Odniesienie się do hasła przyszłego Biennale “Marzenia i konflikty” jest prawdziwym wyzwaniem. Tak łatwo przecież popaść w banał, ilustrację lub anegdotę. Dlatego projekt Stanisława Dróżdża “ALEA IACTA EST” wydaje się być wręcz idealną propozycją. Gra jest archetypem konfliktu i najprostszym symbolem relacji marzenie-konflikt, a kości są europejskim symbolem gry.
Artysta proponuje więc grę w kości, odwołuje się do istoty konfliktu, który nie jest sytuacją obiektywną, lecz subiektywną, istniejącą w każdym człowieku. Nawet niewinne ambicje, pragnienia, marzenia mogą być podłożem konfliktu.
Artysta ustawia widza wobec gigantycznej ściany kostek do gry, daje kilkadziesiąt tysięcy możliwych rozwiązań, kusi, prowokuje. Samotne krzesło i stół z kostkami zapraszają. Gdy widz ulegnie pokusie, pragnieniu wygranej, gdy weźmie kości do ręki przekroczy Rubikon – wejdzie w grę – konflikt z sam z sobą. Gdy już podejmie grę sytuacja staje się nieodwracalna, może albo wygrać, albo przegrać.
Każda, nawet najprostsza gra potrzebuje reguł. W naszym przypadku także mamy odpowiednią instrukcję. Artysta dokonuje zdawałoby się grzecznościowego gestu, umieszczając na ścianie zasady gry przetłumaczone na kilkadziesiąt języków (maksymalnie możliwą liczbę). Zwraca się do każdego odbiorcy indywidualnie w jego rodzimym języku. Ale jest to także świadomie prowokacyjny zabieg – wprawdzie każdy ma szansę odczytać tekst w swoim języku, jednak najpierw musi go odnaleźć wśród wielu innych. Tym samym artysta już od samego początku wciąga widza w grę, wyzwala ambicje, pragnienia, podsyca marzenia o wygranej.
Projekt Stanisława Dróżdża, jak wszystkie jego wcześniejsze realizacje, odnosi się do kwestii wykraczających poza najprostsze jego odczytanie, czyli w tym wypadku do relacji miedzy marzeniem i grą, jest formą opisu rzeczywistości opartej na przypadku, a więc konfliktowej mimo pozornego uporządkowania.
Stanisław Dróżdż
(ur. 1939 w Sławkowie) Od 1967 roku zajmuje się poezją konkretną, lub szerzej – wizualną. Należy do wąskiego grona najwybitniejszych jej przedstawicieli. Na potrzeby swojej twórczości stosuje termin “pojęciokształty”. W swoich pracach często inspirowanych poglądami Wittgensteina analizuje środowisko języka, precyzyjnie odszukuje najbardziej czyste, syntetyczne formy. Od lat związany z warszawską Galerią Foksal, a także z Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie, Galerią Sztuki Współczesnej we Wrocławiu. W 2002 roku został laureatem nagrody Fundacji Nowosielskich za “twórcze i wizjonerskie połączenie dwóch duchowych dziedzin: sztuki i poezji”.
Paweł Sosnowski
(ur. 1951 w Warszawie) historyk i krytyk sztuki, przez wiele lat związany z Telewizją Polską, gdzie realizował filmy o sztuce oraz swój autorski program publicystyczny “Sztuka, niesztuka”; w latach 80 i początku 90 prowadził własną galerię. Twórca wielu wystaw m. in. Romana Opałki, Henryka Stażewskiego, Tadeusza Kantora, Tomasza Ciecierskiego, a także zbiorowych: “Polen-zeit-kunst” w Niemczech, “Konsekwencje czasu” w Warszawie; w ubiegłym roku był komisarzem programu wystaw na Festiwalu Europalia w Belgii.
