątych są już klasyką gatunku. Kuratorem pokazu jest Dóra Maurer.
Kurator wystawy Minimal Movements: Adam K. Dominik
Kurator wystawy Joy and Disaster: Zsolt Petranyi
Koordynacja projektu: Renata Zawartka, Joanna Markuszewska, Adam K. Dominik
O.pl Polski Portal Kultury objął patronat medialny nad wystawą.
Minimal Movements
Joy and Disaster
wernisaż: 15.11.2011 r., godz. 18.00
Wystawy otwarte w dniach: 16.11-23.12.2011 r.
Galeria Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki w Krakowie
Pl. Szczepański 3a
Kraków
