Wystawa Roberta B. Liska analizuje kontekst pojęcia jakim jest bezpieczeństwo na przykładzie wypadku smoleńskiego. Rozważane są tu procesy społeczne które poprzez wzrost poczucia zagrożenia publicznego przyczyniają się do legitymizacji przemocy, utraty wolności i swobód obywatelskich, umocnienia władzy i jej wiarygodności. Artysta na wstępie stawia pytania o naturę bezpieczeństwa: Co jest podstawą bezpieczeństwa? Co zapewnia bezpieczeństwo? Pyta o stan jego nieobecności. Czy permanentnie podtrzymywana niepewność i stałe podsycanie strachu umożliwia utrzymanie służb i struktur, które odpowiedzialne są za bezpieczeństwo.
Teorie spiskowe jako współczesne herezje, odstępstwa od doktryny wiary podtrzymywanej przez media stanowią obecnie bardzo silny impuls dla artystów na całym świecie. Historia nowoczesnych społeczeństw zna wiele form działania takich jak porwania samolotów i osób, tajemnicze zniknięcia, katastrofy lotnicze, zamachy bombowe i inne, które mają wpływ na zmianę sytuacji politycznej i rozłożenie relacji władzy konkretnego państwa lub grupy państw. Gwałtowne łańcuchowe reakcje społeczne towarzyszące takim zdarzeniom, stanowią podstawową energię, rodzaj libido wciąż ożywiające kulturę, a stanowi to również punkt wyjścia projektu Crash 2.0.
Wiadomo, że podobne wypadki i rewolucje skutkowały zazwyczaj wprowadzaniem tzw. doktryny son of a bitch, but our son of a bitch zwanej w skrócie S.O.B. Daje to oczywiście potężny asumpt do rozwoju teorii spiskowych na gruncie wypadku smoleńskiego, który tu traktowany jest jednak jako jedno z klasy zjawisk występujących na całym świecie. Projekt zajmuje się problemem bezpieczeństwa i bada katastrofę, w szczególności katastrofę lotniczą pod Smoleńskiem jako czynnik kulturotwórczy, czynnik powodujący kryzys polityczny i zmiany w istniejącym układzie. Robert Lisek korzysta z metod sztuki współczesnej i teorii obliczalności, stawia pytania dotyczące władzy politycznej i dyskusji, która koncentruje się na kluczowych punktach zbiorowego doświadczenia związanego z katastrofą.
Artysta tak w skrócie opisuje działanie instalacji:
Projekt rozpoczyna analiza dużych zbiorów danych, sprawdza jak katastrofa/konflikt jest ukazywany w sieci i mediach. Następnie wnioskowane są nowe informacje i określone prawdopodobieństwo wydarzeń przyszłych.
Robert Lisek wpisuje się więc w długą linię historii awangardy rozpoczynającą się staraniami o odcięcie dzieła sztuki od subiektywnego podmiotu, jego wizji artystycznej, natchnienia i potrzeby ekspresji. Zarysowanie tej linii w tekście jest powtórzeniem historii rozwoju awangard. Sam artysta ów kontekst definiuje w nastpujący sposób:
W sztuce istnieje tradycja łącząca krytyczne i analityczne podejście z prowadzeniem działań, które można postrzegać jako polityczne praxis. Inspirująca dla artysty jest działalność takich grup jak Group Material działająca w stanach w latach 90, a jego twórczość powinna być rozpatrywana w kontekście grup współczesnych związanych z hacktywizmem i mediami taktycznymi: Institute of Applied Autonomy, Critical Art Ensemble.
Istotne jest to, że poruszając temat Smoleńska, a dystansując się do starego paradygmatu artysty ukazującego subiektywny punkt widzenia, Lisek odcina się dzięki temu od jednoznaczności jaka cechuje np. wspomnianych twórców teorii spiskowych, a która nieuchronnie skompromitowałaby artystę uwikłanego we własną opinię opartą przecież jedynie na wierze. Artysta zajmuje badaniem alternatywnych linii historii i używa do tego celu napisanego przez siebie robaka sieciowego, czyli programu do automatycznego wyszukiwania informacji w sieci (wzorem było oprogramowanie używane przez rosyjskie służby specjalne G.R.U.) i portal NEST (patrz: http://fundamental.art.pl/NESTofficial.html), który jest platformą internetową służące do analizowania i wizualizacji połączeń między ludźmi, grupami, wydarzeniami, dokumentami i miejscami. Artysta aranżuje sytuację w której przemawia sama rzeczywistość względem niego zewnętrzna. W owej aranżacji kreacja ogranicza się do konstrukcji transparentnego aparatu i aranżacji takiej konstrukcji jako przestrzennego dzieła artystycznego.
