Agata Leśniewska: Jak co roku koordynowany przez Panią Festiwal Kultur Świata ukierunkowany jest nie tylko na prezentacje sztuki, ale również na refleksję nad genezą światowych problemów, które dotyczą bezpośrednio także festiwalowych artystów. Dlaczego tym razem Świata Arabskiego?
Agnieszka Cichocka: Rzeczywiście Festiwal Kultur Świata jest nie tylko wydarzeniem artystycznym, ma także silny wymiar społeczny. Każda edycja ma swój własny temat przewodni, który odzwierciedla aktualne tendencje i problemy związane z zagadnieniami wielokulturowości i dialogu. W tym roku naszym celem jest pokazanie w jaki sposób sztuka przyczynia się do społecznej ewolucji i poprawy dialogu międzykulturowego w kontekście zmian politycznych, kulturowych oraz społecznych zachodzących obecnie na świecie, szczególnie w Północnej Afryce i na Bliskim Wschodzie. 8. Festiwal skupia się na tych regionach, ponieważ wspomniane zmiany są tam szczególnie dynamiczne. Idea tegorocznej edycji powstała już ponad rok temu, jednak ta tematyka jest nadal aktualna i wciąż budzi wiele emocji.
Festiwalowe wydarzenia na ogół stają się okazją do pewnego rodzaju przewrotu światopoglądowego uczestników. Które zagadnienia dotyczące mieszkańców i obecnego położenia Świata Arabskiego według Pani mogą zostać zrewidowane podczas nadchodzących wydarzeń?
Wydaje mi się, że najwięcej emocji budzą zawsze debaty dotyczące Islamu oraz roli kobiet w krajach arabskich. Nasza wiedza opiera się głównie na przekazach medialnych, a to buduje wiele stereotypów. Podczas konferencji Arabski Impuls będzie możliwość dyskusji, również na te tematy. Zaplanowaliśmy wystąpienia zaproszonych prelegentów, ale chcielibyśmy, żeby konferencja była przede wszystkim miejscem do ożywionej debaty pomiędzy ekspertami, a publicznością.
W tym roku Festiwal gości niezwykłych muzyków arabskich, m. in. Ibrahima Maalouf czy Kinana Azameh, ale także utytułowanych odkrywców muzycznych jak choćby Neue Vocalsolisten Stuttgart. Czy istnieje jakiś wspólny mianownik dla zaproszonych muzyków?
Wielu osobom inne kultury kojarzą się głównie ze sztuką i muzyką etniczną, współczesne tendencje są mało znane i mało wyeksponowane. A my chcielibyśmy przełamać ten stereotyp myślenia i zaprezentować interesujące zjawiska związane z tym co otacza nas tu i teraz. Z tego względu postanowiliśmy nie ograniczać się do jednego gatunku, ale pokazać różnorodność współczesnej sztuki z kręgu Północnej Afryki i Bliskiego Wschodu. Festiwal jest skierowany do szerokiego grona odbiorców stąd też dobór artystów. Wspólnym mianownikiem może być unikalność prezentowanych projektów oraz to, że artyści przyjmują w nich rolę aktywisty, edukatora, ambasadora, traktując sztukę jako narzędzie przebudowy świata.
FKŚ w swoim programie uwzględnił występ kilku niekwestionowanych gwiazd muzyki, jak choćby wspomniany Ibrahim Maalouf. Czy trudno było zaprosić artystów tej rangi?
Właściwie wszystkich zaproszonych artystów tak zainteresowała idea Festiwalu, że bardzo chcieli w nim uczestniczyć i wspólnie staraliśmy się dopasować wszystkie terminy. Dla wielu z nich to pierwsza wizyta w Polsce, część projektów powstaje specjalnie na Festiwal, co czyni całe wydarzenie jeszcze bardziej interesującym. Oczywiście dużym wyzwaniem była logistyka, formalności związane z przyjazdem części osób do Polski. Jednak dzięki życzliwości wielu instytucji i osób w nich pracujących udało nam się wszystko zorganizować na czas.
Festiwal to także czas na interesujące spotkania i trudne dyskusje przy udziale znakomitych gości. Czego będą dotyczyć tegoroczne spotkania i kto będzie zabierał podczas nich głos?
Dyskusje odbywać się będą głównie w ramach konferencji Arabski Impuls. Zaplanowaliśmy spotkania dotyczące zarówno kwestii politycznych, społecznych, ale także kulturowych. Do udziału w panelach dyskusyjnych zaprosiliśmy wybitnych naukowców z Polski i zagranicy, między innymi prof. Leila Nachawati , dr hab. Justyna Zając, prof. dr hab. Selim Chazbijewicz, dr Bartłomiej Nowotarski, ale również dziennikarzy oraz aktywistów. Na szczególną uwagę zasługuje nazwisko Sihem Bensedrine, wybitnej dziennikarki i działaczki na rzecz praworządności i demokracji Tunezji, która wygłosi wykład inaugurujący konferencję. Autorem wystąpienia podsumowującego będzie natomiast wicedyrektor Departamentu Afryki i Bliskiego Wschodu MSZ – Krzysztof Olendzki. Moderatorami dyskusji będą Michał Żakowski (Polskie Radio), Agnieszka Lichnerowicz (Radio TOK FM) oraz Jerzy Haszczyński (Rzeczpospolita). Jednak mamy nadzieję, że głos będzie zabierała przede wszystkim nasza publiczność, że zadane zostaną interesujące pytania, na które będzie można usłyszeć jeszcze ciekawsze odpowiedzi.
