Benjamin Franklin

Benjamin Franklin (ur. 17 stycznia 1706 w Bostonie - zm. 17 kwietnia 1790 w Filadelfii) - drukarz, uczony, filozof, wolnomularz i polityk amerykański. Urodził się 17 stycznia 1706 r. w Bostonie jako jeden z siedemnaściorga dzieci w rodzinie biednego wytwórcy świec i mydła. Był jednym z twórców Deklaracji Niepodległości Stanów Zjednoczonych, ponadto malował obrazy, prowadził działalność publicystyczną, zajmował się filozofią i dokonał wielu odkryć naukowych. Dorobek Franklina z elektryczności obejmuje teorię zjawisk elektrycznych, w których zakładał elektryzowanie dodatnie i ujemne, co udowodnił na przykładzie butelki lejdejskiej. Stwierdził, że ciała naelektryzowane jednakowo odpychają się, zaś naelektryzowane różnoimiennie - przyciągają się. Franklin przeprowadził szereg doświadczeń z latawcami, udowadniając, że ładunki elektryczne spływające z chmur burzowych po wilgotnym sznurze mogą naładować butelkę lejdejską. To on wymyślił zabezpieczenie przed wyładowaniami elektrycznymi poprzez uziemienie. Uważany jest więc za wynalazcę piorunochronu, choć w podobnym czasie tego samego odkrycia dokonał w Europie czeski uczony Václav Prokop Diviš. Był jednym z "Ojców Założycieli" Stanów Zjednoczonych Ameryki (wiosną 1776 roku został powołany do pięcioosobowego komitetu), współautorem amerykańskiej Deklaracji Niepodległości oraz konstytucji. W 1776 r. odbył podróż do Francji, przekonując Francuzów do finansowego wsparcia amerykańskiej rewolucji. Dążył do zniesienia niewolnictwa. 1776-1785 ambasador we Francji. Pokojowy traktat z 1783 roku, zawarty przez niego z pokonaną Anglią, jest nadal uważany za jeden z największych triumfów amerykańskiej dyplomacji. 3 kwietnia 1783 roku Benjamin Franklin i Gustaf Filip Creutz podpisali w Paryżu szwedzko-amerykański traktat o przyjaźni i handlu, który miał obowiązywać przez 15 lat. Był racjonalistą, deistą, odcinającym się od religii. Był także wolnomularzem. Opatentował kilka wynalazków - m.in. wynalazł piorunochron, fotel bujany, okulary dwuogniskowe oraz organy kieliszkowe. Odkrył także[potrzebne źródło] i opisał prąd zatokowy (Golfsztrom). Ku jego czci jednostkę ładunku elektrycznego w układzie CGS nazwano franklinem. Jako pierwszy pisał także o potrzebie stosowania czasu letniego, jednakże humorystyczna wymowa jego artykułu sprawiła, że nie zaczęto się do niego stosować (Franklin postulował, by ludzie wstawali i kładli się spać wcześniej). Naukową i polityczną działalność Franklina streszcza łaciński napis na jego popiersiu w Paryżu : eripuit coelo fulmen, mox sceptra tyrannis ("grom wydarł niebu, a berła tyranom") cytowany czasem jako eripuit coelo fulmen sceptrumque tyrannis . Obecnie jego podobizna znajduje się na banknocie studolarowym. Jest jedną z trzech osób, której podobizna jest na amerykańskich dolarach, choć nigdy nie był amerykańskim prezydentem. Drugą osobą jest Salmon Chase - sędzia sądu najwyższego, a trzecią Alexander Hamilton - sekretarz skarbu. Nieślubny syn Benjamina, William Franklin (1731-1813), były królewski gubernator New Jersey, był jednym z najbardziej aktywnych lojalistów, stojących na stanowisku utrzymania brytyjskiej kontroli nad koloniami. Franklin spotkał syna, który opuściwszy Amerykę zamieszkał w Anglii, jeszcze raz w 1785. Wikipedia.pl