Lisek za pomocą swojego systemu wyławia, analizuje i wizualizuje informacje, tworzy historię, w czym w pewnym sensie wyręcza historyków. Model historii z małpą przy maszynie do pisania zostaje przekształcony w model myślącej maszyny do selekcjonowania danych, maszyny która sama tworzy warianty i historie. Praca intelektualisty w dzisiejszym świecie zmienia się więc w świadomość komunikowania zasad pracy, a sama dotychczasowo rozumiana praca wykonywana jest przez maszyny. Podobnie na polu komunikacji społecznej otwarte źródła i możliwość ingerencji w kod źródłowy, wprowadzają ów artystyczny projekt w miejsce, które dotychczas zajmowały media. Media korporacyjne imputowały globalny światopogląd zgodny z polityką stojącego za nimi kapitału, natomiast projekt CRASH 2.0 proponuje wciąż mnożące się wersje wydarzeń, łączy fakty posługując się współczesną logiką i matematyką. Mechanizmy stojące za jego działaniem, związane z analizą i przetwarzaniem danych są o wiele bardziej czytelne niż mechanizmy władzy manipulującej mediami. Otwarte źródła powodują, że sposoby przetwarzania informacji stają sie rekonfigurowalne!
Korporacyjne media stają się więc zbędne, zostają wyeliminowane, zastąpione przez projekt artystyczny gdyż dostarczają one jedynie jeden z możliwych scenariuszy zdarzeń. W świecie mediów pojawia się natomiast nowe miejsce dla alternatywnych portali stających się wiodącymi źródłami informacji, dość wspomnieć WikiLeads, który opublikował 75 000 dokumentów pokazujących inny obraz wojny w Afganistanie. Informacje takie są następnie poddawane analizie. Crash 2.0 także udostępnia informacje nieobecne w oficjalnych kanałach, subwersywne reinterpretacje zdarzeń, alternatywne narracje, z których możemy wybrać te które nam odpowiadają. Zawsze jednak taki wybór jest ograniczony, pokazuje iż wierzymy jedynie w to co mieści się w naszych skończonych umysłach.
kurator: Michał Brzeziński
Robert B. Lisek jest artystą i matematykiem, koncentrującym się na systemach i procesach (obliczeniowych, biologicznych, społecznych). Przechodząc przez sztukę konceptualną, hacktywizm, sztukę oprogramowania i radykalne interwencje społeczne, jego działalność nie poddaje się kategoryzacji. Jest pionierem sztuki wykorzystującej metody sztucznej inteligencji i bioinżynierię. W swoich dziełach stosuje zaburzenia i zawieszenia języków i systemów, w tym błędy kodów i poleceń oraz robaki i wirusy sieciowe. W projekcie Spectrum, który jest scenariuszem biotterrorystycznego ataku Warszawy, użył technik biologii molekularnej, badając najbardziej fundamentalny proces w naturze, jakim jest samoreplikacja, czyli namnażanie się i rozprzestrzenianie struktur. W szczególności skupił się na [samo replikacji DNA] i zbudował nowy szczep bakterii, który szybko rozprzestrzenia się w wodzie. Lisek drąży również problemy zabezpieczeń, prywatności i tożsamości w społeczeństwie sieciowym; zbudowal NEST Citizens Intelligence Agency zaawansowane oprogramowanie i portal do szukania ukrytych powiązań między osobami, grupami, zdarzeniami, obiektami i miejscami.
Założyciel Fundamental Research Lab, inicjator i lider grupy Laboratorium oraz Sympozjum Sztuki ACCESS. Autor ponad stu wystaw, akcji, warsztatów. Jego projekty obejmują między innymi: NEST ARCO Art Fair, Madryt; GENGINE Galeria Narodowa Zachęta, Warszawa; FLOATLower Manhattan Culture Council, Nowy Jork; WWAI Siggraph, Los Angeles; GESPENST Galeria Leto, Warszawa; Falsecodes Red Gate Gallery, Pekin; State of Emergency Embassy – Galeria Entropia, Wrocław; FLEXTEXT Byzantine Museum, Ateny; FXT – ACA Media Festival, Tokyo; STACK – ISEA 02, Nagoya; SSSPEAR –17th Meridian, WRO Centrum Sztuki Mediów, Wrocław/
Wernisażowi towarzyszył będzie audio performance SUNUS
SUNUS jest radykalnym projektem muzycznym, który tworzą Robert B. Lisek & Plastic Interior Urynian [Amsterdam]. Projekt wprowadza nowy wymiar muzyki poprzez innowacyjną eksplorację praktyk hakerskich w obrębie zastanych przestrzeni dźwiękowych. Prace SUNUS są skrzyżowaniem i przekroczeniem wielu gatunków muzycznych: muzyki stochastycznej, muzyki spektralnej, muzyki konkretnej, futurista musica, noise. Muzyka SUNUS cechuje się radykalnymi zakłóceniami języka systemów, w tym zasad, poleceń, błędów i kodów. SUNUS utwierdza ekstremalne interwencje, które destabilizują istniejącą produkcję muzyczną. SUNUS stosuje asymetryczne i “chaotyczne” sekwencje wykazujące na głębsze, ukryte potężne symetrie muzyki o lekkiej konstrukcji. Prace SUNUS zajmują wyjątkową przestrzeń, gdyż badają kulturowe skrzyżowanie sztuki krytycznej, i sztuki programowania. Rdzeń SUNUS w praktyce to poszukiwanie nowych, ukrytych struktur i kompozycji.
CRASH 2.0
Robert B. Lisek
WYSTAWA w Galerii NT
Imaginarium
Wernisaż: 10 IX 2010 godzina 19.00
Łódzki Dom Kultury ul. R. Traugutta 18, 90-113 Łódź
Galeria czynna od g. 12.00 do 18.00 od wtorku do piątku, sobota 12.00 do 20.00
