Czego sam nie pragniesz…

Konfucjusz

Konfucjusz właśc. Kung Ciu, Czung-ni, (chiński 孔夫子, pinyin: Kǒng Fūzǐ, dosłownie: Mistrz Kong) (551-479 p.n.e.), chiński filozof. Konfucjusz nie pozostawił pism - jego nauczanie zebrano w księdze Dialogi konfucjańskie.

Głównym tematem rozważań było codzienne życie ludzi i stabilność społeczeństwa. Jego zdaniem podstawowymi cnotami są: humanitaryzm, praworządność, poprawność, mądrość i lojalność. Cnoty te realizują się w pięciu powinnościach, czy też fundamentalnych relacjach społecznych: między panującym i urzędnikiem, ojcem i synem, starszym i młodszym bratem, mężem i żoną oraz między przyjaciółmi. Moralność jednostki i podstawowa rola rodziny jest fundamentem i gwarantem stabilności państwa. Konfucjusz dużą rolę w kształtowaniu ładu społecznego przypisywał wykształceniu, które obejmowało także kwestie ducha i serca.

Doktryna Konfucjusza (konfucjanizm) była rozwijana początkowo przez uczniów, a później przez filozofów-następców i komentatorów (Mencjusz, Xunzi, neokonfucjanizm). Myśl konfucjańska objęła zasięgiem obszar Chin, Japonii, Korei i Wietnamu. Biografia Konfucjusza zawarta jest w 77. rozdziale "Shiji" (Zapiski Historyczne). Na imię miał Qiu czyli „pagórek”, prawdopodobnie z powodu wypukłego czoła, wg wierzeń Chińczyków, znamionującego inteligencję. Zwany był też Zhongni. Urodził się w państwie Lu (obecnie prowincja Shandong), w zubożałej rodzinie arystokratycznej. Jego ojciec był urzędnikiem wojskowym, umarł kiedy syn miał 3 lata. Wychowała go samotnie matka, poznał biedę i trudy życia. Dzieciństwo spędził w Qufu pod Yanzhou, gdzie od małego musiał fizyczną pracą zarabiać na siebie i swoją matkę.

Mając 15 lat podjął naukę, którą sam opłacał wytężoną pracą. Posiadając początkowo jedynie umiejętność strzelania z łuku, był nadzorcą stad owiec i wołów. W wieku 19 lat ożenił się i rozpoczął karierę urzędniczą. Zdobył sławę człowieka niezwykle uczonego, miał znać na pamięć klasyczną „Księgę Pieśni”. Był kolejno naczelnikiem spichlerzy, nadzorcą pól książęcych i ludzi doglądających zwierząt ofiarnych.

W 530 p.n.e. założył szkołę, w której uczono pisma, zasad zachowania się i podstawowej wiedzy. Około 517 p.n.e. spotkał się z Laozi. Po wybuchu buntu w państwie Lu musiał uciekać do sąsiedniego państwa Qi. Po powrocie do Lu został zarządcą u następnego władcy, a później jego bliskim doradcą. Naprawianie państwa rozpoczął od reformy uciążliwego systemu podatkowego (był zwolennikiem niskich podatków). Domagał się powierzenia przywództwa „ludziom szlachetnym i uczonym”, bez względu na ich pochodzenie. Od 498 p.n.e. jego uczniowie zaczęli obejmować najwyższe stanowiska w rządzie.

Około 497 p.n.e. wprowadził politykę burzenia murów miast buntowniczych rodów, co wywołało ponowną rewoltę i zmusiło go do opuszczenia księstwa. W towarzystwie kilku uczniów przez 12 lub 14 lat błąkał się po sąsiednich państwach, starając się o posadę u różnych władców, nie znajdując jednak zrozumienia. Nie był zręcznym politykiem, a rozmówców ponoć zniechęcał wrodzoną wyniosłością. W tym czasie często wręcz przymierał głodem.

W 483 p.n.e. wrócił do Lu i zadowolił się pozycją nauczyciela. Prawdopodobnie nie zgromadził za życia wielu uczniów, choć niektóre źródła konfucjańskie wyolbrzymiają ich liczbę nawet do 3000. Wg legendy gdy umarł uczniowie opłakiwali go przez 3 lata, a najwierniejszy, Zigong, spędził na grobie mistrza 6 lat, twierdząc: Pochowany został w Qufu, gdzie do dziś znajduje się jego grób. Jego proste, niedogmatyczne maksymy są wciąż popularne w Chinach i innych krajach Dalekiego Wschodu. Twierdził, że zmysł moralny u człowieka jest odpowiednikiem kosmicznego porządku natury. W swej nauce w ogóle nie odwoływał się do sił nadprzyrodzonych, jako jedyny z twórców wielkiej doktryny nie twierdził, że pochodzi ona z jakiegokolwiek boskiego źródła czy też natchnienia niedostępnego dla innych ludzi. Konfucjanizm w pierwotnej wersji nie jest właściwie religią, lecz systemem etycznym, nauką tego, jak być dobrym, społecznie wartościowym człowiekiem, aczkolwiek od samego początku zawiera w sobie wiele pierwiastków metafizycznych. Sam Konfucjusz podejrzliwie odnosił się do religii, gdyż widział w niej niebezpieczny zabobon. Gdy był bliski śmierci nie pozwolił, by się za niego modlono.

Urzekał ludzi swą uczciwością, prawością i nauczycielskim entuzjazmem. Ponad 70 jego bezpośrednich uczniów zostało wybitnymi uczonymi chińskimi. Przypisuje mu się zredagowanie wielu klasycznych ksiąg, które składają się na tzw. „klasykę konfucjańską”: „Pięcioksiąg konfucjański” (do którego należy też "Księga Przemian": Yijing) oraz „Czteroksiąg konfucjański” (do którego należy również „Księga Mencjusza” ). Zbiór tych dzieł do 1905 roku stanowił podstawę egzaminów dla kandydatów do służby państwowej w Chinach. Starsze źródła upatrywały w nim również autora Yijing lub komentarzy do tej księgi „Dziesięć Skrzydeł”. Nie sposób dziś ustalić, jaki miał rzeczywiście wpływ na ostateczny kształt tych tekstów. Niektórzy wręcz twierdzą, że nigdy osobiście niczego nie napisał. Choć za życia jako polityk i reformator poniósł porażkę, kolejne pokolenia jego zwolenników rozpropagowały jego idee w całych Chinach. Ostatecznie w II wieku n.e. konfucjanizm został uznany w Chinach za ideologię państwową, a jego samego uhonorowano tytułem Największego Mędrca-Nauczyciela. Ok. 175 roku n.e. jego maksymy wykuto na kamiennych tablicach, których fragmenty zachowały się do dziś.

W 555 wydano dekret cesarski nakazujący wybudowanie świątyni ku czci filozofa w każdym mieście, będącym siedzibą władz okręgu. W 637 rozpoczęto umieszczanie jego wizerunków w szkołach. Za panowania dynastii Tang do wyżej wspomnianego tytułu Największego Mędrca-Nauczyciela dodano tytuły Najwyższego Mistrza (665), Pierwszego Świętego (1013), a także honorowy tytuł królewski (739). Kolejnym ważnym wydarzeniem w historii budowania jego kultu było nadanie mu, za panowania dynastii Song, honorowego tytułu cesarskiego (1048). Panowanie dynastii Yuan i Ming przyniosło proklamowanie go Wielkim Nauczycielem Narodu oraz Najdoskonalszym, Najprzenikliwszym, Najcnotliwszym Nauczycielem.

(Wikipedia)