Na indywidualną wystawę Marka Chlandy (artysty urodzonego w 1954 roku, mieszkającego i pracującego w Krakowie), którego wcześniejsze rzeźby znajdują się kolekcji Muzeum Narodowego w Poznaniu, składa się jeden cykl jego utworów rysunkowo-malarskich zatytułowany Beatyfikacje. Składające się nań obrazy wykonane są węglem, ołówkiem i farbami akrylowymi na płótnie oraz na kartonie, a prezentowane są – zgodnie z wewnętrzną logiką cyklu – w pomieszczeniach zbudowanych według planu sporządzonego przez autora eksponowanego dzieła w holu głównym i przylegającej doń sali na parterze głównego gmachu Muzeum.
To wieloelementowe dzieło, pokazywane po raz pierwszy, powstawało pomiędzy czerwcem 2006 roku a grudniem roku 2007. Składają się na nie 74 obrazy na płótnie oraz 42 obrazy na papierze, a także zapisywane przez Marka Chlandę w czasie ich tworzenia Notatki (które znajdą się w publikacji towarzyszącej wystawie). Całościowe to dzieło składa się z siedmiu sekwencji, a wchodzące w ich skład grupy obrazów z kolei dedykowane są piętnastu osobom (w określonym porządku oraz wizualnej i myślowej narracji), co nadaje całej wystawie wspomnianą wcześniej precyzyjną logikę i złożony, acz klarowny układ przestrzenny. Osoby, którym dedykowane są poszczególne fragmenty Beatyfikacji, to: kaligraf Inoue Jûichi i myśliciel Émile Cioran; rzeźbiarka Katarzyna Kobro oraz malarz Andrzej Szewczyk; malarz Mark Rothko i stygmatyczka Wanda Boniszewska; nauczyciel Janusz Korczak; poetka Nelly Sachs, jezuita Stanisław Musiał oraz myśliciel religijny Thomas Merton; filozof Ludwig Wittgenstein i artysta Donald Judd; malarz Paul Cézanne, teoretyk teatru, rysownik Antonin Artaud oraz reformator teatru i przewodnik Jerzy Grotowski.
Dzieła Chlandy stanowiące wynik jego rozmyślań na tymi osobowościami, ich życiem i dokonaniem, a zarazem owoc własnych ćwiczeń rysunkowo-malarskich towarzyszących tym rozmyślaniom, jedynie czasami w sposób rozpoznawalny nawiązują do dokonań przywołanych osób, z których każda, dodajmy, jest w obrębie swojej sekwencji z wirtuozerią sportretowana. Intencje powiązań pomiędzy biografiami i dokonaniami tych osobowości, a także między nimi a prezentowanymi w wystawie ich wizerunkami i towarzyszącymi im malarsko-rysunkowymi ćwiczeniami ich autora ujawniają zapiski Marka Chlandy. Problematyka wystawy koncentruje się na namyśle nad tym, co wiedziane i co widziane, na spotkaniu i dialogu, na rezonansie znaczeń. Prezentowane obrazy stanowią ich rezultat, a zarazem zaczyn nowych spotkań i oczekiwanego dialogu z odbiorcami naszej prezentacji. Wystawie towarzyszy publikacja (w osobnych tomach w języku polskim i angielskim) zawierająca przedmowę Wojciecha Suchockiego, tekst Jaromira Jedlińskiego Suita cieni oraz Notatki Marka Chlandy, a także reprodukcje wszystkich 116 obrazów składających się na cykl (i na wystawę) Beatyfikacje, 2006-2007 i biografię Marka Chlandy. Jaromir Jedliński
Marek Chlanda urodził się 12 listopada 1954 roku w Krakowie. Ukończył szkołę muzyczną oraz Akademię Sztuk Pięknych w Krakowie, w której później nauczał; prowadził warsztaty ze studentami Vestlendets Kunstakademie Bergen określane przezeń jako Podróżująca Akademia; prowadził pracownię w filii Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie.
Rysownik – autor Miejsc rysunkowych, rzeźbiarz – krajobrazowe Drogi, Terminale, a także Nienazwane rzeźby, Instress Inscape, Konstrukcje analogiczne. Autor realizacji przestrzennych i performatywnych, w których dociera do ezoterycznego charakteru sztuki, a sytuujących się na pograniczach dyscyplin: rzeźby, akcji, dźwięku, muzyki i choreografii (zazwyczaj we współdziałaniu z innymi artystami). W 1995 roku zrealizował w Muzeum Sztuki w Łodzi, wraz z Elizabeth Brodin, najbardziej znaczący swój spektakl Dzień dobry/Buenos dias. W ostatnich latach w gruntowny sposób zajmuje się sferą religii, wyznaczając swej pracy obszar nazywany przezeń teografią, wypełniany zaś praktyką z użyciem rysunku, rzeźby, malarstwa, przy posługiwaniu się konstruowaniem obiektów, zapisem filmowym – Kodeks Nadwiślański, Tryptyki nawracania, Villa Serena, Miejsce dla Ignacego, Pamiętniki Boga, Zaświaty, Porządek, Sześć dni, Beatyfikacje, Życie zewnętrzne, a także posiadającym zasadnicze znaczenie autokomentarzem – książka: Marek Chlanda, Jaromir Jedliński, Tadeusz Sławek, O sztuce nieświeckiej (gotowa do druku).
