SZTUKI WIZUALNE & FOTOGRAFIA
poleca Katarzyna Kowalska
Muzeum Śląskie w Katowicach | Projekt Metropolis
Przez ostatnie dwa i pół roku Górny Śląsk i Zagłębie Dąbrowskie były stolicą rezydencji artystycznych Projektu Metropolis. Dzięki wspólnej inicjatywie artystów i mieszkańców regionu powstało kilkadziesiąt wystaw, filmów, instalacji i książek artystycznych. Jednak to nie liczby są tu najważniejsze, lecz dyskusja, która odsłoniła istniejące obok siebie miasta w mieście i regiony w regionie. Głównym jej prelegentem stała się sztuka współczesna, której nieobce były także ośrodki przemysłowe, takie jak Kopalnia Guido w Zabrzu czy kopalnia węgla w Rudzie Śląskiej. Trzymam mocno kciuki, aby Projekt Metropolis nie był jedną z kolejnych incydentalnych, jednorazowych ingerencji artystycznych, lecz by zainicjował utworzenie nowych ośrodków sztuki w regionie śląskim, aktywizujących mieszkańców i badaczy do świadomego uczestnictwa w tworzeniu kultury i tożsamości. Chciałabym wobec tego polecić uwadze wystawę podsumowującą Projekt Metropolis, która zostanie otwarta w Muzeum Śląskim w Katowicach 20 lutego.
Więcej o projekcie i wystawie finałowej: http://wydarzenia.o.pl/2015/02/projekt-metropolis-wystawa-finalowa-muzeum-slaskie-katowice/
Czytelnia Sztuki w Gliwicach | Zdzisław Beksiński
Pozostając na Śląsku, warto również odwiedzić wystawę fotografii Zdzisława Beksińskiego w Czytelni Sztuki, której wernisaż nieprzypadkowo odbył się równolegle z premierą publikacji Zdzisław Beksiński. Listy do Jerzego Lewczyńskiego – lektury obowiązkowej dla wszystkich wielbicieli twórczości „Beksy”. W 2012 roku Jerzy Lewczyński wraz z żoną Kazimierą udostępnił listy Muzeum w Gliwicach, co zaowocowało stworzeniem korpusu epistolograficznego złożonego z trzystu listów oraz kart pocztowych napisanych pomiędzy styczniem 1958 a październikiem 1998 roku. Ekspozycję przygotowaną przez Muzeum Narodowe we Wrocławiu można oglądać w Czytelni Sztuki do 8 marca, a do zajrzenia w korespondencję Beksińskiego do Lewczyńskiego zachęcam już dziś.
Wystawa Zdzisława Beksińskiego: http://news.o.pl/2015/01/22/zdzislaw-beksinski-fotografie-wystawa-czytelnia-sztuki-gliwice/
Zdzisław Beksiński. Listy do Jerzego Lewczyńskiego: http://news.o.pl/2015/01/20/zdzislaw-beksinski-listy-do-jerzego-lewczynskiego-czytelnia-sztuki-gliwice/
Chińskie Muzeum Narodowe w Pekinie | Skarby z kraju Chopina. Sztuka polska XV–XX wieku
Wartym uwagi wydarzeniem promującym polską sztukę poza granicami naszego kraju jest wystawa pt. Skarby z kraju Chopina. Sztuka polska XV–XX wieku złożona z 350 obiektów pomieszczonych w salach Chińskiego Muzeum Narodowego na powierzchni 1800 metrów kwadratowych. Ekspozycja jest pierwszym tego typu przedsięwzięciem w Chinach i jednocześnie największą w historii wystawą „skarbów z kraju Chopina”. Organizatorzy i kuratorzy ze strony polskiej mieli niełatwe zadanie pokazania zupełnie nieznanej sztuki osobom z całkowicie innego kręgu kulturowego. Dlatego tak ważna okazuje się tu międzynarodowa komunikacja, czyniąca polskie dzieła sztuki zrozumiałe nawet dla tych odbiorców, którzy nie potrafią odczytać kontekstu czy rozpoznać właściwych osób. Dręczy mnie jednak pytanie, czy zrozumienie polskiej sztuki jest możliwe tylko na gruncie estetycznym? Na szczęście ten problem ciąży teraz nie na mnie, lecz na barkach zwiedzających Chińskie Muzeum Narodowe, którego próg przekracza dziennie nawet 20 tysięcy osób. Wystawę można oglądać od 6 lutego do 10 maja 2015 roku.
