IV. INTUICJA
Intuicja, podświadomość różnie to ludzie nazywają, ale to coś w nas istnieje i powinniśmy do tego sięgać, żeby to przeżyć. Artysta jest blisko natury, chaosu, kosmosu, nieuporządkowanej energii, niezbadanej głębi, tabu daje mu to moc wyznaczania wektorów społeczeństw12.
Najwyższa pora przyjrzeć się bliżej temu, co kryje się pod pojęciem rytuał intuitywny, temu co Dudziński enigmatycznie określa inteligencją intuitywną.
W określeniu inteligencji intuitywnej Dudziński odwołuje się do mechanizmów cywilizacji, które odrzuciły intuicyjny sposób poznawania rzeczywistości na rzecz racjonalnego poznania: Cała cywilizacja zmierza w ślepą uliczkę, bo jest oparta na racjonalizmie, to naukowcy a za nimi politycy, ekonomiści wpoili nam że rozwój ludzkości opiera się na rozwoju cywilizacji technicznej a to nieprawda – nie pamiętamy, że wielkie cywilizacje rozwalały się poprzez ten pęd ku technice nie poparty rozwojem własnego wnętrza, uczuć wyższych, psychiki13.
Dudziński odchodzi od racjonalizmu, główny nacisk kładzie na intuicję – wejrzenie. Charakterystyczne dla intuicji jest objawienie się w postaci nagłego przebłysku myślowego, w którym dostrzega się myśl. Brak możliwości kontrolowania tego procesu, jego kreatywny i abstrakcyjny charakter fascynuje twórcę Teatru Performer, dostrzega w niej prawdę, pochodzącą z wnętrza człowieka.
Cztery lata temu, na potrzeby książki, ukułem termin rytuał intuitywny. Opierałem się wtedy na wcześniejszych doświadczeniach, materiałach. Idea rytuału intuitywnego polega na tym, że artysta dokonuje dzieła tu i teraz. Nie ma świadomości, co to będzie, stan ten pozwala mu w momencie tworzenia poszerzyć własną jaźń artystyczną, skoro wchodzi w teren nieznany sam poszerza ów teren14.
W rytuale intuitywnym ważny jest moment transgresji a więc przekroczenie porządku świata rzeczywistego do świata irracjonalnego. Inaczej możemy to określić, jako przekroczenie granicy między dwiema sferami: świata zewnętrznego do świata wewnętrznego. Odwołując się do kultury tradycyjnej – transgresja (poprzez użycie instrumentów dźwiękowych, elementów plastyki oraz ruch) byłaby przejściem ze świata profanum do świata sacrum.
Dźwięk pomaga mi powoduje do ruchu, muszę mieć świadomość otwartą na pobudzenie, impulsy, które dochodzą z otoczenia. Ale jest jeszcze to coś, co każe muzykowi zagrać określony dźwięk, wykonać mi taki a nie inny gest15.
Rytuał dokonuje się w otoczeniu impulsów pobudzających wszystkie sfery zmysłowe, co za tym idzie ich pobudzenie prowadzi do takiego stanu ekscytacji, która pozwala na „kontakt” z sferami dotąd nieuświadomionymi. Gest, ruch, kolor farby stanowią signife treści skrywanych przez człowieka.
Aktor przede wszystkim przekazuje siebie. Jest nagi, nie ma roli nie ma kostiumu to wszystko tworzy na scenie. Przekazuję swojemu aktorowi ekspresję, muzyk przekazuje swoją ekspresje dźwiękową, do mojego tańca, do mojej działalności. Tu i teraz stwarza się rytuał intuitywny. Rytuał jest jednocześnie zaprzeczeniem rytuału, a jednocześnie nim jest bo na każdym spektaklu dzieje się tak samo – jest dźwięk, jest kolor, jest aktor, jest przestrzeń16.
Dudziński mówiąc o ranach w człowieku, mówi o jego doświadczeniu, o zapisie najważniejszych przeżyć, które kształtują jego osobowość. Jednocześnie artysta Teatru Performer daleki jest od mówienia poprzez swoje działania o problemach społecznych czy politycznych, koncentrując się w zupełności na człowieku.
12 Rozmowa z Pawłem Dudzińskim, Zamość 10.05.2008 r.
13 Tamże.
14 Tamże.
15 Rozmowa z Pawłem Dudzińskim, Zamość 10.05.2008r.
16 Tamże.
