Piąta edycja festiwalu będzie odnosić się do Lublina jako miasta usytuowanego na pograniczu kultur i religii zarówno w perspektywie historycznej jak i współczesnej. Umownym punktem wyjścia będzie tu symboliczna rola miasta w powstaniu Rzeczpospolitej Obojga Narodów i rozmaite implikacje, jakie z tej obojnakości wynikały dla Lublina w rozmaitych okresach historycznych, aż po kolejny równie symboliczny moment, jakim było utworzenie tzw. Rządu Lubelskiego i ogłoszenie Manifestu PKWN, czyli po 22 lipca 1944 roku.
Lubelski Festiwal miał już cztery edycje, w których uczestniczyło łącznie 64 twórców i grup artystycznych zarówno z Polski, jak i wielu innych krajów Europy. Powstało wiele ważnych i ciekawych dzieł dotykających Lublina w rozmaitych aspektach, poczynając od struktury miasta i jego architektury przez relacje społeczne, narodowościowe i polityczne aż po kontakty międzyludzkie.
Być może stworzone już dzieła i ich konteksty nie wyczerpały już całkowicie formuły tego festiwalu, lecz z całą pewnością bardzo ją nasyciły. Można więc zaryzykować stwierdzenie, iż przeminął heroiczny czas tego ambitnego zamierzenia; przecież historia rejestruje zawsze tylko to, co jest nowe. Jeśli więc jest jeszcze coś do zrobienia w ramach formuły przyjętej przed czterema laty, warto uczynić krok wstecz i zastanowić się nad czynnikami, które złożyły się na obecną tożsamość Lublina, ale też przeanalizować dzisiejszy status tego miasta w kontekście kryzysu zjednoczonej Europy.
Kontrapunktem do tej historycznie zorientowanej narracji będzie dzisiejsza pozycja miasta w Unii Europejskiej – takiej, jaką widzimy przez pryzmat kryzysów, które odnoszą się tyleż do ekonomicznych realiów, co do przesłanek ideologicznych. W najogólniejszych zarysach obecna edycja Otwartego miasta będzie zatem próbą zilustrowania pozycji Lublina w kontekście zaistnienia kilku rozmaitych projektów społeczno-politycznych, z których każdy posługiwał się zidealizowaną wykładnią w celu osiągnięcia określonych, doraźnych korzyści.
Planowany jest udział 15 twórców z Polski i świata, przede wszystkim z Europy: Leon Tarasewicz, Colin Ardler, Assaf Gruber, Flo Kasearu, Yakov Kazhdan, Olaf Metzel, Pedro Cabrita Reis, Esra Ersen, Zlatko Kopljar, Colin Ardley, Nikolai Rydnyi. Slavs&Tatars, Egle Rakauskaite, Marina Naprushkina, Paweł Althamer
Anda Rottenberg
Lubelski festiwal sztuki w przestrzeni publicznej to jedna z najważniejszych prezentacji sztuki współczesnej w Polsce i największa tego typu wystawa na wschodzie Polski. Festiwal Open City opiera się na idei uwolnienia działa sztuki od sterylnej i pozbawionej kontekstu przestrzeni muzeum, na rzecz zmiennego otoczenia miasta. Przez miesiąc, na przełomie czerwca i lipca, artyści wydają swoje prace pod oceny i refleksje mieszkańców miasta i turystów. Sztuka zostaje wystawiona zarówno na ulotne emocje przechodniów, jak i na zmienne warunki atmosferyczne. Wpisana w dziejowy kontekst i współczesne problemy przestrzeni miejskiej, staje się zarówno jej komentarzem jak i kolejnym rozdziałem historii miasta. Dodatkową wartością festiwalu Open City jest pełna dokumentacja realizacji artystów w formie katalogu sztuki aktualnej oraz realizacje trwałe.
Od 2009 roku jest to instalacja Teresy Murak Źródło. Strumień. Woda w postaci rzeki hyzopu płynącej od podnóża Zamku na Wschód. W 2010 roku stałą realizacją festiwalu jest obiekt Bohdana Rucińskiego Przejście, eksponowany na Deptaku. W 2011 roku trwały ślad w przestrzeni Lublina pozostawił Mariusz Tarkawian, projektem Piosenka, wciąż widocznym na ul. Jasnej.
Do września 2013 roku prezentowany będzie mural Łukasza Habiery, artysty występującego pod pseudonimem Nawer. Mural Inside Out został wykonany na ścianie szczytowej 4 LO w Lublinie, na Czwartku, na ul. Szkolnej. Najlepiej widoczny jest z Placu i wzgórza Zamkowego. Ponadto organizatorzy starają się znaleźć godne miejsce dla obiektu autorstwa Jarosława Kozakiewicza – Vicisitudo, który pierwotnie dedykowany był przestrzeni Wirydarza Klasztoru OO. Dominikanów w Lublinie.
Festiwal Sztuki w Przestrzeni Publicznej Open City / Otwarte Miasto nawiązuje do tradycji wprowadzenia sztuki w przestrzeń publiczną, na gruncie polskim wyznaczoną imprezami plenerowymi lat 60. i 70., takimi jak Biennale Form Przestrzennych w Elblągu czy Sympozjum Plastyczne Wrocław ’70.
Zasygnalizowane nazwą festiwalu otwarcie miasta odnosi się między innymi do idei Formy Otwartej stworzonej przez Oskara Hansena, w myśl której realizacje artystyczne oraz urbanistyczne powinny stanowić aktywne tło dla egzystencji człowieka, kreować zdarzenia, które kształtują świadomość i postawę etyczną. Przy okazji pierwszej edycji kurator nawiązał do zjawiska otwartych miast okresu wojny, poddanych przez władze po to, by ich historyczna tkanka oraz mieszkańcy nie ucierpieli podczas zbrojnego ataku. Tym samym otwarte miasto jest metaforą sygnalizującą moment, w którym miasto zostaje wytrącone z ram ustalonego porządku i zostaje pokojowo zdobyte przez artystów – opanowane przez sztukę. Z drugiej jednak strony, otwarta formuła festiwalu zakłada komentarze dotyczące niepowodzeń i aberracji wspomnianych idei.
Podobnie jak idea Formy Otwartej, formuła festiwalu uwzględnia historię i tożsamość miejsca. Lublin staje się punktem odniesienia dla wielu realizacji artystycznych, w których zwraca się uwagę na jego wielokulturową przeszłość, wyznaczoną m.in. wydarzeniami Unii Lubelskiej czy obliczem miasta jako żydowskiej Jerozolimy Wschodu, ale również na przeszłość trudną, której wyznacznikiem może być Holocaust czy epizod ustanowienia komunistycznej władzy, tzw. Polska lubelska. Ważną rolę odgrywa również aktualna sytuacja geopolityczna miasta, leżącego na obrzeżach Unii Europejskiej, stykającego się z własnymi problemami biedy i wykluczenia, ale również z problemami dręczącymi pobliskie społeczeństwa, ukraińskie czy białoruskie, pozostające poza zjednoczoną Europą. Z tego powodu istotne miejsce w obszarze artystycznych poszukiwań zajmują kwestie społeczne oraz polityczne, które wybrzmiewają w dialogu pomiędzy artystami a mieszkańcami, przechodniami, gośćmi.
