W opinii Włodzimierza Borowskiego, jednego z najciekawszych artystów drugiej połowy XX wieku w Polsce, najwygodniej rozmyślać O obrotach ciał niebieskich siedząc w miękkim, obrotowym fotelu. Do takiej konkluzji doszedł zastanawiając się nad projektem, który miał być zrealizowany w trakcie elbląskiego Zjazdu Marzycieli czyli IV Biennale Form Przestrzennych w 1971 roku.
Organizatorzy włączonego w ogólnopolski program obchodów 500 urodzin Mikołaja Kopernika wydarzenia, przyjęli formułę przekraczania granic sztuki. Artystom pozostawiono całkowitą swobodę co do formy i treści realizowanych prac. Kopernik zaś stał się symbolem procesu zmierzającego do postawienia artystycznego światopoglądu na głowie…
Nie bez przyczyny Zjazd Marzycieli, Włodzimierz Borowski i wielki astronom staną się punktem wyjścia dla wystawy mającej miejsce w Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu. Referencje, czas i miejsce są istotne. Przywołana czterdzieści lat późnej, zaaranżowana przez Borowskiego czasoprzestrzenna sytuacja, w Roku Dziedzictwa Kopernika, w kontekście Torunia, przyjemnie kusi – jak obracanie się wokół własnej osi na obrotowym fotelu. Z tej perspektywy Kopernik jawi się nam przede wszystkim jako marzyciel, mimochodem postawiony na pomniku, a sama wystawa opowiada o działaniach wymykających się logice, efemerycznych, ulotnych, powstających w kontrze – o działaniach, których potencjał tkwi w aktywności artystów.
Wydarzenia towarzyszące wystawie:
- 20 czerwca, godz. 18.00, Czytelnia CSW – Cezary Lisowski: Słoneczne punkty – pokaz/wykład
Jak wyglądał Toruń w 1973 roku? Skąd wziął się zegar słoneczny w Dolinie Marzeń i plenerowa rzeźba tulipan przed hotelem Helios? Jakie dekoracje zdobiły miasto z okazji 500-lecia urodzin Mikołaja Kopernika? Wykład poświęcony będzie kompozycjom przestrzennym, jakie stanęły w Toruniu 40 lat temu dla uświetnienia Roku Kopernika oraz projektom powstałym podczas poprzedzającego jego obchody ogólnopolskiego pleneru rzeźbiarskiego.
- 28 czerwca, godz 20.00, Jordanki, Bulwar Sztuki CSW – Propozycja dla Torunia 1
Projekt zakłada przywrócenia rzeźby tzw. Tulipana, jednej ze zrealizowanych w 1973 roku dekoracji, która, mimo iż miała stanowić tylko efemeryczną, okolicznościową ozdobę miasta, prawdopodobnie z racji na swoje usytuowanie (na wysepce ulicznej rozdzielające pasy jezdni), przetrwała ok. 40 lat. Jednym z głównych założeń Propozycji 1 było przeprowadzenie kwerend i badań nad zagadnieniem dekoracji Torunia z okazji obchodów jubileuszu 500. urodzin Kopernika. W trakcie tych prac udało się dotrzeć nie tylko szeregu materiałów archiwalnych, ale także do autora rzeźby – Henryka Sobczyka, który pracując w latach 70. dla Pracowni Sztuk Plastycznych otrzymał zlecenie wykonania dekoracji miasta na Rok Kopernika.
Inspirację dla Propozycji stanowiła toruńska pocztówka z lat 70. XX w., przedstawiająca widok z Jordanek na bloki Osiedla Młodych. Na tle nowej zabudowy osiedla, pośród młodych drzewek i krzewów posadzonych na obrzeżach Jordanek, wyrastają czerwone i białe kule na sześciennych postumentach, w tych samych kolorach. W oddali, na wysokości hotelu Helios, widać rzeźbę Tulipana, ulokowaną na wysepce rozdzielającej pasy jezdni Alei 700-lecia.
Dodatkowo w ramach Propozycji 1 zrekonstruowana tymczasowo zostanie instalacja z kulami widoczna na pocztówce. Naśladująca formy oryginalnych rzeźb służyć może jako miejsce zabawy, odpoczynku (sześcienne postumenty jako siedziska, zdejmowane kule – piłki do gier, zabaw; piłki jako siedziska, postumenty jako stoliczki itp). Przenośny plac zabaw – pomnik Kopernika.
Projekt zrealizowany w ramach Mikrowsparcia Toruńskiej Agendy Kultury
Artyści: Włodzimierz Borowski, Justyna Gruszczyk, Adrianna Jarzębowska, Cezary Lisowski, Katarzyna Malejka, Joanna Małecka, Joanna Sitko, Magdalena Węgrzyn
Identyfikacja graficzna: Monika Grubizna
Kuratorzy: Marta Kołacz, Natalia Cieślak, Piotr Lisowski
PRZEprojekt: Zjazd Marzycieli
28 czerwca – 8 września 2013 roku
Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu, LabSen
Wały gen. Sikorskiego 13
Toruń
