Związek Radziecki był zakładnikiem politycznych wojen toczonych na wewnętrzny użytek. Szybko wyszło na jaw, że kraj nie potrafi się przystosować do wyzwań współczesnej nauki i technologii, że ucieka od reform strukturalnych. To był główny powód krachu ZSRR.
Michaił Gorbaczow
Michaił Siergiejewicz Gorbaczow (ros. Михаил Сергеевич Горбачёв, ur. 2 marca 1931) – polityk radziecki i rosyjski. Ostatni przywódca Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego (KPZR) i jedyny prezydent ZSRR. Urodził się w Stawropolskim Kraju, w rodzinie chłopskiej; od 14 roku życia pracował w kołchozie. W 1955 ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie im. Łomonosowa w Moskwie. Od 1952 w KPZR; pracował jako funkcjonariusz młodzieżowy i partyjny, a także odbywał studia ekonomii rolnej. Od 1971 członek KC KPZR, od 1978 sekretarz KC ds. rolnictwa, a od 1980 – członek Biura Politycznego. Był sojusznikiem i protegowanym Jurija Andropowa. Po śmierci Konstantina Czernienki 11 marca 1985 – sekretarz generalny KC KPZR. Zainicjował politykę pieriestrojki (przebudowy) i głasnosti (jawności), których podstawą były złagodzenie cenzury oraz ograniczona liberalizacja gospodarcza i polityczna. Największe sukcesy odnotowano w polityce zagranicznej, a Gorbaczow – także dzięki żonie Raisie – osiągnął na Zachodzie popularność większą niż w swoim kraju. Dzięki jego polityce możliwa stała się pokojowa rewolucja w państwach Europy Środkowej oraz zjednoczenie Niemiec. Gorbaczow wycofał także wojska z Afganistanu i poparł USA w operacji Pustynna Burza. Gospodarka radziecka była jednak zbyt zniszczona, a reformy w tym zakresie zbyt nieśmiałe i z każdym rokiem sytuacja w tej dziedzinie pogarszała się, co potęgowało niezadowolenie mieszkańców ZSRR. W lutym 1990 wybrany na pierwszego (i zarazem jedynego) prezydenta ZSRR. Próbował na tym stanowisku przeciwdziałać dążeniom odśrodkowym i niepodległościowym. W wyniku puczu moskiewskiego odsunięty na kilka dni od władzy na rzecz wiceprezydenta Giennadija Janajewa. Mimo upadku puczu dawnej władzy nie odzyskał i po rozpadzie ZSRR 25 grudnia 1991 ustąpił ze stanowiska prezydenta, przekazując też prezydentowi Rosji Borysowi Jelcynowi urządzenie do sterowania wyrzutniami z głowicami jądrowymi. Nie zrezygnował z życia publicznego – jest często zapraszany na wykłady przez rozmaite instytucje w krajach zachodnich, zwłaszcza uniwersytety amerykańskie. Po odejściu od władzy założył Międzynarodową Fundację Badań Społeczno-Ekonomicznych i Polityczność, na której prowadzenie otrzymał od Jelcyna pomieszczenia na Kremlu. Od 1993 prezydent Międzynarodowej Organizacji Ekologicznej "Zielony Krzyż". Brał też udział (bez sukcesu) w wyborach prezydenckich w 1996 (uzyskał poniżej 1% głosów). Działalność Gorbaczowa jest przedmiotem sporów, dotyczących przede wszystkim tego, w jakim stopniu godził się bądź sprzyjał upadkowi ZSRR i systemu socjalistycznego. Człowiek Roku 1987 i 1989 według magazynu Time. Laureat pokojowej Nagrody Nobla w 1990. W 2007 Gorbaczow został twarzą kampanii reklamowej ekskluzywnej marki toreb Louis Vuitton. Już wcześniej razem z córką brał udział w reklamach różnorakich produktów (m.in. reklama Pizzy Hut). Spotkało się to w Rosji z falą krytyki. (Wikipedia)