Anna Baumgart to jedna z najbardziej uznanych i rozpoznawalnych na świecie polskich artystek sztuk wizualnych. Tworzy prace wideo, rzeźby, instalacje, fotografie, jest autorką performensów. Jej twórczość zalicza się do nurtów sztuki krytycznej i sztuki feministycznej.
Prace Anny Baumgart znajdują się w prestiżowych kolekcjach sztuki, m.in.: Hauser & Wirth, FRAC-Fonds Régional d’Art Contemporain Poitou-Charentes, Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki, Parlamentu Europejskiego, Galerii Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki oraz kolekcjach prywatnych.
Anna Baumgart lubi gry – z historią, z tradycjami kultury, ze schematami naszego myślenia. Lubi także przedstawienia. Sytuacje teatralne czy performatywne powracają w jej pracach z wielką regularnością. Niemal nieustannie ktoś kogoś tu odtwarza, wchodzi w czyjąś rolę, próbuje sprostać jakiemuś zapisanemu wcześniej scenariuszowi. Niekiedy efektem takiego działania jest ujawnienie represji, przemocy wpisanej w podobny układ, wydobycie jej na plan pierwszy. Kiedy indziej – coś więcej, czyli owej represji przekroczenie w subwersywnym geście zerwania ze społecznymi normami. Właśnie o takich grach opowiada wystawa Zaśpiewajcie, niewolnicy
– pisze w tekście kuratorskim towarzyszącym ekspozycji Tomasz Plata.
Tytuł wystawy w Bunkrze Sztuki to pierwsze słowa z Księcia Niezłomnego Juliusza Słowackiego, dramatu otoczonego w historii polskiego teatru szczególną legendą. Najistotniejszym składnikiem tej legendy stało się przedstawienie Jerzego Grotowskiego i Teatru Laboratorium z 1965 roku. Doszło w nim do wzorcowej realizacji głównej idei Grotowskiego: aktu całkowitego. Aktor Ryszard Cieślak składał z siebie ofiarę na oczach widzów i powtarzał transgresywną demonstrację swojego bohatera, umierającego niczym Chrystus. A co by było, gdyby ten motyw zestawić ze sztuką, w której męski heros przestaje być protagonistą, a główne role zaczynają grać kobiety? Zaśpiewajcie, niewolnicy prowokuje taką konfrontację.
Jak wskazuje kurator wystawy, Tomasz Plata, w tekście towarzyszącym wystawie, na Zaśpiewajcie, niewolnicy składają się prace Baumgart ze wszystkich okresów jej twórczości aż po nowy, niepokazywany jeszcze publicznie film §1000. Wystawa rozgrywa się na granicy między sztukami wizualnymi a teatrem i performansem. Czy może raczej: odkrywa performatywny potencjał tego, co wizualne. Dowodzi, że to, co widzialne, może zostać odmienione, że nie jesteśmy skazani na obrazy, które zastaliśmy, które nam podsunięto, ponieważ w performatywnej grze możemy je przeobrazić w coś nowego, nadać im nowy sens.
Książę Grotowskiego stał się emblematycznym wydarzeniem w historii bardzo wpływowej tradycji teatralnej, nazwanej kilka lat temu przez teatrologa prof. Dariusza Kosińskiego polskim teatrem przemiany. W teatrze przemiany chodziło – paradoksalnie – o wyjście poza ramy teatru, zerwanie z teatralną iluzją, z oszustwem sceny oraz poszukiwanie doświadczeń bardziej źródłowych, z nadzieją na odkrycie elementarnej cząstki człowieczeństwa. To był teatr metafizyki, spraw ostatecznych, ponadczasowych. U Baumgart – inaczej, mamy do czynienia z teatrem polityki, operującym między ideologicznymi nakazami a ciałami, które te nakazy realizują lub sabotują. Ale mówiąc przewrotnie, to również teatr przemiany. Przemiany politycznych dyskursów, ideowych dyspozycji. A także jeszcze prościej: teatr z czasów przemiany, czyli teatr z czasów systemowej transformacji. Bo Baumgart z wielką uwagą kontroluje puls społecznych i mentalnych przemian w Polsce ostatnich kilkunastu lat
– dodaje Tomasz Plata, kurator wystawy.
W ramach wystawy realizowany będzie program wydarzeń towarzyszących: oprowadzania, warsztaty, spotkania.
Kurator: Tomasz Plata
Anna Baumgart, Zaśpiewajcie, niewolnicy
Wernisaż: 4 lipca 2014 roku, godz. 18.00
Wystawę będzie można oglądać do 17 sierpnia 2014 roku
Galeria Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki w Krakowie
