Wystawa Myślenie miastem. Architektura Jana Zawiejskiego to pierwsza muzealna ekspozycja poświęcona twórczości jednego z najważniejszych krakowskich architektów przełomu XIX i XX wieku. Za koncepcją wystawy stoi przekonanie, że architektura jest jak tekst, w którym zapisano opowieść o mieście: o relacjach łączących mieszkańców, ich zbiorowej tożsamości, o gospodarce, nowoczesności, czy o władzy. Jaką historię o Krakowie można wyczytać z twórczości Jana Zawiejskiego?
Ów „architekt krakowski” – jak sam siebie określał Jan Zawiejski – był typowym człowiekiem długiego XIX wieku – epoki, której rytm wyznaczyły dwie siły: rewolucja przemysłowa i fascynacja historią. To właśnie on jako architekt miejski czasu budowy Wielkiego Krakowa w dużej mierze nadał architektoniczny kształt gwałtownie zmieniającej się na przełomie XIX i XX wieku przestrzeni miasta. Jego twórczość opiera się na dialogu między modernizacją a miłośnictwem historii, którego tematem nieodmiennie pozostawał Kraków – miejsce, którego tożsamość próbował zdefiniować w projektowanej przez siebie architekturze i w którym zabiegał o trudną (nieosiągalną?) nowoczesność.
Zwiedzający poznają losy przodków Zawiejskiego, będące przykładem drogi do asymilacji wielu żydowskich rodzin w Krakowie, dowiedzą się dlaczego i w jakich okolicznościach powstał Teatr im. Juliusza Słowackiego oraz jaką rolę bohater wystawy, jako architekt Budownictwa Miejskiego, odegrał w procesie modernizacji Krakowa, wznosząc m.in. kilkanaście nowych szkół. Znajdą tutaj także opowieść o życiu mieszczańskich elit, toczącym się w zaciszu luksusowych kamienic i w eleganckich kawiarniach.
Budynki projektowane przez Jana Zawiejskiego także i dzisiaj stanowią żywą część miejskiej tkanki Krakowa. Jego architektura opowiada zatem o przeszłości, ale stawia również ważne pytania o teraźniejszość: m.in. o to, co pozostało z tytułowego „myślenia miastem” – spójnej wizji rozwoju Krakowa sprzed blisko stu lat, o to, w jaki sposób zmieniła się tożsamość krakowian i jak w codziennym życiu odnosimy się do wspólnego dziedzictwa. Na wystawie poruszane są problemy związane z reprywatyzacją, ochroną konserwatorską i współczesnym użytkowaniem budynków stanowiących projekty Zawiejskiego. Znajduje się tu również zachęta to opowiadania ich historii najnowszej przez samych zwiedzających – trudno bowiem znaleźć mieszkańca Krakowa, który nigdy nie miał z dziełami Zawiejskiego żadnej styczności.
Wernisaż wystawy poprzedzi debata Jak powstał niepodległy Kraków? Architektura i rozwój przestrzenny Krakowa w ostatnich latach przed I wojną światową, gdzie gośćmi będą dr Aneta Borowik oraz prof. Jacek Purchla.
Myślenie miastem. Architektura Jana Zawiejskiego
Wernisaż: 28 listopada 2018 roku, godz. 17.00
Pałac Krzysztofory, Kraków
od 28 listopada 2018 roku do 22 kwietnia 2019 roku
Kamienica Hipolitów, Kraków
