Agata Christie

Agatha Christie, Lady Mallowan, DBE, a właściwie Agatha Mary Clarissa Miller Christie (znana także jako Dame Agatha Christie), córka Clary i Fredericka Miller, (ur. 15 września 1890 w Torquay, zmarła 12 stycznia 1976 w Wallingford) – angielska autorka powieści kryminalnych.

Agatha Christie jest najbardziej znaną na świecie pisarką kryminałów oraz najlepiej sprzedającą się autorką wszech czasów. Wydano ponad miliard egzemplarzy jej książek w języku angielskim oraz drugi miliard przetłumaczonych na 45 języków obcych. We Francji sprzedano 40 milionów jej książek, podczas gdy zajmującego drugie miejsce Emila Zoli – 22 miliony. Pod pseudonimem Mary Westmacott wydała kilka powieści obyczajowych, które również cieszyły się popularnością. Christie wydała ponad 90 powieści i sztuk teatralnych. Ich akcja toczyła się głównie w zamkniętych pomieszczeniach, a mordercą mógł być tylko jeden z mieszkańców.

Wniosła wiele nowych rozwiązań do tradycyjnej sztuki pisania kryminałów, co zapewniło jej sukces. Niektóre z jej powieści mają zaskakujące i wcześniej niespotykane w kryminałach rozwiązania, np. Zabójstwo Rogera Ackroyda czy Morderstwo w Orient Expressie. Mimo różnych eksperymentów pisarskich, zawsze grała "fair" z czytelnikami dostarczając im wszystkich wskazówek potrzebnych do rozwiązania zagadki. Jej sztuka Pułapka na myszy, wystawiona po raz pierwszy w 1952 roku w Londynie, jest nadal grana po 50 latach i po 20 tys. przedstawień. Agatha Christie stworzyła słynne postaci literackie dwojga detektywów: ekscentrycznego Belga Herkulesa Poirota oraz starszej pani, detektyw-amator panny Marple. Będąc jeszcze u szczytu kariery napisała dwie powieści z tymi bohaterami z zastrzeżeniem, że mają się ukazać dopiero po jej śmierci (czyli kilkadziesiąt lat później). Miały to być ostatnie zagadki do rozwiązania dla Poirota i Marple. W ostatniej zagadce belgijskiego detektywa zostaje on uśmiercony, bo, jak wytłumaczyła w swoim pamiętniku, zawsze uważała go za nieznośnego. Natomiast panna Marple, której rysy były wzorowane na babce autorki, po rozwiązaniu tajemnicy Uśpionego morderstwa spokojnie powróciła do swojej wioski.

Większość z jej powieści i opowiadań zostało sfilmowanych, niektóre wiele razy (Morderstwo w Orient Expressie, Śmierć na Nilu czy 4.50 z Paddington). Na ich podstawie powstały także seriale telewizyjne i słuchowiska radiowe. Jej pierwsze, nieszczęśliwe małżeństwo z lotnikiem Archibaldem Christiem zakończyło się rozwodem w 1928. Z tego związku pochodzi jej córka Rosalind. W czasie I wojny światowej pracowała w szpitalu oraz jako technik farmaceutyczny, stąd też jej dobra znajomość trucizn, którą wykorzystała w swoich książkach. W grudniu 1926 pisarka zaginęła na 11 dni, co wywołało poruszenie w prasie. Do tej pory trudno powiedzieć, czy wynikało to z załamania psychicznego, czy może była to po prostu chwytliwa reklama. W 1930 wyszła ponownie za mąż za archeologa Maxa Mallowana, z którym podróżowała do wykopalisk na Bliskim Wschodzie. Region ten został później tłem kilku jej powieści. Inne toczą się w Torquay, w regionie Devon, gdzie się urodziła.

W 1971 roku otrzymała Order Imperium Brytyjskiego. W 1920 Agatha Christie przyłączyła się do Klubu Detektywów, który zrzeszał (i zrzesza nadal, funkcjonuje bowiem do dzisiaj) autorów kryminałów. Do klubu należeli m.in. Dorothy L. Sayers i G. K. Chesterton. W 1931 wspólnie z innymi członkami organizacji Christie napisała powieść The Floating Admiral. Pisarka na krótko została wyrzucona z klubu, ponieważ sprzeciwiła się zasadom zebranym przez członka klubu Ronalda Knoksa w latach 1920. i obowiązującym twórców kryminałów. Jedną z zasad była reguła ratio, która wykluczała ingerencję sił nadprzyrodzonych w powieściową akcję. Niedozwolone było również utożsamianie mordercy z detektywem lub narratorem. W 1958 pisarka Dorothy L. Sayers (autorka m.in. Klub Bellona) złożyła dymisję i Agatha Christie przejęła jej obowiązki, jako prezesa Klubu Detektywów, jednak z jednym zastrzeżeniem – Christie nie zamierzała wygłaszać przemówień, które były elementem tajemniczego i snobistycznego rytuału praktykowania przez członków klubu.

(Wikipedia)