Wystawa Skarby z kraju Chopina: http://wydarzenia.o.pl/2015/01/skarby-z-kraju-chopina-chinskie-muzeum-narodowe-pekin/
ARCHITEKTURA & DESIGN
poleca Ewa Zielińska
Wydawnictwo Karakter | lutowe premiery
W tym miesiącu pasjonaci architektury powinni z dużą uwagą przyjrzeć się zapowiadanym premierom wydawniczym Karakteru, bo tu – same rarytasy!
Na pierwszy ogień idzie Ukryty modernizm. Warszawa według Christiana Kereza ze wstępem Jana Strumiłły oraz fotografiami Nicolasa Grospierre’a (premiera 13 lutego). Książka stanowi opowieść o mieście widzianym oczami szwajcarskiego architekta – autora zwycięskiego (a, po długich i nieprzyjemnych zawirowaniach formalno-prawnych, niestety niezrealizowanego) projektu w konkursie na gmach Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie; projektu nawiązującego do modernistycznej spuścizny Warszawy, czyli tego, o czym sami Warszawiacy niejednokrotnie chcieliby zapomnieć. „Architekci wyrażają się najpełniej przez kształtowanie przestrzeni, wszystko jednak wskazuje na to, że Kerezowi nie będzie dane wypowiedzieć się w Warszawie w tym języku”[1], warto więc może zapoznać się z jego obserwacjami w formie zapisu literacko-fotograficznego?
Niecały tydzień później na księgarniane półki trafi nowe wydanie Odczuwania architektury Steena Eilera Rasmussena – jednego z najważniejszych tekstów poświęconych relacjom architektury i zmysłów. Rasmussen szuka wspólnego języka z laikami, odwołując się do doznań zmysłowych czyli tego, co łączy twórców architektury ze zwykłymi użytkownikami przestrzeni. Lektura nie tylko dla architektów, ale także dla każdego zainteresowanego odkrywaniem (a raczej odczuwaniem) świata w całej jego złożoności.
http://news.o.pl/2015/02/12/steen-eiler-rasmussen-odczuwanie-architektury-karakter/
Poznań | arena DESIGN, Polish Design: in the Middle of…
W lutym niekwestionowaną stolicą polskiego designu stanie się Poznań. Od 17 do 20 lutego na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich odbędą się równocześnie aż dwa ważne spotkania branżowe: arena DESIGN oraz Targi Home Decor.
Tegoroczna arena poświęcona jest tematyce materiałów, o których opowiadać będą zaproszeni eksperci: projektanci zagraniczni, polscy, producenci oraz trendwatcherzy. W ramach targów odbędzie się pięć wystaw tematycznych, liczne panele dyskusyjne, wykłady, na koniec zostaną zaś przyznane TOP DESIGN awards 2015.
http://news.o.pl/2015/01/28/arena-design-2015-poznan-2/
http://news.o.pl/2015/02/02/targi-home-decor-miedzynarodowe-targi-poznanskie-poznan/
Na deser, od 19 lutego w poznańskiej Concordia Design, odwiedzić można wystawę Polish Design: in the middle of, czyli pierwszą polską prezentację unikalnego wyboru prac najlepszych polskich projektantów przygotowaną przez Izabelę Bołoz. Zaaranżowana w formę długiego stołu ekspozycja pokazuje dorobek rodzimego wzornictwa, tworząc równocześnie przestrzeń do działań i rozmów.
http://news.o.pl/2015/01/20/wystawa-polish-design-in-the-middle-of-w-concordia-design-poznan/
FILM
poleca Ewa Zielińska
W lutym, przede wszystkim, trzymamy kciuki za polską kinematografię: 15 lutego czeka nas rozstrzygnięcie Berlinale, gdzie Body/Ciało Małgośki Szumowskiej walczy o Złotego Niedźwiedzia, 22 lutego z kolei rozdanie Oscarów, gdzie szans na statuetkę mamy aż cztery!
http://news.o.pl/2015/01/14/malgorzata-szumowska-nominowana-zloty-niedzwiedz-berlin/
http://news.o.pl/2015/01/15/dwie-nominacje-idy-do-oscarow/
http://news.o.pl/2015/01/16/nominacje-oscary-2015/
Premiery
Niewątpliwie najbardziej oczekiwaną przez widzów premierą jest Pięćdziesiąt twarzy Greya w przeddzień Walentynek, 13 lutego: http://news.o.pl/2015/01/13/piecdziesiat-twarzy-greya-sam-teylor-johnson-united-international-pictures/ Moim zdaniem najciekawsze otwarcia zapowiadają się jednak na kolejny tydzień. Od piątku 20 lutego ciężko będzie bowiem podjąć decyzję „od czego by tu zacząć”.
