O patrzeniu
Sonia Milewska: Polka, queerowa artystka wizualna, mieszka i pracuje w Montrealu – tak byś się przedstawiła? Kinga Michalska: Tak zazwyczaj się przedstawiam, chociaż coraz częściej zastanawiam się, co takie sformułowanie…
Artykuły autora
Sonia Milewska
SONIA MILEWSKA – Redaktorka O.pl Polskiego Portalu Kultury w działach sztuki wizualne, film. Absolwentka Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego, studentka Konserwacji Dzieł Sztuki na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Zainteresowana szeroko pojętą sztuką, od jej historii, po sztukę współczesną oraz nowe media. Podziwia, recenzuje, konserwuje dzieła sztuki.
Współpraca jedyną drogą do sukcesu?
Dobrze współpracująca grupa to jeden dobrze działający organizm, który pracuje na wspólny sukces. Co jest Waszym wspólnym celem? Ten cały organizm, oprócz programowej części, o której wcześniej wspomniałem, składa się też z działów administracji, koordynacji, promocji – jest w to zaangażowanych bardzo dużo osób. Wszyscy razem oczywiście pracujemy nad końcowym efektem, czyli 9 wystawami, 43 wydarzeniami, systemami, które działają podczas festiwalu, np. system wolontariatu to w tym roku 50 osób, które też są podzielone na kilka stref działania. Ale oprócz efektu widocznego dla widza, wszyscy pracujemy nad własnym rozwojem.
Niewidzialne
Tegoroczny Miesiąc Fotografii w Krakowie odbywający się pod hasłem Przestrzeń przepływów. Obrazowanie niewidzialnego upłynął jak spokojna, trzymająca się swojego toru rzeka, konsekwentnie realizując założenia programu głównego. Dyrektorka festiwalu, Agnieszka Dwernicka, programowanie festiwalu powierzyła tym razem holenderskiej kuratorce Iris Sikking, która skoncentrowała się na trzech, bardzo aktualnych tematach: migracji, danych cyfrowych oraz ochronie środowiska. Zgodnie z założeniem programu, fotografie w wielu przypadkach stały się niewidzialnym, poznawczym nośnikiem kryjących się za przeźroczami historii. Był to cel zamierzony, choć doświadczenie wystaw pozostawiło niedosyt w zakresie refleksji nad samym medium – fotografią niezaangażowaną.
Artyści znów schodzą do podziemia
Nie jest to kolejny duży krakowski festiwal filmowy, ale przegląd współczesnej sztuki eksperymentalnej. Patrząc na większe festiwale filmowe widzimy, że prym wiodą na nich filmy wysokobudżetowe, produkcje z profesjonalna ekipą. Kino eksperymentalne często jest produkcją jednej osoby. Takich produkcji zwykle nie ma gdzie pokazywać – jeśli pojawiają się na większych festiwalach to w pobocznych przeglądach i konkursach, jako egzotyczna ciekawostka. Inny przykład to filmy eksperymentalne prezentowane w przestrzeni publicznej, podczas wystaw w galeriach, muzeach – tam również nie mogą być w pełni odebrane – widz wchodzi do kubika 2x2 m w 3. minucie filmu, inni oglądający go rozpraszają, trudno skupić się na oglądaniu. Film jest wypowiedzią artysty od początku do końca, dlatego wymyśliłam taką formułę festiwalu, który prezentuje filmy eksperymentalne w całości na dużym ekranie – tak jak jesteśmy przyzwyczajeni oglądać produkcje w kinie.
Jak klikniesz, to zobaczysz
Taką bezpośrednią, skierowaną do czytelnika narrację prowadzą również twórcy projektu Strategie niewidzialności, na który składają się teksty Magdy Roszkowskiej dostępne na stronie internetowej oraz – w materialnym wymiarze – ekspozycja w Studio BWA Wrocław. Autorzy programu wychodzą naprzeciw dwupłaszczyznowej rzeczywistości, w której zacierają się granice między tym, co fizyczne i wirtualne. Romuald Demidenko i Post-Noviki, zaproponowali zestaw prac podejmujących temat obecności i nieobecności w sieci, kwestionując pozorną niewidzialność użytkownika. Czy w dzisiejszych czasach można być offline? Jakie demony wychodzą z człowieka kiedy myśli, że nikt nie patrzy? Dlaczego wszyscy pracujemy dla Googla za darmo? Odpowiedzi na te pytania możemy szukać w pracach artystów zaproszonych przez kuratorów projektu.
