Festiwal Dialogu 4 Kultur w Łodzi został zapoczątkowany w 2002 roku przez Witolda Knychalskiego i ma na celu upamiętnienie faktu, iż do rozbudowy tego miasta przyczynili się przedstawiciele czterech narodów, czterech religii, czterech kultur. Łódź rozwijała się więc ponad wszelkimi podziałami, co może być tylko powodem do dumy dla jej mieszkańców. Każdego roku program Festiwalu przewiduje najciekawsze zjawiska sztuki pochodzące z Polski, Niemiec, Rosji, Izraela oraz wielu innych państw.
Tym razem tematem przewodnim jest TERYTORIUM – według organizatorów metafora najlepiej oddająca ewolucję miasta, a główne pytanie – gdzie Ty mieszkasz? – zaczerpnięte z Katechizmu polskiego dziecka Władysława Bełzy, prowokuje do badania granic, podważania stereotypów, przyglądania się miejskim przestrzeniom w filozoficzno-społecznej, historycznej, antropologicznej czy wreszcie urbanistycznej perspektywie.
W program festiwalu wpisane zostały trzy strefy – strefa wojenna, ziemie obiecane i wolna strefa – które oświetlają różne aspekty fenomenu terytorium: dotyczą kolejno historii i pamięci, marzeń o lepszym świecie czy wreszcie przestrzeni rewolucji i wyzwolenia.
W tym roku organizatorzy Festiwalu chcą przyjrzeć się Łodzi poprzez fenomen miejskości i zastanowić się, w jaki sposób historia i pamięć wpływają na indywidualność miasta: jego wymiar społeczny, architekturę, konfrontację z globalizacją. Zamierzają poddać rewizji mity Łodzi – w tym ten najistotniejszy: Ziemię obiecaną Reymonta – zadać pytanie o ich znaczenie dzisiaj oraz o miejsce, jakie zajmują w zbiorowej pamięci łodzian.
FILM
Dla amatorów kina bez wątpienia głównym punktem programu Festiwalu będzie przegląd filmów Ariego Folmana, w ramach którego będzie można zobaczyć : głośny Walc z Baszirem (2008), Made in Israel (2001) oraz Materię odpowiedzialną za miłość (2004). Odbędzie się również dyskusja poświęcona twórczości Folmana.
Folman jest izraelskim reżyserem filmowym i scenarzystą. Na początku lat 80. służył w izraelskiej armii, brał udział w wojnie na terenie Libanu. I to właśnie tym wydarzeniom poświęcony jest jego film dokumentalny Walc z Baszirem. Jest to obraz animowany, pozostający zapisem rozmów reżysera z przyjaciółmi biorącymi udział w walkach w Bejrucie. Produkcja ta zdobyła szereg nagród, m.in. Złoty Glob dla filmu zagranicznego, a także nominację do Oscara za najlepszy film obcojęzyczny.
TEATR + PERFORMANCE
W Łodzi wystąpi gościnnie krakowski Narodowy Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej ze słynnym już spektaklem o Andym Warholu, jego Srebrnej Fabryce oraz ludziach, którzy się przez nią przewijali i współtworzyli jej mit – Factory 2, w reżyserii Krystiana Lupy.
Inny czołowy polski przedstawiciel sceny teatralnej, Jan Klata, w pofabrycznych halach dawnych zakładów Uniontex zaprezentuje Ziemię obiecaną według powieści Władysława St. Reymonta. Spektakl spróbuje odpowiedzieć na pytanie: jak mit Ziemi Obiecanej ma się do teraźniejszości?
Ważnym punktem Festiwalu będzie także gościnny spektakl teatru Münchner Kammerspiele Rechnitz (Anioł Zagłady) Elfriede Jelinek, w reżyserii Jossiego Wielera. Noblistka przywołuje w nim tragiczną noc z 25 marca 1945, podczas której na zamku w Rechnitz naziści zamordowali prawie dwustu żydowskich robotników, urozmaicając sobie w ten sposób swe lokalne święto, Gefolgschaftsfest (święto drużyny). Jako że w tym roku FD4K przypada na 70. rocznicę wybuchu II wojny światowej, tematy z nią związane stanowią jedną z głównych osi Festiwalu.
