Moralność jest sprawą…

Mieczysław Jastrun

Mieczysław Jastrun, pierwotnie Mojsze Agatsztajn (ur. 29 października 1903 w Korolówce, zm. 22 lutego 1983 w Warszawie) − polski poeta, prezentujący lirykę refleksyjno-filozoficzną i moralistyczną, tłumacz poezji francuskiej, rosyjskiej i niemieckiej. Urodził się w Korolówce (w ówczesnej Galicji Wschodniej) w rodzinie żydowskiej, jako syn Józefa Agatsteina i Marii z domu Wiensohn. Dzieciństwo spędził w Jodłowej, do szkoły powszechnej uczęszczał w Ryglicach, gdzie jego ojciec otworzył gabinet lekarski. Mieszkali w różnych miejscowościach, w których pracował jego ojciec. W latach 1915−1919 przebywał w Krakowie, gdzie uczęszczał do gimnazjum. Z powodu wybuchu wojny polsko−bolszewickiej przerwał naukę i zaciągnął się jako ochotnik do Wojska Polskiego. Nie uczestniczył jednak w walkach, gdyż w tym czasie ciężko zachorował na tyfus. 9 marca 1920 wraz ze swoim starszym bratem Jerzym Stanisławem (późniejszy Jerzy Gierowski) przyjął chrzest w kościele parafialnym w Jodłowej. Nie powrócił już do Krakowa, a ostatnie dwie klasy szkoły średniej ukończył w Gimnazjum im. K. Brodzińskiego w Tarnowie. Mieszkał wtedy w Pleśnej, u swojej dawnej opiekunki (1921−1923). Po zdaniu matury studiował polonistykę, germanistykę i filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Zadebiutował jako poeta wierszem pt. Wielki wóz opublikowanym na łamach pisma Skamander (1925). W 1929 doktoryzował się u Stanisława Windakiewicza na podstawie rozprawy pt. Stosunek Wyspiańskiego do Słowackiego. Po ukończeniu studiów, pracował jako nauczyciel języka polskiego i propedeutyki filozofii w prywatnym gimnazjum w Kolbuszowej (1928−1929), następnie w Brześciu i w Społecznym Polskim Gimnazjum Męskim w Łodzi. Jego uczniami byli m.in.Jerzy Jochimek i Jerzy Pomianowski. Od 1929 należał do Związku Zawodowego Literatów Polskich (ZZLP), a w 1930 został członkiem Polskiego Pen Clubu. Po wyjeździe z Tarnowa utrzymywał kontakt z miastem, gdzie spotykał się z innym literatem − Romanem Brandstaetterem. Rozwijał swą twórczość literacka ogłaszając liczne wiersze, artykuły i przekłady poetyckie w językach obcych w wielu czasopismach, m.in. w Wiadomościach Literackich, Skamandrze, Gazecie Literackiej,Okolicy Poetów, Kamenie czy Ateneum. Po wybuchu II wojny światowej przedostał się w grudniu do Lwowa. Tu się zajmował pracą translatorską z klasyki rosyjskiej i ukraińskiej oraz brał udział w redagowaniu polskich podręczników szkolnych. Po zajęciu Lwowa przez III Rzeszę w 1941powrócił do Warszawy i włączył się w nurt tajnego nauczania oraz nawiązał współpracę z prasą konspiracyjną używając pseudonimu Jan Klonowicz. Aby uniknąć aresztowania przez gestapo przeniósł się do Międzylesia (lipiec 1944). Jeszcze przed zakończeniem wojny osiadł w Lublinie, gdzie pisał do tygodnika Odrodzenie (do 1949) oraz pracował w redakcji Wsi i Rzeczpospolitej. Na jesieni 1945 wyjechał do Łodzi. Wstąpił do PPR; pełnił funkcję zastępcy redaktora naczelnego Kuźnicy, w której ogłaszał swoje utwory. Od 1949 mieszkał na stałe w Warszawie; rok później ożenił się z poetką Mieczysławą Buczkówną (ur. 1924), z którą miał syna Tomasza (ur. 1950). Mieczysław Jastrun kontynuował pracę artystyczną publikując swoje utwory w wielu czasopismach i wydawnictwach. Prowadził także wykłady z poezji współczesnej na Uniwersytecie Warszawskim. W 1957, po zakazie wydawania miesięcznika Europa, którego był współzałożycielem, wystąpił z PZPR. Należał do sygnatariuszy Listu 34 − pisarzy i uczonych występujących w obronie wolności słowa (1964). Był laureatem wielu nagród literackich, m.in.: Nagrody Polskiego Pen Clubu za przekłady z języka niemieckiego (1969), Nagrody Fundacji im. A. Jurzykowskiego w Nowym Jorku (1972). Zmarł w Warszawie. Przetłumaczył Elegie duinejskie i Poezje Rainera Marii Rilkego, poezję Friedricha Hölderlina. Napisał esej O przekładzie jako o sztuce słowa. Mieczysław Jastrun, mimo iż mocno związany był z Tarnowem i jego najbliższymi okolicami, nie eksponował tych więzów, ani nie starał się ich odnawiać. Jednak w jego twórczości, zwłaszcza prozatorskiej, znajduje się wiele wątków, odniesień czy wspomnień dotyczących tego czasu, kiedy tu żył i mieszkał, kiedy budziły się jego pierwsze fascynacje poetyckie, związki uczuciowe. Krainę dzieciństwa i młodości, "krainę snów" odkrywamy w "Dziennikach i wspomnieniach" (1955), "Pięknej chorobie" (1961), "Smudze światła" (1983) i zwłaszcza w ogłoszonych z rękopisów wspomnieniach "Pamięć i milczenie" (2006). (Wikipedia.pl)