Sceny rodzajowe 2012 są wystawą, która przez nawiązanie do nadchodzących wydarzeń (a konkretnie do zbliżających się Mistrzostw Europy w piłce nożnej), stara się unaocznić problemy, które wyrosły gdzieś z boku, kiedy uwaga publiczna koncentrowała się na pytaniu: czy zdążymy? Brutalizacja relacji, arogancja władzy, postępująca alienacja jednostek i całych grup społecznych zostaje zasłonięta wielką płachtą reklamową a pomalowana na zielono trawa zamieniona w wielki parking. Prezentowane na wystawie prace Tomasza Kulki i Jakuba Ciężkiego są suchą analizą powstałych i narastających problemów.
Na kilka tygodni przed pierwszym meczem Euro 2012 pojawiła się informacja, że polskie władze sięgają po dane o połączeniach telefonicznych obywateli najczęściej ze wszystkich państw Unii Europejskiej. Podjęte zobowiązanie organizacji piłkarskich igrzysk miało przynieść ogromny skok cywilizacyjny, udowodnić jak bardzo jesteśmy nowocześni. Wraz z nimi przyszedł też inny rodzaj postępu – ten, który tworzy nowe bariery w rozwoju społeczeństwa, ogranicza wolność jednostki i marginalizuje kolejne grupy. Patrząc na protesty związane z próbą przemycenia ACTA czy dyskusję na temat sytuacji teatru w Polsce, można odnieść wrażenie, że upragnione Euro przychodzi o rok za późno, bo już zdążyliśmy się zorientować, jak wielki zaciągnęliśmy dług, nie tylko finansowy ale również dług zaniedbań na polach nie związanych z lanym betonem i gorącym asfaltem.
Widz wystawy Sceny rodzajowe 2012 jest jak Guliwer uwięziony w kraju liliputów obserwujący okrutną, bezlitosną i absolutnie bezcelową bitwę, której źródłem jest jednak nasza codzienność.
Tomasz Kulka (ur. 1979) na niedawnej wystawie pt. Dożynki w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku zaprezentował kilkadziesiąt figurek z malowanej porcelany skłębionych w brutalnej ulicznej burdzie. Na obecnej wystawie Kulka znacznie rozbudowuje tę scenę, dodając kolejne postaci, kolejne sytuacje, dążąc to totalnej eskalacji tej miniaturowej przemocy. Mimo absolutnej anonimowości tego pogrążonego w szalonym bezładzie tłumu, każdy jego uczestnik jest inny, a żaden gest, żaden moment nie powtarzają się. Obok, również wykonane z porcelany, przykłady owej zapomnianej przez cywilizacyjną szansę architektury: zabazgrane garaże, zdemolowany kiosk, połamany przystanek, odwzorowane w najdrobniejszych szczegółach.
Tomek Kulka studiował malarstwo, ale zdecydował się porzucić je dla ceramiki. Jego prace to realistyczne miniatury obiektów, które wyłowił z otaczającej go rzeczywistości, mocno zainspirowane rodzimym Wolbromiem. Pejzaż konstruowany przez artystę składa się z elementów zazwyczaj niekojarzonych z przedstawieniami artystycznymi na przykład garaży, przystanków autobusowych, baraków. Ich powierzchnia staje się swoistą księgą, zapisem miejskiej i małomiejskiej dżungli. Innym nurtem twórczości Kulki są postacie i tu podobnie artysta wybiera bardzo nieoczywistych bohaterów – reprezentantów tzw. nizin społecznych w zainscenizowanych scenach bójek, snu/śmierci czy intymnych rytuałów.
Kulkę ewidentnie pociąga to, co znajduje się poza obszarem widzialności w kulturze, problem rozkładu tkanki miejskiej i jej dewastacji przez młodzieżowe subkultury, pijaków i bezdomnych; dewastacji, która staje się jednocześnie wyrazem poważnych problemów społecznych takich, rasizm, nienawiść, nietolerancja wobec inności czy antysemityzm. To jednocześnie bardzo ciekawe, że wydobywając rzeczy nieoczywiste, poruszające i niepokojące, które zwykle w zbiorowej świadomości społeczeństwa ulegają stłumieniu, posługuje się skalą, która może przywoływać na myśl perspektywę Guliwera. Ale jak uczy antropologia, czasem o rzeczach najistotniejszych można mówić wyłącznie ściszonym głosem.
Jakub Ciężki to laureat ubiegłorocznej Bielskiej Jesieni. Jego realistyczny, ale mający cechy abstrakcji geometrycznej, obraz Rusztowanie zdobył główną nagrodę w konkursie. Rusztowanie stanowi rozwinięcie wcześniejszej koncepcji, którą artysta zrealizował w serii monochromatycznych płócien przedstawiających przemysłowe ogrodzenia. Siatka prętów wypreparowana z rzeczywistości i rzucona na białe tło zdaje się być odrealnioną kompozycją linii, rytmów. Niemniej metalowe parkany identyfikujemy bezbłędnie. Zespół tych obrazów staje się oczywistą alegorią stadionowych barier, kolejnych warstw nadzoru i kontroli narastających w wykładniczym tempie. Urodzony w Lublinie w 1979r. W latach 1998-2003 studia na Wydziale Artystycznym UMCS w Lublinie. Uzyskał dyplom z wyróżnieniem w pracowni malarstwa prof. Jacka Wojciechowskiego. Pracuje na Wydziale Artystycznym UMCS.
Jakub Ciężki / Tomasz Kulka – Sceny Rodzajowe 2012
Galeria Propaganda
Foksal 11
Warszawa