Ciekawym przedsięwzięciem jest Projekt :PK:, którego autorką jest Kaya Kołodziejczyk. Ożywia ona postindustrialną przestrzeń elektrowni EC1 w oryginalnej koncepcji łączącej choreografię, parkour, film i muzykę. Głównym bohaterem jest Łódź, jej architektoniczne i symboliczne zakamarki. Projekt ten został przygotowany specjalnie dla Festiwalu Dialogu 4 Kultur.
SZTUKI WIZUALNE
Niewątpliwie ważnym wydarzeniem będzie międzynarodowa wystawa sztuki współczesnej, Anabasis. Rytuały powrotu do domu. Nawiązując do tematu przewodniego FD4K, artyści podejmą problem ontologii i przeznaczenia miejsca. Tym samym zmierzą się z pytaniem o zakorzenienie człowieka w danej przestrzeni, a także kształtowanie jego tożsamości poprzez miejsce, w którym żyje. Do projektu zaproszono ponad 20 artystów pracujących w rozmaitych mediach: od instalacji i rzeźby po fotografię i wideo. Znaczną część wystawy stanowić będą produkcje przygotowane specjalnie na festiwal. Po raz pierwszy publiczność polska będzie mogła poznać twórczość takich twórców, jak Helena Almeida, Marine Hugonnier czy Mai-Thu Perret. Wyjątkowym wydarzeniem będzie także premierowy pokaz unikatowych Polaroidów reżysera Andrieja Tarkowskiego oraz filmów znanej krytyczki i teoretyczki kultury – Mieke Bal. Nowe prace pokażą również między innymi Pedro Cabrita Reis, Rita Sobral Campos, Sharon Lockhart, Susanne Kriemann , Esther Stocker, Yeal Bartana, duet Hubbard & Birchler, Kasia Fudakowski czy Agnieszka Polska.
W Galerii Wideo natomiast odbędzie się wernisaż Wiktora Skoka, Kark!. Sam autor tak oto przedstawia swą twórczość : Obrazy nie chcą być przyjazne oglądającemu. Wskazane sto lat temu przez futurystów linie mocy stykają się z literalnymi oznakami rozpadu. Martwe, skażone przestrzenie są moim rudymentarnym terytorium.
MUZYKA
Na koncercie plenerowym na Rynku Manufaktury wystąpią łącząca powrót do korzeni ze współczesnym brzmieniem romska orkiestra dęta Kočani Orkestar oraz izraelski taneczno-etno-rockowy zespół Boom Pam.
Z kolei austriacki kompozytor Georg Nussbaumer przedstawi intrygujący projekt Barkarola. Opera przejścia na alt, interpasywne fortepiany i miasto, które brzmi. Poprzez fortepiany zbierające odgłosy z różnych punktów Łodzi i przekazujące je do sali odsłuchowej Filharmonii Łódzkiej, publiczność będzie mogła odkryć miejską ścieżkę dźwiękową.
Poza tym na tradycyjną imprezę OnAir zaprosi klubowiczów Jazzga – wystąpią moskiewskie Roboty, łódzki Procesor Plus Band oraz Frivolous i Łukasz Seliga (SLG).
KONTEKSTY
Pamięć o Holocauście w przestrzeniach miejskich – na fotografiach prezentowane będą obiekty tworzące zapomnianą topografię Berlina, Łodzi, Warszawy i Lwowa (największych skupisk żydowskich w międzywojennej Europie oraz Polsce), skłaniające ku refleksji nad tym, jak i w jakich okolicznościach w każdym ze wspomnianych miast kształtuje się pamięć o Holokauście. Widzowie zostaną również zaproszeni na spacer po Łodzi.
Zobaczyć Gorgonę. Holokaust, nazizm a problem obrazowania – jest to dwudniowy projekt wokół książki Georgesa Didi-Hubermana Obrazy mimo wszystko, która podejmuje problem estetycznej możliwości oraz etycznej stosowności tworzenia wizualnych reprezentacji Zagłady. W ramach projektu przewidziane są konferencja oraz pokaz filmów.
W programie festiwalowej wolnej strefy przewidziane są również : promocja książki Pamięć Shoah: kulturowe reprezentacje i praktyki upamiętnienia, promocja najnowszego numeru Tygla Kultury oraz warsztaty kultury romskiej Baśnie romskie dla dzieci w wieku od 6 do 10 lat.
