W kontekście premiery Wałęsy – najnowszego filmu Andrzeja Wajdy – o to, czym dla współczesnych widzów jest dzisiaj kino narodowe i czy nadal chcemy je oglądać pytamy krytyków, filmoznawców, przedstawicieli kin oraz mediów branżowych. W Magazynie O.pl można już przeczytać komentarz Marcina Adamczaka:
https://ownetic.com/magazyn/2013/marcin-adamczak-a-czy-ty-tak-naprawde-chcesz-obejrzec-walese/
Poniżej publikujemy kolejne opinie: Natalii Martini – przedstawicielki krakowskiego Kina Pod Baranami oraz Jakuba Przybyło – filmoznawcy i sekretarza redakcji pisma EKRANy poświęconego różnorodnym zjawiskom współczesnej audiowizualności. Zapraszamy Państwa do lektury oraz do dzielenia się swoimi komentarzami!
Redakcja O.pl
Natalia Martini – Kino Pod Baranami w Krakowie:
Na pokazach „Wałęsy” spodziewam się przede wszystkim osób, które losy polskiej transformacji miały okazję śledzić na bieżąco, na ekranach telewizorów Rubin, bezpośrednio w nich uczestnicząc. Być może w kinach pojawi się również młodzież, zachęcona przez nauczycieli, rodziców, dziadków. Będę zaskoczona, jeśli na pokazach „Wałęsy” tłumnie stawią się 20- i 30-latkowie, zmęczeni polskim kinem historycznym, które lansuje przestarzałą wizję patriotyzmu. Chyba, że hasło „polski kandydat do Oscara” jakoś ich skusi.
Żyjemy w czasach, w których „narodowość” coraz częściej ustępuje miejsca „obywatelstwu”, dlatego „kino narodowe” jest dla mnie kinem skupionym na ideologicznym przeżytku – koncepcji, która w XXI wieku przestała być aktualna. W programach przeglądów kinematografii narodowych znajdują się filmy, które z konkretnymi narodami łączy jedynie kraj pochodzenia reżysera i/lub produkcji. Rzadko są to obrazy traktujące stricte o narodach, częściej o społeczeństwach, prawie zawsze zaś po prostu o ludziach – ich życiach i historiach.
Jakub Przybyło – sekretarz redakcji Czasopisma EKRANy:
Podczas mojej ostatniej wizyty w krakowskim Kinie pod Baranami byłem świadkiem krótkiej wymiany zdań pomiędzy starszą panią a obsługującym kasę biletową pracownikiem kina. Na niemal retoryczne pytanie kobiety: „Nie będzie chyba problemu z miejscami na Wałęsę o 16.00?”, niewzruszony kasjer udzielił odpowiedzi: „Na pewno nie”. Powstanie filmu Andrzeja Wajdy z całą pewnością jest dla Polaków „wielkim wydarzeniem”, ale nie sądzę, by jego wielkość przełożyła się na wyniki box office’u. Ma to związek z przeświadczeniem Polaków, że „znają już tę historię”, odświeżaną w dodatku przez media przy okazji kolejnych sprzeczek o rzekomą współpracę Lecha Wałęsy ze Służbami Bezpieczeństwa. Mam wrażenie, że widownia łaknie, nawet w przypadku widowisk historycznych, opowieści nowych, zaskakujących, sensacyjnych, choć niekoniecznie reinterpretujących, podważających czy wręcz obrazoburczych. Stąd frekwencyjny sukces podporządkowanego tym regułom W ciemności Agnieszki Holland. Jeszcze większe znaczenie w tym przepadku miała oczywiście nominacja do Oscara, ale na tą Wajda musi jeszcze poczekać przynajmniej do czasu, kiedy Wałęsy. Człowieka z nadziei dawno nie będzie już w kinowym repertuarze.
Jeśli traktować kategorię kina narodowego jako filmy robione w Polsce, przez Polaków i o Polakach, tych najważniejszych, to nie wiem czy współcześni widzowie nad Wisłą chcą je jeszcze oglądać. Potrzebują raczej dobrego kina narodowego w mniej monumentalnym i doniosłym wymiarze. Stąd, jak sądzę, obecna w filmie tautologia, mająca przysłużyć się recepcji Wałęsy zagranicą. Box oficce’owa nadzieja dzieła Wajdy może rzeczywiście tkwić w szkolnych kino-wycieczkach, tym bardziej, że programy nauczania historii rzadko sięgają do dziejów najnowszych naszego kraju. Czy jednak twórcy Kanału o to właśnie chodziło?
