Książka Pawła Leszkowicza “Helen Chadwick. Ikonografia podmiotowości” jest modelowym przykładem tego, jak można pisać o sztuce w sposób kompetentny, metodologicznie uporządkowany a jednocześnie pasjonujący i zrozumiały. Leszkowicz szuka dla prac Chadwick szerokich cywilizacyjnych kontekstów, ukazując formalną łączność jej sztuki z tradycją kultury i zakotwiczenie w problemach współczesnej rzeczywistości z drugiej.
To, co fascynuje Leszkowicza w twórczości Chadwick najbardziej, to zawarta w jej sztuce wizja podmiotowości – nieokreślonej, zmiennej, procesualnej i polilogicznej w stosunku do istnień zewnętrznych. Sięgając po narzędzia metodologiczne psychoanalizy i teorii intertekstualności Julii Kristevej, francuskiej filozofki i psychoanalityczki, Leszkowicz czyta twórczość Chadwick zanurzając się głęboko w osobiste doświadczenia artystki, zarzucając postmodernistyczne przeświadczenia o śmierci autora i zaniku podmiotowości, zastąpionych teoriami o dyskursywności kultury. Odczytuje dzieło sztuki na poziomie oddziaływań sensualnych, emocjonalnych, mocując je zarazem w doświadczeniu zarówno tradycji kultury jak i jej najnowszych zjawisk. Akcentuje niejednorodność “ja”, jego dynamiczną modalność.
Język Leszkowicza jest intensywny, łączący cechy naukowe i literackie, tak osobisty i sensualny, że zatrącający o egzaltację. Podmiotowość autora, choć starannie skrywana gramatycznie, jest największym walorem tej głęboko współczulnej, spiralnie rozwijającej się narracji, której jądro stanowi instalacja “Of Mutability”.
Choć pewne wątki twórczości Chadwick, tak jak dla przykładu androgyniczność jej autoportretów, nie zostały przez autora podjęte, “Ikonografia podmiotowości” jest rewelacyjnym esejem aspirującym do rangi monografii. Polecam każdemu, włącznie i zwłaszcza z tymi, którzy twierdzą, że współczesna sztuka jest niezrozumiała, nie związana z rzeczywistością lub komplikowana przez krytykę.
Autor studiował historię sztuki i gender studies na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Courtauld Institute of Art i New School of Social Research w Nowym Jorku. Jest wykładowcą, eseista i krytykiem sztuki. Niedawno obronił pracę doktorską na macierzystej poznańskiej uczelni. Jego publikacje znane są polskiemu czytelnikowi z łamów Magazynu Sztuki, Charakterów i Czasu Kultury.
Paweł Leszkowicz, Helen Chadwick. Ikonografia podmiotowości, Aureus, Kraków 2001, s.239, il. 35, ISBN 83-87887-28-5 .