Wartością Festiwalu są też oryginalne lekcje oswajające i przybliżające inność, prowadzone przez twórcze grupy, w tym roku chociażby przez gdański Kapelusz Pomysłów. Czy może Pani zdradzić co czeka tegorocznych uczestników tych spotkań?
Spotkania będą towarzyszyć wystawie Syria sz(t)uka wolności. Cykl warsztatów zatytułowany Prawo do wolności, prawo do wiadomości jest skierowany do młodzieży gimnazjalnej i licealnej. Będzie prowadzony przez psycholożki międzykulturowe i trenerki praw człowieka w oparciu o techniki pracy grupowej, uzupełnionej przez prezentacje i dyskusję. Porozmawiamy między innymi o roli sztuki w życiu, a także o jej wpływie na nasze postrzeganie świata, ponadto zwrócimy uwagę na pułapki w procesie komunikacji, wynikające z różnic kulturowych.
Internet wydaje się odgrywać znaczącą rolę m. in. w ogarniętej rewolucją Syrii, z której artyści zaprezentują w tym roku szereg instalacji video, przekazujących w odmienny sposób bieg aktualnych wydarzeń. Jak będzie wyglądać forma takich wystaw?
W tegorocznym programie znajdą się trzy wystawy. Syria sz(t)uka wolności, prezentuje prace wideo ośmiu syryjskich artystów oraz artystek wizualnych i komentarz w postaci dwóch instalacji stworzonych przez gdańską artystkę posługującą się pseudonimem Kate van Dalls. Wystawę będzie można zwiedzać w Centrum św. Jana. Będą jej towarzyszyły warsztaty z zakresu edukacji międzykulturowej przygotowane przez wspomnianą wcześniej grupę Kapelusz Pomysłów. W Galerii Ratusza Staromiejskiego pokażemy wystawę kolektywu Foundland Podglądając rewolucję. To multimedialna instalacja poruszająca temat roli jaką odgrywa Internet i media w dzisiejszym świecie. Trzecia z wystaw została przygotowana przez Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia i jest wydarzeniem towarzyszącym Festiwalowi. Ściana, za którą coś/nic* się stało dotyczyć będzie interpretacji historycznych faktów, naszych oczekiwań wobec śladów wydarzeń. Osią prezentacji będzie zestawienie prac dwóch artystek Magdy Mellin i Anahity Razmi. Pierwsza przedstawia ścianę za którą nic się nie stało, a druga ścianę za którą coś się wydarzyło.
Wystawy zaprezentowane będą w ciekawej formie, ale nie chciałabym zdradzać szczegółów, mam nadzieję, że Państwo sami to ocenią. Otwarciom wystaw będą towarzyszyły spotkania z artystami oraz kuratorami. Podczas wernisażu Syria sz(t)uka wolności odbędzie się performens audiowizualny Kinana Azmeha i Kevorka Mourada pt. Home within, który będzie miał swoją światową premierę właśnie w Gdańsku. Zapraszam serdecznie!
Hasło tegorocznej edycji brzmi Sztuka dla demokratycznej (R)ewolucji. Jak rolę odgrywa dziś sztuka w Świecie arabskim i czy posiada ona realną moc dokonywania zmian w Świecie?
Hasło tegorocznej edycji pociąga za sobą wiele pytań, tak naprawdę nie tylko o rolę sztuki w świecie arabskim, ale o rolę sztuki w ogóle. Chcielibyśmy podjąć dyskusję na temat związków między ruchami artystycznymi i politycznymi, kreatywnością, demokracją i aktywnością obywatelską. Jak sztuka może użyć swojej mocy aby wspierać ruchy demokratyczne? Jak odnaleźć równowagę pomiędzy artyzmem a aktywizmem? Czy sztuka jest zdolna do przekonstruowania i przekształcenia rzeczywistości? Czy artyści powinni troszczyć się o wartości społeczne? To pytania, które kierujemy zarówno do naszej publiczności, jak i artystów, ekspertów, prelegentów, których zaprosiliśmy do udziału w tym przedsięwzięciu. Festiwal jest przede wszystkim wydarzeniem, które skłania do refleksji, nie ma na celu dawania gotowych odpowiedzi, propagowania jednego tylko modelu myślenia. Stąd tak trudno odpowiedzieć mi na Pani pytanie. To świetny temat na wielogodzinną dyskusję.
Dziękuję za rozmowę.
***
Przeczytaj więcej o Festiwalu w serwisie Wydarzenia O.pl: http://wydarzenia.o.pl/2013/10/festiwal-kultur-swiata-okno-na-swiat-gdansk/
