Wystawa Czyste wody to pierwsza tej skali prezentacja w Polsce, obejmująca prace współczesnych artystów tureckich, zarówno urodzonych w tym kraju, jak i zamieszkujących rożne części Europy. Charakteryzuje ją zatem wielka różnorodność, wynikająca z zestawienia artystycznych indywidualności.
Tytuł wystawy zaczerpnięty został z wiersza Zaproszenie (powstały w 1947 roku) wielkiego tureckiego poety Nazıma Hikmet’a, uznanego za jednego z najwspanialszych autorów, jakich wydała na świat ludzkość. Z Polską łączyły go pewne więzi – jeden z jego pradziadów to Konstanty Borzęcki, młody polski oficer, który uczestniczył w Powstaniu Wielkopolskim oraz Rewolucji Węgierskiej w 1848 roku. W swoim wierszu List z Polski / Letter from Poland poeta pisał: „Możliwe, że dlatego tak porusza mnie polska pieśń / i budzi czyste wody ukryte we mnie”. Być może dlatego pejzaże – zarówno geograficzne, jak i antropologiczne – które Nazim zobaczył w Polsce, wydawały mu się podobne do tych tureckich. W końcu był poetą, mistrzem sztuki porównywania.
Punktem wyjścia wystawy jest pojęcie heterotopii w ujęciu Michela Foucault. Heterotopie – czyli miejsca takie jak ogrody, pokoje hotelowe, wiezienia czy szpitale psychiatryczne – ułatwiają komentowanie, odzwierciedlanie i denuncjowanie rzeczywistości. Heterotopie to przestrzenie, które są zarówno rzeczywiste, jak i metaforyczne; spotykają się w nich rożne skrajności. Wystawa w toruńskim CSW jest właśnie taką wielowarstwową heterotopią obserwacji, wizji, poszukiwań, artystycznych eksperymentów i manifestacji, które nie tylko poddają refleksji aktualny porządek społeczny, polityczny i ekonomiczny, lecz także czasem proponują pewne alternatywy.
Powstająca pod opieką kuratorki Lory Sariaslan wystawa odnosi się do najistotniejszych wyzwań stojących przed współczesną Europą, takich jak (non)konformizm, opór, zaangażowanie obywatelskie, pamięć, przekształcenia urbanistyczne czy artystyczna i społeczna tożsamość.
W tym wspólnym europejskim kontekście, tak geograficznie rozproszonym i estetycznie zróżnicowanym, artyści reprezentujący rożne pokolenia przedstawiają prace powstałe przy pomocy rożnych środków wyrazu – od fotografii po sztukę performance. Łączy je refleksja nad tym, jak można pogodzić pozornie niekompatybilne różnice. Szczególny nacisk w tej pomyślanej jako heterotopia wystawie położony został na silną tęsknotę, pożądanie i pragnienie. W dzisiejszym świecie, w którym pragnienie pokoju, wolności, swobody ekspresji i miłości jest bardziej zagrożone niż kiedykolwiek, pożądanie samotności i wolnego życia jest nadal tak prawdziwe, jak w poezjach Nazima.
Artyści: Mehtap Baydu, Ayşe Erkmen, Nezaket Ekici, Murat Germen, Ali Kazma, Volkan Kızıltunc, Servet Kocyigit, belit sağ, Nasan Tur
Czyste wody
Wernisaż: 13 maja 2016 roku, godz. 19.00
Wystawa otwarta do 18 września 2016 roku
Kurator: Lora Sariaslan
Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu w Toruniu
