Wrocław – wejście od podwórza opiera się na interakcji i wspólnym działaniu artystów i mieszkańców. Koordynatorzy programu wybrali i zaprosili do Wrocławia artystów, którzy tworzą w różnych stylistykach i technikach, posługują się różną poetyką. Swoje działania zrealizowali na zaniedbanych, zapomnianych wrocławskich podwórkach. Niektóre projekty miały charakter ulotny, bo nastawione były na współpracę, która kończy się np. pokazem filmu lub instalacją wideo. Inne były działaniem konkretnym – instalacją, ogrodem, domkiem na drzewie, muralem. W czasie trwania projektu artyści pracowali na 30 podwórkach.
Odkrywany przestrzenie nieoczywiste, podwórka, na których do tej pory nic się nie działo – mówi Natalia Romaszkan. – To eksperyment, jego założeniem jest wyprowadzenie kultury poza budynki galerii czy muzeów i dotarcie do osób, które nie korzystają z kultury na co dzień. Zgodnie z założeniem ESK Wrocław 2016, staramy się zwiększyć liczbę uczestniczących w kulturze.
Kiedy zaczynaliśmy wszyscy mówili: „To wam zniszczą”. Teraz mogę powiedzieć, że żadna instalacja nie została zniszczona – podkreśla koordynatorka. Projekty były realizowane m.in. na Kleczkowie, Hubach, Gaju, Brochowie, Przedmieściu Oławskim, Kozanowie. Każdy projekt był poprzedzony akcją informacyjną, konsultacjami z mieszkańcami. – Udało się także dzięki współpracy z artystami, zarządcami, urzędnikami, instytucjami, którzy byli gotowi na to, by robić z nami nieszablonowe rzeczy – wyjaśnia Natalia Romaszkan.
Pierwszy raz w historii Wrocławia udało się zrobić tak dużo interwencji artystycznych w różnych miejscach miasta – mówi Jacek Sutryk, dyrektor Departamentu Spraw Społecznych UM. – Te działania pokazały potencjał tych miejsc, ich nowy wymiar, odkryły drzemiące w mieszkańcach możliwości. Za chwilę będziemy chcieli uruchomić podobny potencjał na Przedmieściu Oławskim. Zaprojektowaliśmy tam w ramach rewitalizacji kolejne realizacje artystyczne i projekty społeczne. Chcemy mobilizować mieszkańców, którzy nie widzą potencjału w miejscach, w których mieszkają.
W tym roku do współpracy przy projekcie zaproszonych zostało ponad 40 artystów, którzy od czerwca do grudnia realizowali swoje koncepcje na wrocławskich podwórkach. Projekty były różnorodne, dostosowane do miejsc w których mają powstać. Niektóre działania były czasowe np. warsztaty, inne prace zostały wkomponowane w przestrzeń miejskich podwórek na stałe, a inne są kontynuacją realizacji z ubiegłego roku.
Projekty zrealizowane w 2016 roku:
Trafostacja. Joanna Rajkowska
W ramach projektu Wrocław – wejście od podwórza, Joanna Rajkowska postanowiła przyjrzeć się niszczejącemu nieczynnemu budynkowi starej stacji transformatorowej przy ul. Na Niskich Łąkach 2a, zbudowanej w latach 30-tych XX w., wyłączonej z użytku w latach 90-tych. Budynek został poddany przekształceniom, w wyniku których powstał w nim nowy ekosystem. Modernistyczna architektura powoli zarasta różnymi gatunkami roślin, a z dwóch okien budynku wypływa woda. Artystka, przy wsparciu specjalistów z wielu obszarów, zasadziła w nim m.in. paprocie, bluszcze, bodziszki, mchy i trzmieliny oraz umieściła w donicach nasiona i sadzonki roślin ruderalnych, czyli zasiedlających podłoża zmienione przez człowieka.
Mury 2016 – Gęby Witkacego
W ramach projektu Wrocław – wejście od podwórza będącego elementem programu Sztuki Wizualne ESK Wrocław 2016 Europejskiej Stolicy Kultury Wroclaw 2016 na terenie Zakładu Karnego nr 1 zaprezentowane zostały efekty inicjatywy artystycznej MURY 2016 – Gęby Witkacego (otwarte, nocne, multimedialne prezentacje na murach więziennych dzieł plastycznych, parateatralnych i fotograficznych autorstwa osadzonych w tym zakładzie).
Labirynt
Południe Wrocławia w sposób szczególny zostało naznaczone przez II wojnę światową. Po przedwojennych reprezentacyjnych kamienicach i podwórkach nie pozostał żaden ślad. Warszawscy artyści, Justyna Wencel i Marcin Chomicki, postanowili wprowadzić trochę koloru w tę część Wrocławia, budując tam coś, co pomoże na nowo odkryć to miejsce.
Osiedlowy serial. Karolina Breguła
W lipcu podwórko przy ulicy Reja i Sienkiewicza na wrocławskim Ołbinie zamieniło się w prawdziwy plan filmowy. Chętni do udziału w projekcie mieszkańcy stworzyli scenariusz, byli współtwórcami zdjęć i dźwięku oraz koncepcji montażowej, ale także sami w nim zagrali. Pięcioodcinkowy serial opowiada fikcyjną historię zainscenizowaną w przestrzeniach budynków i zakamarkach podwórka.
Miejskie mutacje. Kamila Szczęsna
Kleczków to jedno z wrocławskich osiedli, oddalone od centrum miasta o dwa kilometry. Osiedle trochę zapomniane przez kulturę, ale o ogromnym potencjale społecznym. Tam wychowała się artystka Kamila Szczęsna i tam zrealizowała swój projekt Miejskie Mutacje, w ramach którego stworzyła lampy z transparentnej żywicy, które zostawały umieszczone w korytarzach kamienic.
Tęcza. Ewa Błaszak i Zuzanna Wollny
Na Przedmieściu Oławskim, w miejscu dawnego legendarnego kina Tęcza, najmłodsi i najstarsi mieszkańcy podwórka przy Kościuszki 177 pracowali nad kolejnym projektem w ramach Wrocławia – wejścia od podwórza. Artystki, Ewa Błaszak i Zuzanna Wollny pomogły im stworzyć pełnometrażową produkcję filmową opowiadającą o baśniowym świecie tęczy.
Drabina Jakubowa. Jakub Szczęsny
Większość wrocławskich podwórek na Przedmieściu Oławskim, w tzw. „Trójkącie Bermudzkim”, nie zmieniła się od momentu ich powstania na przełomie XIX i XX wieku. Wielopiętrowe czynszowe kamienice dodatkowo znacznie ucierpiały podczas powodzi tysiąclecia w 1997 roku. Wiele z nich zostało nieodwracalnie uszkodzonych, inne – nieobjęte programem rewitalizacji – stopniowo niszczeją i popadają w ruinę. Proces ten jest widoczny zwłaszcza na podwórkach, miejscach wspólnych, należących do wszystkich mieszkańców.
Domek na jesionie. Cecylia Malik i Niedzielni
Chyba każdy z nas marzył kiedyś o domku na drzewie. Takim, w którym można ukryć się przed światem, gdzie spełniają się wszystkie marzenia. Miejscu będącym bliżej nieba, zieleni, zanurzonum w inną czasoprzestrzeń. Taki domek – dla dorosłych i dla dzieci – powstaje właśnie na jednym z wrocławskich osiedli w ramach sztuk wizualnych Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016. Budują go – razem z mieszkańcami – krakowscy artyści: Cecylia Malik i Niedzielni.