Przez wiele lat związany z Muzeum Sztuki w Łodzi, a także z Galerią Foksal w Warszawie. Współpracuje z Galerią Starmach w Krakowie oraz z Galerią Muzalewska w Poznaniu. Laureat Nagrody Fundacji Nowosielskich w 1997 roku. Brał udział w kilkudziesięciu wystawach zbiorowych w muzeach, galeriach, biennale etc., w Polsce i w świecie, jego prace znajdują się w licznych kolekcjach muzealnych oraz prywatnych w wielu krajach.
Wybrane wystawy indywidualne Marka Chlandy:
1990 – Selection for Budapest, Budapest Galéria, Budapest
1991 – Rzeźby (Odpowiedź Beckettowi), Galeria Krzysztofory, Kraków
1993 – Sculptures and Drawings, Tel Aviv Museum of Art, Tel Aviv
1994 – Rzeźba, Galeria Zacheta, Warszawa
1995 – A Sculpture Installation, Curt Marcus Gallery, New York
1996 – Dobranoc, Centrum Sztuki Współczesnej, Warszawa
1996 – Hasta la muerte, Galeria Foksal, Warszawa
1998 – Rysunki, Galeria Starmach, Kraków
1999 – Rysunki i rzeźby 1978-1999, Bunkier Sztuki, Kraków
2002 – Prace na podłodze i na ścianie, Galeria Starmach, Kraków
2002 – Villa Serena, Galeria Muzalewska, Poznań
2003 – Kodeks Nadwiślański, Galeria Foksal, Warszawa
2003 – Miejsce dla Ignacego, Galeria U Jezuitów, Poznań
2004 – Pamiętniki Boga [fragmenty], Galeria Foksal, Warszawa
2005 – Porządek, Galeria Muzalewska, Poznań
2006 – Sześć dni, Galeria Foksal, Warszawa
2007 – Kolekcja poznańska, Galeria Muzalewska, Poznań
2009 – Życie zewnętrzne (część druga), Galeria Starmach, Kraków
W ramach wystawy odbędą się liczne wykłady i spotkania:
8 i 29 listopada – Niedzielne spotkania z Joanną Bryl. Spotkanie odbędzie się na wystawie Marek Chlanda. Beatyfikacje 2006-2007 i będzie miało charakter oprowadzania.
15 listopada o godz. 12.00 – Niedzielne spotkanie z Ewą Hornowską. Spotkanie odbędzie się na wystawie Marek Chlanda. Beatyfikacje 2006-2007 i będzie miało charakter oprowadzania.
20 listopada o godz. 19.00 – Piątkowe spotkanie z Markiem Chlandą. Marek Chlanda oprowadzi po swojej wystawie w ramach Piątkowego wieczoru w muzeum.
22 listopada o godz. 12.00 – Niedzielne spotkanie z Markiem Chlandą. Marek Chlanda oprowadzi widzów po swojej wystawie.
27 listopada o godz. 18 – Sakralne, świeckie, muzealne – seminarium poświęcone wystawie i twórczości Marka Chlandy. Zaproszeni do dyskusji przedstawiciele nauk humanistycznych, filozofii, teatrologii, historii sztuki i polonistyki wypowiadać się będą na temat problemów egzystencjalnych i artystycznych kluczowych dla twórczości Marka Chlandy.
28 listopada o godz. 16.30 – Esej na głos i kontrabas – koncert-wykład Tadeusza Sławka i Bogdana Mizerskiego. Podczas trwającego około godziny spotkania Tadeusz Sławek zaprezentuje recytując swój esej poświęcony twórczości Marka Chlandy. Integralnie związana z tekstem muzyka, grana na kontrabasie przez Bogdana Mizerskiego, sprawia, że występ pracującego ze sobą od wielu lat duetu, staje się spektaklem słowno-muzycznym. Wykonawcy dokonali nagrań swoich wcześniejszych utworów poświęconych m.in. Andrzejowi Szewczykowi, Stanisławowi Dróżdżowi i Williamowi Blake’owi.
29 listopada o godz. 12.00 – Niedzielne spotkanie z Joanną Bryl. Spotkanie odbędzie się na wystawie Marek Chlanda. Beatyfikacje 2006-2007 i będzie miało charakter oprowadzania.
6 grudnia 2009, godz. 12.00 – Niedzielne spotkanie z Markiem Chlandą. Marek Chlanda oprowadzi widzów po swojej wystawie.
