Wystawa Jamais vu prezentuje prace pięciu artystów, którzy w różny sposób zainteresowani są problemem widzenia. Wśród nich znaleźli się: Agata Biskup, Przemek Czepurko, Petr Dub, Pavla Sceranková oraz Dominika Skutnik. Tytuł wystawy można odnieść do psychologicznego terminu, określającego nagłe poczucie dziwności, nierealności oglądanych rzeczy. Zgromadzone na wystawie dzieła sygnalizują widzowi przekonanie o niezwykłej złożoności świata wizualnego oraz wskazują na współczesne znaczenie abstrakcji.
Koncepcja wystawy wychodzi od spostrzeżenia, że przedmiotem szczególnego zainteresowania w sztuce staje się struktura pola wizualnego, a celem wielu działań artystycznych jest odkrywanie i badanie procesów powstawania jednostek wizualnych. Koncentracja na mechanizmach widzenia ma rodowód modernistyczny i związana jest z rozwojem sztuki abstrakcyjnej. Mimo, że termin abstrakcja przynależy przede wszystkim do kontekstu kulturowego modernizmu, wystawa stawia pytanie o to, czym podyktowana jest potrzeba kreowania form abstrakcyjnych współcześnie i jakim językiem można o nich mówić.
Petr Dub tworzy obrazy-obiekty. Ukryte pod płótnem elementy konstrukcji o ostrych krawędziach napierają od wewnątrz na gładką, napiętą skórę obrazów, powodując różnokształtne wybrzuszenia. Prace te przywodzą na myśl minimalizm, który wartości czysto wizualne przemianował na materialną obecność dzieła sztuki i cielesne doświadczenie percepcyjne, oparte na dynamicznej, przestrzennej relacji obiektów z odbiorcą.
Dla czeskiego artysty minimalizm jest pewnym punktem odniesienia, ale pole zainteresowań zostało znaczenie rozszerzone w stosunku do tej hermetycznej formuły sztuki. Fizyczny wymiar jego obrazów akcentuje sposób użycia materiału: proces jego zbierania i obrabiania jest integralną częścią tych prac i determinuje w pewnym stopniu ich kształt. Materiał działa tu jako siła sprawcza: idee artystyczne nie są oddzielone od dzieła-przedmiotu, ale właśnie w procesie zderzenia z własną materialnością się kształtują.
Poszczególne cykle prac w różnicach kształtów, kolorystyki i faktury kodyfikują zróżnicowane bodźce zmysłowe. Stanowią komentarz do kultury wizualnej, ale mówią też o prywatnych doświadczeniach. Przykładowo, jeden z cykli odnosi się do specyficznych walorów wizualnych indyjskich produkcji filmowych określanych mianem Bollywood. Inny, prezentowany na wystawie, tematyzuje różne typy doświadczanych przez artystę bóli migrenowych. Posługiwanie się formułą abstrakcyjnego obrazu-obiektu nie niesie tu izolacji od szeroko pojętego kontekstu, ale płynnie integruje obszar formalnych eksperymentów ze wzrokowym i refleksyjnym uczestnictwem w świecie.
Petr Dub, ur. w 1976 roku w Pradze, studia magisterskie i doktoranckie na FAVU BUT w Brnie oraz AAAD w Pradze.
Pavla Sceranková w kilku swoich pracach z lat 2011-2012 podjęła zagadnienie widzenia jako dynamicznego procesu. Wiele jej wcześniejszych realizacji – wideorzeźb i instalacji – można interpretować w perspektywie kategorii obchodu, definiowanej przez Martina Heideggera jako manipulatywno-użytkowe zatroskanie, któremu przysługuje własne poznanie (Heidegger 1994: 94-95). Artystka powoływała do życia mechanizmy i konstrukcje, które sprzężone z ludzkim ciałem i wprawione w ruch kodyfikowały relacje ciała z przestrzenią. Ruch, działanie, używanie stanowiły w tych realizacjach kategorię poznawczą, dokładnie tak jak na płaszczyźnie teoretycznej sformułował to Heidegger.
Prezentowany na wystawie obiekt Omnifocus nie należy do prac przeznaczonych do używania, jednak chociaż odbiorcy pozostaje samo oglądanie, nie jest ono w swoim charakterze odcieleśnione. Odczuwalny jest w nim fizyczny ładunek wypracowany w poprzednich pracach. Pavla Sceranková używa materiałów, które szczególnie stymulują wzrok: odbijające światło lustrzane powierzchnie, niekiedy dodatkowo wprawione w ruch. Zainicjowana w ten sposób gra z fizjologicznymi ograniczeniami oka podnosi problem teoretyczny. W zetknięciu z takimi pracami traktowanie patrzenia, jako operacji posiadającej tryb dokonany staje się niezwykle trudną misją. Pavla Sceranková testuje wrażliwość wizualną odbiorców, czy ogólniej mówiąc, naszą kulturę wizualną, w zakresie abstrakcyjnej percepcji wzrokowej będącej czystą energią, ruchem, płynnością.
Pavla Sceranková, ur. W 1980 roku w Koszycach, studia magisterskie i doktoranckie na Akademii Sztuk Pięknych w Pradze. W pracach z lat 2011-2012 podjęła zagadnienie widzenia jako dynamicznego procesu.