Koniec sztuki będzie końcem człowieka?
Gdyby teorie o skandynawskim rodowodzie Piastów okazały się prawdziwe, to zmieniłoby to zasadniczo konstrukt tożsamościowy naszego narodu. Fascynujące, że im bardziej przesuwamy się w przeszłość, tym bardziej stykamy się z chmurą danych, których w rzeczywistości jest niewiele. Oczywiście, istnienie DNA to pewnik naukowy, lecz musimy do niego dotrzeć, pozyskać. Hipoteza jest genezą tego filmu.
Rzeźby-maszyny, człowiek i technologiczne hybrydy
W konwersacji Lincolna i Hulka (z pracy Well Where Are We?) pojawia się to pytanie, ale odpowiedź jest wymijająca: „The question is not so much where we are as when we are”. W sztuce wciąż znajdujemy się mniej więcej w tym samym miejscu, dotykamy rzeczywistości, która nas otacza w taki sam, niewielki sposób. Próbujemy poszerzać świadomość za pomocą sztuki, ale tak naprawdę stale jesteśmy tam, gdzie neandertalczycy, którzy przeżuwali barwniki roślinne, a potem pluli na ścianę groty (nawiązanie do pracy Spitting to Abstraction). Ciągle zataczamy okręgi wokół samych siebie, a nasza świadomość buduje się bardzo powoli. To dziwne, ale spojrzenie na sztukę, na jej historię daje mi głównie taką – w sumie niewesołą – konstatację.
Czy festiwale fotograficzne popadły w kryzys?
W przypadku tegorocznego TIFF Festivalu śmiało można mówić o kryzysie – finansowym, który organizatorzy przekuli w sukces. Budżet tego wrocławskiego wydarzenia wyniósł trzy razy mniej niż w przypadku zeszłorocznej edycji odbywającej się w czasie, kiedy miasto nosiło miano Europejskiej Stolicy Kultury. Rok 2016 się skończył, a wraz z nim napływ dodatkowej gotówki, którą twórcy TIFF Festivalu w tej edycji zastąpili „zasobami” – materialnymi i ludzkimi, „rozpoznanymi” i „pozyskanymi” – mianując je równocześnie tematem przewodnim festiwalu.
Kiedy tatuaż stanie się sztuką?
Nie lubię nazywać „artystów tatuażu” artystami – wolę użyć z pełną odpowiedzialnością terminu „twórca”. Tatuaż zbliży się do świata sztuki, nawet już jest blisko, ale nigdy nie będzie sztuką. Tatuowanie to rzemiosło i mamy wielu znakomitych rzemieślników, a wśród nich – twórców, którzy kreują coś nowego, dodają ekspresję do swoich prac. Ale uważam, że robiąc tylko tatuaże, nigdy nie będą artystami.
Człowiek z zasadami
Andrzej Wajda nie wskrzesił Władysława Strzemińskiego. Ale właściwie kim jest Władysław Strzemiński i dlaczego miałby zostać wskrzeszony? Po obejrzeniu Powidoków jego nazwisko mówi nam niewiele.
Co mają węże do płatków róży?
Ilustracja obecna w naszym życiu spełnia funkcję użytkową, przez co często jej nie zauważamy. Wystawa w Bunkrze Sztuki w bezpośredni sposób zwraca naszą uwagę na ten temat i jednocześnie próbuje wywołać dyskusję, by określić nowy status ilustracji wśród sztuk wizualnych. Kuratorzy wystawy prezentują najświeższe tendencje rysunkowe i kontrastują je z tradycyjną polską sztuką ilustracji.
Artysta musi być wolny
W sztuce najważniejsze jest to, że artysta ma być kompletnie wolny. W sztuce nie może być cenzury. Według mnie istotne dla ludzi zajmujących się sztuką jest wykształcenie w sensie inteligencji, poziomu intelektualnego, tzn. jeśli jest się historykiem sztuki albo dyrektorem muzeum czy centrum sztuki, to trzeba naprawdę się zastanowić, czy my znamy, rozumiemy sztukę.