Wystawa Nowe horyzonty w nowych mediach jest poświęcona zagadnieniu sztuki nowych mediów (fotografia, film video) i jej roli w sztuce polskiej okresu 1945–1981. Prezentuje dokonania artystów prowadzących eksperymenty w obszarze fotografii i pokrewnych nowoczesnych technik obrazowania, które stanowiły obszar awangardowych działań wyłamujących się zarówno z kanonu akademickiej estetyki, jak i wykraczających poza schematy kultury popularnej, często wpisanych w działania kontestacyjne.
Na wystawie pokazane zostaną prace m.in. Zbigniewa Dłubaka, Jerzego Lewczyńskiego, Zdzisława Beksińskiego, Zofii Rydet, Natalii LL, Andrzeja Lachowicza, Józefa Robakowskiego oraz wielu innych.
Czas, który prezentuje ta wystawa (pomiędzy rokiem 1945 i rokiem 1981) to ten wyjątkowy okres w dziejach Polski, w którym szczególnie mocno dała o sobie znać Historia – mówi Piotr Oszczanowski, dyrektor Muzeum Narodowego we Wrocławiu. – To jej bolesne skutki, paradoksy i prawidła, wreszcie też ewidentna opresyjność czy też – bo ta ostania rodzi ją w sposób tylko dla nas, Polaków właściwy – niezwykła wręcz kreatywność znalazły czytelne odzwierciedlenie w nowych mediach. I to one, pochodzące ze zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu, składają się na tę wystawę.
Dający o sobie znać przez cały ten czas deficyt stosownych narzędzi nowoczesnej techniki wzmagał wolę podejmowania najróżniejszych eksperymentów, dzięki swej efemeryczności pozwalał ponad granicami znaleźć łączność z najnowszymi trendami sztuki światowej, wreszcie coraz bardziej kierował nasz artystyczny potencjał w stronę sztuki niezależnej. I właśnie ta wola niezależności obserwowana w obszarze nowych narzędzi komunikacji skutkowała tworzeniem jednej z nielicznych enklaw, jaka pojawiała się w PRL-owskiej rzeczywistości – iście eksterytorialnego obszaru wolnej sztuki.
Po II wojnie światowej Polsce został narzucony totalitarny ustrój, tak więc wszelkie innowacje w kulturze miały za przeciwnika nie tylko tradycjonalistów, ale i komunistycznych doktrynerów, kurator wystawy. Reakcją na pompatyczny schematyzm socrealizmu były tworzone w latach 50. XX w. fotografie i filmy ukazujące ciemniejsze strony życia codziennego oraz pojawiająca się moda na abstrakcję. W latach 60. polscy artyści coraz częściej wypowiadali się poprzez formy instalacji i happeningów, gdzie w jeszcze większym stopniu wykorzystywano nowe media.
Przełomowe znaczenie miały zbiorowe wystawy Fotografia subiektywna (1968) i Fotografowie poszukujący (1971), gdzie pokazano cały wachlarz kreatywnych zastosowań fotografii. W tym kierunku po 1970 r. podążało wielu artystów, wiele grup, niezależnych galerii i środowisk preferujących postkonceptualny nurt sztuki. Po 1975 r. alternatywą dla idei sztuki konceptualnej był tzw. kontekstualizm, również wykorzystujący nowe media.
W fotografii bardzo prężny był wówczas nurt tzw. fotografii ekspansywnej, czyli działań poza galeriami, w przestrzeni publicznej, zaskakujących formą i rozwijających się w czasie, stosownie do warunków i reakcji odbiorców. Sytuacja ta wytworzyła trwałe podstawy dla rozwoju sztuki alternatywnej w Polsce, także po wprowadzeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981 r., i w znacznej mierze określiła kształt polskiej sztuki w latach 80. Dopiero upadek systemu komunistycznego w Europie Wschodniej po 1989 r. zmienił zasadniczo warunki funkcjonowania polskiej sztuki, nie przekreślając jednak znaczenia jej dorobku w minionych dekadach. Wystawa ukaże prace najważniejszych twórców i główne tendencje w sztuce nowych mediów w tym czasie.
Kurator wystawy: Adam Sobota
Nowe horyzonty w nowych mediach. Zjawiska sztuki polskiej w latach 1945–1981
Kurator: Adam Sobota
Od 4 czerwca do 6 sierpnia 2017 roku
Pawilon Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej – Oddział Muzeum Narodowego we Wrocławiu