W czasie otwarcia wystawy trwa konkurs na recenzję z niej, adresowany do wszystkich zainteresowanych, a przede wszystkim do młodzieży szkół ponadgimnazjalnych i studentów. Szczegóły konkursu można znaleźć na stronie internetowej wystawy Marek Chlanda. Beatyfikacje 2006-2007 pod adresem www.mnp.art.pl
Marek Chlanda Beatyfikacje 2006-2007
3 listopada – 13 grudnia 2009 roku
Koncepcja wystawy: Marek Chlanda i Jaromir Jedliński
Kurator wystawy: Jaromir Jedliński, współpraca: Ewa Hornowska
Bardzo lubialam rysunki Chlandy i wczesniejsze instalacje, obecne prace jakos nie bardzo mi pasuja.
A mnie ta wystawa przyciąga, szczególnie w świetle dziennym. Dzięki aranżacji jest się “poza” – można w spokoju oglądać, nie będąc widzianym z zewnątrz.
W mgłach daleczeje sierp księżyca,
Zatkwiony ostrzem w czub komina,
Latarnia się na palcach wspina
W mrok, gdzie już kończy się ulica.
Obłędny szewczyk – kuternoga
Szyje, wpatrzony w zmór odmęty,
Buty na miarę stopy Boga,
Co mu na imię – Nieobjęty!
Błogosławiony trud,
Z którego twórczej mocy
Powstaje taki but
Wśród takiej srebrnej nocy!
Boże obłoków, Boże rosy,
Naści z mej dłoni dar obfity,
Abyś nie chadzał w niebie bosy
I stóp nie ranił o błękity!
Niech duchy, paląc gwiazd pochodnie,
Powiedzą kiedyś w chmur powodzi,
Że tam, gdzie na świat szewc przychodzi,
Bóg przyobuty bywa godnie.
Błogosławiony trud,
Z którego twórczej mocy
Powstaje taki but
Wśród takiej srebrnej nocy!
Dałeś mi, Boże, kęs istnienia,
Co mi na całą starczy drogę –
Przebacz, że wpośród nędzy cienia
Nic ci, prócz butów, dać nie mogę.
W szyciu nic nie ma, oprócz szycia,
Więc szyjmy, póki starczy siły!
W życiu nic nie ma, oprócz życia,
Więc żyjmy aż po kres mogiły!
Błogosławiony trud,
Z którego twórczej mocy
Powstaje taki but
Wśród takiej srebrnej nocy!
Pragne wyrazic pelne szacunku podziekowanie za tak piekna odpowiedz na nowe prace Marka.
Bardzo wzruszyl mnie ten poemat Lesmiana.
Nie znalazlam lepszej wypowiedzi.
IT A K A,
Jeżeli wyruszasz do Itaki,
proś, aby twoja podróż była długa,
obfita w przygody i nauki.
Lestrygoni, Cyklopi,
gniewny Posejdon – nie, nie bój się ich:
nigdy nie znajdziesz takich dziwotworów,
dopóki lotną masz myśl, dopóki rzadkie wzruszenia
przenikać zdolne są twojego ducha i ciało.
Lestrygoni, Cyklopi,
gniewny Posejdon – nie spotkasz ich nigdy,
chyba że nosisz ich we własnej duszy
chyba że sam postawisz ich przed sobą.
Proś, aby twoja podróż była długa.
Abyś niejednym letnim świtem wpływał
– a jakże wdzięczny i jaki szczęśliwy –
do widzianego po raz pierwszy portu;
i zatrzymywał się w fenickich zatokach
po to, żeby zakupić tam dobre towary,
perłową macicę, koral, ambrę i heban,
także wonne olejki wszelkiego rodzaju,
mocne, drażniące wonności, tak dużo, jak tylko zapragniesz;
abyś odwiedził wiele miast egipskich
zbierając zapas wiedzy od ludzi uczonych.
Itakę zawsze masz nosić w pamięci.
Przybycie tam to twoje przeznaczenie.
Ale bynajmniej nie śpiesz się w wędrówce.
Lepiej, jeżeli potrwa długie lata
i dosięgając wyspy już będziesz stary,
bogaty wszystkim, co zyskałeś w drodze,
umiejący nie oczekiwać, że Itaka da ci bogactwo.
Itaka dała ci wspaniałą podróż.
Bez niej nigdy nie ruszyłbyś na morza.
Nic innego nie mogłaby dać.
Jeżeli zobaczysz, że jest uboga, nie zawiodła ciebie Itaka.
Tak mądry się stałeś, tak bardzo doświadczony,
że już zrozumieć potrafisz, co Itaki znaczą.
tłum. Czesław Miłosz”
Czas trwania wystawy “Beatyfikacje 20006-2007” został przedłużony do 17 stycznia 2010 r.