Ja z pewnością zacznę od nagrodzonego na ubiegłorocznych Nowych Horyzontach Białego Boga Kornéla Mundruczó. Na Węgrzech wprowadzono właśnie prawo, które nakłada poważne ograniczenia na wszystkich właścicieli psów–mieszańców. Ludzie zaczynają wrogo spoglądać na te zwierzęta… „Coraz mniej w nas solidarności, coraz mniej tolerancji, co przypomina najgorsze emocje z całkiem niedawnych momentów w historii […] Mógłbym opowiedzieć o Żydach, Cyganach albo bezdomnych. Ale opowiadam o psach.” – mówi reżyser. Któż nie lubi dobrej przypowieści?
http://news.o.pl/2015/01/24/bialy-bog-kornel-mundruczo-stowarzyszenie-nowe-horyzonty/
Prezentowany na festiwalu w Cannes, izraelski kandydat do Oscara 2015 Viviane chce się rozwieść Ronit i Shlomi Elkabetz to historia kobiety walczącej o prawo do rozwodu przed sądem rabinicznym. Film stanowi mocny głos na rzecz prawa do niezależności kobiet w krajach bliskiego wschodu. Propozycja dla wszystkich zainteresowanych współczesnymi realiami Izraela, choć raz w oderwaniu od izraelsko-palestyńskiego konfliktu.
http://news.o.pl/2015/01/22/viviane-chce-sie-rozwiesc-ronit-elkabetz-shlomi-elkabetz-aurora-films/
O koniach i ludziach to pełnometrażowy debiut jednego z najpopularniejszych islandzkich reżyserów teatralnych – Benedikta Erlingssona. Podszyta czarnym humorem opowieść o małej społeczności ludzi jeżdżących na koniach, została nagrodzona za najlepszą reżyserię na 26. MFF w Tokio oraz 61. MFF w San Sebastian.
http://news.o.pl/2015/01/21/o-koniach-i-ludziach-benedikt-erlingsson-spectato/
Od 20 lutego na ekranach zobaczymy również Sambę Oliviera Nakache i Erica Toledano z Omarem Sy i Charlotte Gainsborough w rolach głównych: http://news.o.pl/2015/01/20/samba-olivier-nakache-eric-toledano-gutek-film/ oraz nominowane do Oscara polskie filmy krótkometrażowe: Joanna Anety Kopacz oraz Nasza klątwa Tomka Śliwińskiego: http://news.o.pl/2015/02/05/joanna-aneta-kopacz-solopan/
Frapująco zapowiada się Disco Polo Macieja Bochniaka, fabularna produkcja o kulturowym i socjologicznym fenomenie, który porwał miliony Polaków. W rolach głównych najciekawsi aktorzy młodego pokolenia: Dawid Ogrodnik, Piotr Głowacki, Joanna Kulig; za kamerą – debiutant z doświadczeniem w dokumencie i krótkim metrażu. Ja jestem zaintrygowana, a Wy?
http://news.o.pl/2014/08/08/maciej-bochniak-discopolo-film-alvernia-studios/
TEATR
poleca Agata Pamuła
Teatr Groteska w Krakowie | 3. Międzynarodowy Festiwal Teatru Formy Materia Prima. Bieguny kultury
Już wkrótce sceny Krakowa opanuje: teatr muzyczny, teatr tańca, teatr plastyczny, teatr masek, lalek, przedmiotów – kopalnia gatunków i form. Teatr Formy stroniący od słowa, a bogaty w plastyczne środki ekspresji ukaże tematy uniwersalne w sposób widowiskowy. W programie Materii Primy 12 spektakli w wykonaniu zespołów światowej sławy z Francji, Izraela, Niemiec, Norwegii, Rosji, Włoch i Polski. To styk rozmaitych gatunków sztuki, warty zobaczenia. Już od 21 lutego w Krakowie. Polecam!
LITERATURA
poleca Ewa Nowicka
Wydawnictwo w Podwórku | Paweł Maciejko, Wieloplemienny tłum. Jakub Frank i ruch frankistowski, 1755–1814
Monografia poświęcona historii Jakuba Franka oraz frankizmowi – heretyckiemu ruchowi, którego był inicjatorem – ukazała się na rynku 9 lutego. Książka profesora Maciejki objaśnia, w jaki sposób formował się ów żydowski ruch religijny na terenach Polski w drugiej połowie XVIII wieku, a także analizuje wzajemne relacje judaizmu i chrześcijaństwa w tym okresie, napięcia pomiędzy wyznawcami tych religii, problem konwersji czy apostazji. Autor korzystał z materiałów w językach: polskim, hebrajskim, niemieckim, łacińskim i włoskim, co pozwoliło mu spojrzeć na frankizm z różnych perspektyw. Publikacja dobrze wpasowuje się w kontekst wydanych jesienią ubiegłego roku monumentalnych Ksiąg Jakubowych Olgi Tokarczuk, opartych na dziejach tej samej postaci i tych samych wydarzeń.
Wydawnictwo Marginesy | Tove Jansson, Wiadomość
Tove Jansson znana jest ogółowi czytelników jako pisarka książek dla dzieci, autorka serii o Dolinie Muminków. Nie każdy już jednak wie, że Jansson tworzyła też dla dorosłych, choć chronologicznie później. Trochę jak nasz rodzimy Brzechwa, tylko że on zaczynał od pisarstwa „poważnego” i po opublikowaniu w dwudziestoleciu międzywojennym tomiku wierszy, niezbyt przychylnie przyjętego przez krytykę, zmienił grupę docelową swojej twórczości. Tymczasem Tove Jansson w opowiadaniach i powieściach dla dorosłych sprawdziła się dobrze, bo jak pisze autor wstępu do Wiadomości, Philip Teir: „jeśli nie czytało się jej powieści i opowiadań, to jakby nie znało się Tove Jansson”. Wydanie oferowane przez Marginesy, które do księgarń trafiło 11 lutego, ma szansę objawić dotąd słabo rozpoznawane w Polsce oblicze kultowej pisarki.
http://news.o.pl/2015/02/10/tove-jansson-wiadomosc-marginesy/
Wydawnictwo Znak | Jerzy Nowosielski, Listy i zapomniane wywiady
16 lutego do szerokiej dystrybucji trafi kolejna książka z serii o Jerzym Nowosielskim, wydawanej przez krakowski Znak. Tym razem biografka Nowosielskiego, Krystyna Czerni, wybrała i uporządkowała listy, wywiady i zapomniane wypowiedzi artysty. Wydanie zawiera korespondencję z przyjaciółmi, między innymi z prof. Ryszardem Przybylskim, Tadeuszem Różewiczem, księżmi Jerzym Klingerem i Henrykiem Paprockim, czułe listy wymieniane z żoną Zofią, przyjacielskie listy do studentów, świadczące o licznych trudnościach w przekonaniu do swojej wizji artystycznej listy z inwestorami i konserwatorami. Redaktorzy tomu zebrali także szczątkowe wypowiedzi Nowosielskiego z archiwów radiowych i telewizyjnych oraz rozmowy z niepublikowanych dotąd nagrań. Z wyboru tych pism wyłoni się obraz Nowosielskiego nie tylko artysty, ale też filozofa, myśliciela, człowieka głębokiej wiary.
Projekt graficzny książki opracował Kuba Sowiński, znany między innymi jako współzałożyciel pisma dla designerów „2+3D”. Można się więc spodziewać przyjemnej dla oka, estetycznej publikacji, zaprojektowanej z dbałością o detal.
http://news.o.pl/2015/02/12/jerzy-nowosielski-listy-i-zapomniane-wywiady-wydawnictwo-znak/
MUZYKA
poleca Agata Pamuła
Koncerty w całej Polsce | Katarzyna Groniec – ZOO z piosenkami Agnieszki Osieckiej
Jedno z kolejnych spotkań z twórczością Agnieszki Osieckiej, tym razem skonfrontowane z wrażliwością muzyczną Kasi Groniec – artystki nagradzanej przede wszystkim za wybitne umiejętności interpretacyjne. Koncert ZOO z piosenkami Agnieszki Osieckiej do usłyszenia będzie w ponad 30 miastach Polski, przez cały rok. Te bardziej, i mniej znane piosenki Osieckiej, polecam nie tylko miłośnikom poezji śpiewanej czy piosenki aktorskiej. Aranż całego koncertu utrzymany jest w stylistyce elektronicznej. Poniżej terminy i miejsca koncertów.
http://news.o.pl/2015/02/12/zoo-z-piosenkami-agnieszki-osieckiej-koncerty-polska/
- ze wstępu Jana Strumiłły↵
